یادداشتی پیرامون هزینه های بخش صنعت

نگارش: احمد فرهی، نایب رئیس اتحادیه قالیبافان کاشان

در دهه های گذشته تا بحال جهت حضور در بازارهای جهانی، علاوه بر دارا بودن روابط بین المللی مطلوب و سیاست خارجی مقبول با دنیای خارج که شرط اول نامیده می شود، همواره دو فاکتور اقتصادی مهم و اساسی دیگر نقش تعیین کننده ای دارد، یکی قیمت محصول و دیگری مرغوبیت کالای تولیدی است.

در حال حاضر اغلب کشورهای جهان با بالاترین میزان کارایی و در نتیجه کاهش هزینه های مختلف تولیدی، بخصوص هزینه های سربار به رقابت جدی پرداخته اند. در کشور ما بخش مهمی از هزینه های سربار مربوط به هزینه های دولتی است که به طرق مختلف به صنایع تحمیل می شود. از قبیل ۳۰% حق بیمه (۲۳% سهم کارفرما و ۷% سهم کارگر) ۳% تجمیع عوارض (معادل ۳% قیمت فروش کالای تولید شده) مالیات ها و عوارض گوناگون گمرکی و … بدیهی است هزینه های فوق سهم بسیار بالایی در افزایش قیمت تمام شده کالای تولیدی دارد. متاسفانه علاوه بر هزینه های مختلف، میزان کارایی نیروی انسانی هم در صنعت پائین است (بخصوص بعد از انقلاب به طور چشمگیری کاهش یافته است.) به طوری که میانگین کاری هر نفر در بخش صنعت طی ماه حداکثر ۲۰ روز است، بدون احتساب زمان بیماری- غیبت- تعطیلات غیر مترقبه و مرخصی بدون حقوق و غیره. چنانکه موارد مذکور را هم منظور نماییم میزان کارکرد به مراتب کمتر خواهد بود!

ضمن اینکه در بعضی از ماهها بخصوص در ایام ماه مبارک رمضان و ماه های سوگواری زمان عدم حضور پرسنل بیشتر از ماههای دیگر به چشم می خورد، که نتیجه آن کاهش بیشتر کارایی است.
حال با توجه به پایین بودن زمان کارکرد از یک طرف و بالا بودن هزینه های دولتی از طرف دیگر، نتیجه آن موجب افزایش قیمت تمام شده کالاهای تولیدی و در نتیجه عدم رقابت در بازارهای جهانی است.
بدیهی است با توجه به قیمت تمام شده بالای کالاهای تولیدی امکان حضور در صحنه های
بین المللی به هیچ وجه مقدور نمی باشد.
به منظور روشن شدن موارد فوق (مساله کارکرد و هزینه های پرداختی در صنعت) به فاکتورهای زیر توجه شود:

الف) محاسبه خالص زمان کارکرد طی سال در صنعت
زمان های عدم حضور طی سال عبارتست از:
۱- بابت پنج شنبه و جمعه ها طی سال                                                         روز هفته
روز    ۷۸=۵/۱×۵۲

۲- بابت مرخصی استحقاقی طی سال                                                            جمعه
روز  ۲۶=۴-۳۰

۳- بابت تعطیلی رسمی طی سال                                                           ۲۱ روز به طور متوسط
جمع تعطیلات رسمی طی سال                                                                               ۱۲۵ روز
۴- روزهای کارکرد رسمی عبارتست از:                                                             ۲۴۰=۱۲۵- ۳۶۵
۵- متوسط کارکرد طی ماه (بدون احتساب  موارد ذیل)                              حداکثر روز ۲۰= ۱۲÷۲۴۴

چنانچه ایام بیماری- تعطیلات غیر مترقبه- مرخصی های بدون حقوق و غیره را منظور نماییم به مراتب میزان کارکرد کمتر خواهد بود.

ب) مبالغ پرداختی طی ماه (متوسط)
۱-                                                                                  حق اولاد    مسکن و خواربار    بن      حداقل مانده
۲۳۹۶۸۰=۳۶۶۰۰+ ۱۰۰۸۰+ ۱۰۰۰۰+ ۱۸۳۰۰۰
بدون احتساب حق بیمه کارفرما- عیدی- سنوات- راندمان (پاداش تولید)- غذا- لباس کار- هزینه سرویس- ایاب و ذهاب- بیمه مسئولیت مدنی- هزینه های متفرقه و …
۲- بابت سهم بیمه کارفرما- چنانچه متوسط مبلغ مشمول حق بیمه (حداقل) معادل ۲۰۰۰۰۰ تومان منظور شود:
حداقل سهم کارفرما                                                                               ۴۶۰۰۰=۲۳% × ۲۰۰۰۰۰
۳- بابت یک ماه سنوات و دو ماه عیدی (حداقل)                                       تومان ۵۴۹۰۰۰۰= ۱۸۳۰۰۰۰× ۳
حداقل هزینه پرداختی، ماهیانه بابت سنوات و عیدی                                تومان   ۴۵۷۵۰= ۱۲ ÷ ۵۴۹۰۰۰۰
۴- چنانچه سایر هزینه های پرداختی طی ماه (هزینه های سرویس ایاب و ذهاب، لباس کار، غذای بیم شیفت و ….) حداقل در ماه ۲۰۰۰۰ تومان منظور نماییم.
حداقل پرداختی کارفرما طی ماه عبارتست از:
تومان   ۴۳۰/۳۵۱= ۲۰۰۰۰+ ۴۵۷۵۰ + ۴۶۰۰۰+ ۲۳۹۶۸۰
۱۷۵۷۱= ۲۰ ÷ ۳۵۱۴۳۰

