واکاوی کاهش شدید بهای ارز

پدرام سلطانی – دنیای اقتصاد

در روزهای اخیر که بخش عمده آن روز دوشنبه اتفاق افتاد، بازار آزاد ارز شاهد کاهش قیمت بود و به تبع آن بازار طلا و سکه نیز متاثر از آن کاهش قیمت را تجربه کرد.

این اتفاق که ناشی از دو عامل بود، روز سه‌شنبه متوقف شد و حتی با افزایش قیمت جزئی نیز همراه بود. اولین دلیل کاهش قیمت ارز آن بود که در ۱۰ روز گذشته ارز بیشتری از طریق مرکز مبادلات تخصیص یافته است.

دولت مبلغ دومیلیارد و ۷۰۰میلیون‌دلار از صندوق توسعه ملی، برای پرداخت عیدانه به مردم، برای تبدیل به ریال به مرکز مبادلات وارد کرد. همچنین مبلغ یک‌میلیارددلاری که سهم ۲۰درصدی صنعت و کشاورزی (هرکدام ۱۰درصد) بوده برای تبدیل به این مرکز وارد شد تا تبدیل به ریال شود.

این دو منبع موجب شد و کمک کرد تا آن بخش از تقاضای ارز که به دلیل سلب امید از مرکز مبادلات به بازار سوق داده شده بودند، بار دیگر برای دریافت ارز به مرکز مبادلات بازگردند. با کاهش تراز تقاضا، تاثیر آن در بازار مشهود شد و قیمت‌ها کاهش پیدا کرد. مساله‌ای که از ابتدای راه‌اندازی مرکز مبادلات ارزی همواره یادآوری می‌کردیم، عرضه روزانه صدمیلیون‌دلار بود در حالی که روزانه حدود ۲۰ تا ۳۰میلیون‌دلار عرضه می‌شد که مطابق نیاز نبود. اما حالا با واقعی شدن میزان عرضه، شرایط بهبود پیدا کرده است و مادام که این روند ادامه داشته باشد و ارز از منابع مختلف وارد بازار مبادلات شود، نرخ ارز در بازار ثبات خواهد داشت. اما اگر این اتفاق نیفتد و در مذاکرات آتی هم دستاورد عملیاتی حاصل نشود، نرخ ارز یک‌بار دیگر افزایش خواهد داشت.

دلیل دیگر، ابراز امیدواری از روند دور جدید مذاکرات و حصول نتایج بهتر و کاهش تحریم‌ها بود که این اتفاق بیشتر تاثیر روانی داشته است؛ چرا که هنوز هیچ اتفاقی نیفتاده و عملیاتی نشده و گشایشی هم در جابه‌جایی اندوخته‌های ارزی‌مان در خارج از کشور ایجاد نشده است. به همین دلیل روند کاهش قیمت، در روز گذشته نه تنها متوقف شد؛ بلکه افزایش نیز پیدا کرد؛ زیرا اثر روانی یک حرکت روانی را به وجود آورده بود که با آرامش آن، حالا واقعیت میزان عرضه و تقاضا و قیمت‌ها را تعیین می‌کند. با توجه به شرایط کنونی و اینکه تعداد روزهای کاری در اسفند و فروردین هر یک ۱۸–۱۷ روز در نظر گرفته می‌شود، پیش‌بینی می‌شود ارزی که وارد بازار مبادلات شده، تا پایان فروردین‌ماه بتواند نیاز بازار را تامین کند. اما برای حفظ تعادل، یکی از پیشنهادها به بانک مرکزی آن بود که به دلیل آنکه ارز صادراتی در اولویت‌های مرکز مبادلات، در نظر گرفته نشده است، نیاز ارزی اولویت‌های ۸ و ۹ را با ارز صادراتی تامین کند.