ولیمه، عبادت، تفریح یا خودنمایی!

 

یکی از مستحبات در اسلام، ولیمه برای مناسبت‌های شاد و اعیاد است.

به گزار پارس به نقل از قدس آنلاین، در آیات قرآن کریم نیز بر اطعام به عنوان مصداقی از انفاق تأکید بسیار شده است؛ ولیمه نوعی اطعام خاص است که در مناسبت‌های ویژه داده می‌شود، از مهم ترین ولیمه‌ها می‌توان به ولیمه عروسی، ولیمه تولد، ولیمه عقیقه و ولیمه حج اشاره کرد. این روزها با بازگشت حجاج ایرانی از سفر زیارت خانه خدا در جای جای جامعه ولیمه‌های حجاجی را می‌بینیم که در برخی از این موارد متأسفانه اسراف و ریخت و پاش با اهداف زیارت خانه خدا و جامعه اسلامی ناسازگار است، مشاهده می‌شود.

سنت ولیمه دادن حجاج که در گذشته تنها با دادن غذای ساده‌ای رفع و رجوع می‌شد این روز‌ها تبدیل به یکی از ابزارهای چشم ‌وهم‌ چشمی شده است. تالار‌ها و سالن‌ هایی که به ارایه سرویس برای حجاج مشغول هستند سعی دارند درروزهای بازگشت حجاج در تبلیغات و ارایه خدمات ویژه ‌تر از یکدیگر پیشی بگیرند.

نگاه چشم و هم چشمی به ولیمه حجاج باید اصلاح شود

حجت الاسلام والمسلمین سید ضیاء الدین کیاالحسینی عضو هیأت علمی دانشگاه مفید در گفت وگو با خبرنگار قدس با اشاره به اینکه ولیمه حجاج در اسلام و در روایات تاکید شده است، ابراز می‌دارد: ولیمه دادن حجاج از اعمال مستحب برای حجاج است اما درباره کیفیت آن صحبتی نشده و به عرف جامعه واگذار شده است.

این کارشناس اقتصاد اسلامی با اشاره به اینکه در تحلیل ابعاد یک مسأله باید دید تا چه اندازه از الگوی رفتاری و تا چه اندازه از سیاست گذاری تاثیرپذیر است، تصریح می‌کند: برخی مسایل گرچه رفتاری است به سیاست گذاری مرتبط می‌شود بطور مثال در اعطای ارز، سیاست گذاری موثر است، اما در رابطه با بحث خرید حجاج و سوغاتی، هم الگویی رفتاری و هم سیاست گذاری تاثیرگذار است که حجاج رفتار خود را مدیریت کنند و کمتر خرید کنند که متأسفانه در این زمینه زیاده روی می‌کنیم.

حجت الاسلام کیاالحسینی با تاکید بر اینکه سیاست گذاری در ولیمه حجاج تاثیرگذار نیست، عنوان می‌کند: ما نمی توانیم به افراد بگوییم که ولیمه ندهند چرا که بیشتر الگوی رفتاری است و باید در ابعاد فرهنگی بر روی آن کار شود.

وی ادامه می‌دهد: یک نکته مثبت درباره ولیمه حجاج وجود دارد و آن این است که با این کار، فرهنگ حج بین مردم جا می‌افتد که مردم می‌بینند یک حاجی دارای عزت و احترام است و این خود تبلیغ حج محسوب می‌شود که شاید برخی از افراد از آن غافل هستند.
عضو هیأت علمی دانشگاه مفید با تاکید بر ضرورت مدیریت ولیمه حجاج خاطرنشان می‌کند: معمولا مهمانی افرادی که حاجی می‌شوند مفصل نیست و تنها باید توصیه کرد که اسراف نکنند و اتلاف منابع صورت نگیرد و تعدادی افراد فقیر را نیز دعوت کنند که از این اطعام استفاده کنند.

این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه در سال حدود ۷۰ هزار ایرانی به حج اعزام می‌شوند، تصریح می‌کند: تعدادی از حجاج جزو روحانیون اعزامی، مدیران کاروان‌ها و مدیران اجرایی هستند که ولیمه نمی دهند و شاید تنها ۵۰ هزار ولیمه حج داشته باشیم که آمار بالایی نیست، چرا که میزان ارزی که از زائران ایرانی در سال‌های گذشته به عربستان گسیل می‌شد به مراتب بیشتر از میزان ولیمه‌ای بود که در ایران هزینه می‌شود.

نقش رسانه ملی در فرهنگ سازی ولیمه حجاج

وی همچنین رسالت رسانه ملی و روحانیت در ضرورت فرهنگ سازی ولیمه حجاج را مورد تاکید قرار داده و می‌گوید: روحانیت در درجه اول نقش فرهنگ سازی را برعهده دارند، اما صدا و سیما در این زمینه کم کاری می‌کند، برنامه‌های خوبی ساخته می‌شود اما بیشتر به جنبه‌های معنوی حج و عمره و عتبات توجه دارد اما آثار جانبی آن را می‌توان با استفاده از کارشناسان مورد بررسی قرار داد و یا مستندی از حجاج تهیه شود تا حجاج میزان هزینه خود را مدیریت کنند که بطور مثال اگر هزینه ولیمه خود را به ایتام و مناطق زلزله زده تخصیص دهند چه اتفاقی می‌افتاد.