حداقل مبلغ پرداختی بابت یک روز کاری  مشروط  به اینکه به هیچ عنوان مشکلات غیر مترقبه و غیبت و بیماری منظور نشود.
حداقل هزینه هر ساعت کارگر                                                        تومان  ۲۲۰۰  ∫  ۲۱۹۶= ۸ ÷ ۱۷۵۷۱
به مبلغ مذکور سهم راندمان (پاداش تولید)- ایام بیماری و سابقه کاری و نوبت کاری اضافه می گردد، ضمن اینکه مبلغ مذکور جهت کارگر ساده صرفاً محاسبه شده است.
با احتساب مبلغ نوبت کاری و پاداش تولید در ماه مبلغ فوق به شرح زیر است:
۱- بابت ۱۵% نوبت کاری                               ۲۷۴۵۰= ۱۵% × ۱۸۳۰۰۰
۲- چنانچه متوسط راندمان پرداختی طی ماه معادل ← ۴۰۰۰۰
جمع پرداختی ← ۶۷۴۵۰ تومان
هزینه پرداختی جهت هر روز معادل:                      ۵/۳۳۷۲= ۲ ÷ ۶۷۴۵۰
هزینه پرداختی جهت هر ساعت معادل:                    ۴۲۲= ۸ ÷ ۵/۳۳۷۲
جمع                                                              ۲۵۵۵= ۴۲۱ + ۲۱۳۴

ملاحظه می شود که هزینه هر ساعت کارگر ساده بالغ بر ۲۵۰۰ تومان است.
بدیهی است مبلغ مذکور با توجه به گرانی و تورم، جهت زندگی خانواده کارگری به هیچ وجه کافی نیست، ضمن اینکه با توجه به زمان کارکرد و کارایی پائین تولید و گرانی قیمت تمام شده، امکان رقابت در صحنه بین المللی برای تولید کننده ایرانی هم میسر نمی باشد!

ج) پیشنهاد جهت بالا بردن قدرت خرید کارگران و کاهش قیمت تمام شده محصول:
۱- افزایش زمان کارکرد از ۲۴ به ۴۸ ساعت در هفته
۲- کاهش تعطیلات رسمی معادل ۲۰% (به طریق مختلف) (به طوری که از جمع تعطیلات فقط ۴ روز کاسته شود)
چنانچه موارد ۱ و۲  فقط عمل شود افزایش میزان کارکرد در تولید به شرح زیر می باشد:
۲-۱- افزایش کارکرد طی سال:                                                             ساعت
ساعت ۲۰۸= ۴× ۵۲ هفته طی سال
روز ۲۶= ۸ ÷ ۲۰۸ روز طی سال
۲-۲- ۲۰% تعطیلات رسمی                                                                   روز ۴= ۲۰% × ۲۰ روز
جمعاً به کارکرد طی سال اضافه می شود معادل                                                روز ۳۰= ۴ + ۲۶

۳-۲- میزان افزایش کارکرد طی ماه (ماهیانه معادل ۵/۲ روز است)       ماه
۵/۲= ۱۲ ÷ ۳۰
که این میزان باعث افزایش کارکرد هر نفر معادل ۵/۱۲% طی سال می باشد.      ۵/۱۲% = ۲۰ ÷ ۵/۲
تبصره: چنانچه کاهش تعطیلات رسمی طی سال مقدور نباشد می توان ۴ روز از تعطیلات رسمی را در مرخصی سالیانه منظور نمود.

د) بررسی وضعیت افزایش درآمد کارگر معادل ۱۳% به شرح زیر است:
۱- کاهش حق بیمه کارگر از ۷% به ۲% (معادل ۵% کمک دولت)
۲- افزایش حقوق کارگر معادل ۸% (پرداختی کارفرما)
۳- کاهش سهم کارفرما از ۲۳% به ۱۸%
۴- با عنایت به موارد فوق شاهد افزایش ۱۳% درآمد کارگر و حدود ۵/۱۲% افزایش زمان کارکرد خواهیم بود.
(سهم بیمه پرداختی به دولت جمعاً معادل ۲۰% می گردد) که این رقم هم نسبت به بیشتر کشورهای جهان رقم بالایست)
نتیجه اقدامات فوق باعث کاهش هزینه های و به تبع آن کاهش قیمت تمام شده محصول خواهد بود که نتیجه آن امکان رقابت بیشتر جهت حضور در بازارهای بین المللی (به خصوص امکان حضور در بازار تجارت جهانی (W.T.O) و افزایش اشتغال و تولید خواهد بود.
انتظار می رود مسئولین و دست اندرکاران به امر تولید توجه و اهمیت بیشتری را قائل باشند، تا هر چه بیشتر شاهد رشد و شکوفایی و توسعه اقتصاد و کاهش وابستگی ها و کسب افتخار و سر بلندی جهت میهن عزیز ایران باشیم.