حجت الاسلام کیاالحسینی تاکید می‌کند: ولیمه حجاج باید مدیریت شود و تعداد مهمانان نباید خیلی گسترده باشد، غذاها ساده بوده و در حد ولیمه حج باشد.

وی با اشاره به آسیب هایی که ولیمه حجاج را تهدید می‌کند، عنوان می‌کند: فرهنگ ما چشم و هم چشمی است که متاسفانه در این رابطه می‌بینیم دغدغه بسیاری از حجاج و حتی کسانی که به عتبات عالیات مشرف می‌شوند ولیمه برگشت از این سفر روحانی است که حالت رودربایستی و چشم و هم چشمی دارند و بیشتر نظر دیگران برای آنها مهم است تا ادای تکلیف شرعی و این نگاه باید اصلاح شود که هزینه‌های سنگینی برای آنان تحمیل می‌کند.

عضو هیأت علمی دانشگاه مفید می‌افزاید: یکی از عللی که افراد توفیق تشرف به این سفرهای روحانی را پیدا نمی کنند این است که در تأمین هزینه‌های مربوط به ولیمه و سوغاتی مشکل دارند، در صورتی که در سفر عمره اگر هزینه‌ها تقسیم شود بخش مساوی دارند اما در بین بسیاری از زائران، بخش خرید سوغاتی و ولیمه سهم بیشتری در مقایسه با سایر بخش‌ها دارد و این درصورتی است که بخش مهم، مسأله تشرف به این مکان مقدس است.

ریخت و پاش در ولیمه حرام است

حجت الاسلام والمسلمین مظاهری سیف نیز در گفتگو با ما با بیان اینکه هرگونه اسراف و تبذیر و خروج از اعتدال و ریخت و پاش در ولیمه حرام است، تصریح می‌کند: فردی که برای کارهای متفاوت از جمله حج ولیمه می‌دهد، می‌بایست ولیمه را به دور از چشم و هم چشمی که نوعی ریاست، انجام دهد.

این کارشناس فلسفه اخلاق با بیان اینکه ولیمه برای حج، امری واجب نیست و جزو مستحبات است، خاطرنشان می‌کند: هدف از ولیمه، اطعام دادن به ویژه به فقیران و مسکینان است اما اگر این ولیمه برای تشریفات و ریا باشد، کاری حرام و گناه محسوب می‌شود.
رییس موسسه علمی فرهنگی بهداشت معنوی می‌افزاید: افرادی که نزدیک یک ماه در مناسک حج و گسستن از همه تعلقات دنیوی کوشیده اند تا به تصفیه درون بپردازند، اگر در برگشت از این سفر روحانی، با تدارک مهمانی‌های آنچنانی، دنبال چشم و هم چشمی و ریا باشند، گویی به چنین سفری معنوی نرفته اند.

عبادت، تفریح یا خودنمایی!

در روایتی از پیامبر(ص) درباره نشانه‌های آخر الزمان آمده است: زمانی می‌رسد که ثروتمندان امت من برای تفریح به حج می‌روند، مردم عادی برای تجارت و فقرای امت برای خودنمایی و کسب عنوان و اعتبار به این سفر می‌پردازند. همچنین در شرح حال رجبعلی خیاط آمده است: در بازگشت از سفر حج، شیخ و جمعی دیگر را برای دادن ولیمه حج به منزل دعوت کردم، چلوکباب درست کرده بودیم. برای جناب شیخ و چند نفر – خصوصی ها- سفره دیگری در بالا- ایوان- انداختیم. شیخ که متوجه این داستان شد مرا صدا کرد و فرمود: چرا پز می‌دهی؟! خودت را نگیر! میان مردم فرق نگذار، اگر برای خدا هست همه را با یک چشم نگاه کن، چرا به عده‌ای امتیاز می‌دهی؟ نه، من هم قاطی همه این‌ها، هیچ فرقی قائل نشو!

حاجی! در ایران امروز، جوانان بیکار و در آستانه ازدواج که منابع مالی این کار را ندارند، خانواده هایی که به نان شب خود محتاج هستند، بیمارانی که به دلیل کمبود منابع مالی در بیرون از بیمارستان‌ها دست یاری دراز می‌کنند، افرادی در مناطق زلزله زده که از هرگونه سرپناهی در این فصل سرما محروم هستند، چشم انتظارند؛ اما قوم به حج رفته در حالی در سفره‌های پر زرق و برق ولیمه شان حاجی شدن خود را جشن می‌گیرند که هر عقل و منطق سلیمی با آن مخالف بوده و طبیعی است که سنت حسنه ولیمه دادن را به ساده ترین شکل ممکن و بدون اسراف و تبذیر هم می‌توان برگزار کرد.