پرونده : بازیافت فرش ماشینی ناجی صنعت فرش جهان

 

Shaw Carpet یک نمونه ایده آل برای تولیدکنندگان فرش در جهان !

شرکت معظم Shaw Carpet آمریکا را می توان یک نمونه کامل و بی نظیر در چرخه تولید، طراحی و بازیافت فرش دانست. این گروه صنعتی با سرمایه گذاری های بسیار قابل توجه در این صنعت چرخه کامل تولید و بازیافت را ایجاد کرده است. در این مقاله نمی خواهیم به بخش های تولید و طراحی فرش در این شرکت بپردازیم و تنها به حلقه بازیافت آن اشاره می کنیم. پس از اینکه شما تصمیم میگیرید فرش کهنه خود را عوض کنید شرکت Shaw Carpet آنرا از شما تحویل می گیرد. اگر مشتری فرش را از برند Shaw خریداری کرده باشد یک فرش نو دریافت خواهد کرد و گرنه می تواند آنرا به Shaw بفروشد و یا به رایگان برای بازیافت واگذار کند. این فرش بعد از جمع آوری به مرکز جمع آوری وارد می شود. همان طور که در شکل هم نشان داده شده است پس از دسته بندی و سورت شدن نوع الیاف به بخش بازیافت ارسال می شود. نخ بازیافتی در پروسه تولید فرش قرار می گیرد، تولید و تکمیل می شود و دوباره زیر پای شما در محیط کار یا منزل پهن می شود. این شیوه کاری Shaw هم اکنون مورد توجه و الگو برداری برخی دیگر از کارخانجات فرش در آمریکا قرار گرفته است. طبق قوانین جدید آمریکا تولیدکنندگان بزرگ فرش مجبور هستند چنین تاسیساتی را راه اندازی کنند و هر شرکت به طور مستقیم و یا از طریق یکی از شرکت های ارائه دهنده این خدمات متعهد به جمع آوری فرش های تولیدی خود  پس از مصرف از سطح شهر هستند. در این پروژه که Shaw نام آنرا تولید مبدا به مبدا فرش گذاشته است فرش هایی که امروز زیر پای ماست فردا می تواند جای دیگری پهن باشد و این کار می تواند به یک چرخه بی نهایت تبدیل شود بدون اینکه حتی یک تخته فرش به محل های دفن زباله برده شود و مضرات بی شماری را برای چرخه اقتصاد، بازار کفپوش و البته مهم تر از همه محیط زیست ما ایجاد کند

ساختار صنعت فرش آمریکا ضامن موفقیت صنعت بازیافت فرش !!

شاید این سوال برای همه شما پیش آمده باشد که چرا صنعت بازیافت فرش در آمریکا تا این حد جدی و تا این میزان پیشرفته است؟ دلیل اول این است که این کشور یکی از بزرگترین بازارهای مصرف در دنیاست و به پیرو این بازار بسیار بزرگ مصرف، تولید و واردات فرش به این کشور نیز بسیار قابل توجه است که باید با توجه به توجه روزافزون به محیط زیست، فکری برای این همه فرش و کفپوش کهنه در بازار آمریکا می شد. (همانطور که می دانید درصد بالایی از انواع فرش و کفپوش در جهان از مشتقات نفتی و فسیلی تهیه می شوند که عمر تخریب آنها در طبیعت بسیار طولانی است و آسیب های جدی به محیط زیست وارد می کند)
اما عامل دوم که پرداختن به بحث بازیافت در آمریکا را در دسترس می کند ساختار این صنعت است. در آمریکا الیاف مصرفی در فرش اغلب نایلون، پلی استر و پلی پروپیلن است که این الیاف قابلیت بازیافت و استفاده مجدد بسیار عالی دارند. همچنین در آمریکا به لحاظ توسعه صنعتی موجود اغلب شرکت های بزرگ تولیدکننده فرش، غول های صنعتی هستند که توانایی سرمایه گذاری در صنعت پرهزینه بازیافت را نیز دارند

 آمارها نشان میدهد حدود ۹۵ درصد الیاف مصرفی در فرش هایی که در سال ۲۰۱۲ وارد کارخانجات بازیافت فرش شده اند نایلون ۶۶، نایلون ۶، پلی پروپیلن و پلی استر بوده است. سایر الیاف تنها ۵/۵ درصد این بازار را در اختیار دارند.
جدول زیر نشان دهنده روند تغییرات الیاف مصرفی در فرش های دورریز از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۲ نمایش داده شده است. فرش های بازیافتی تبدیل به محصولات متنوعی می شوند.

بازیافت ؛ نوعی حیات

ساختن وسایل نو از آنچه کهنه، باطله و بلااستفاده و یا در یک کلام زباله نامیده می شود؛در نظر برخی چیزی جز اسباب خنده و اتلاف وقت نباشد بی آنکه بدانند این کار می تواند شغل شریف یک انسان و یکی از موثرترین برنامه های اجتماعی باشد. برنامه ای که بی شک آینده زمین را می سازد و سرنوشت انسان با آن گره خورده است. «بازیافت» شاید بهترین کلیدواژه برای احیای زمین و و تداوم عمر آن باشد. قرن بیست و یکم به سبب توسعه صنعتی جهان و افزایش میزان آلودگی های صنعتی و شهری می تواند پایان عمر زمین پاک باشد، از این رو سیاستمداران،دانشمندان،محققان علوم مختلف بر آن شده اند تا راهکارهای رفع این بحران را بیابند و برای احیای زمین و تداوم حیات بشری گامی مثبت بردارند. بازیاقت زباله ها و نخاله های دورریز می تواند یکی از موثرترین راهکارها برای حفظ حیات زمین باشد؛ این فرایند موجب کاهش حجم زباله های موجود در زیست بوم ما،کاهش آلودگی های ناشی از انباشت زباله ها، صرفه جویی و حفظ منابع  می شود.
اهمیت و ضرورت این مساله را می توان از قوانینی که در خصوص حفظ محیط زیست تدوین شده است دریافت. در ایران، اصل پنجاه و پنجم قانون اساسی حفظ محیط زیست به منظور رشد اجتماعی نسل ها بعدی یک وظیفه اجتماعی تلقی شده و فعالیت در اموری و مشاغلی که سبب تخریب محیط زیست می شود ممنوع اعلام شده است. از این رو می توان گفت بازیافت نه تنها یک شغل بلکه یک حرکت مثبت اجتماعی و کمک به حفظ چرخه حیات است.

تولید الیاف بازیافتی یک ضرورت است!

بر اساس تحقیقات باستان شناسان نشانه های بازیافت توسط انسان های نخستین در غارهای اسپانیا،ایتالیا و شمال آفریقا به دست آمده است. بر اساس این شواهد اجداد ما نیز به اهمیت و فواید «زیست سبز» پی برده بودند و سعی بر حفظ زمین داشته اند. شاید آنچه درباره انسان های نخستین گفته می شود کمی عجیب باشد ام علاوه براین، در نخستین تمدن ها از جمله چین و ایران نیز بازیافت پدیده ای رایج بوده است. جمع آوری فضولات حیوانی و استفاده از آن به عنوان سوخت و کود  نخستین نوع از بازیافت توسط بشر بوده است؛ از آن زمان تا امروز شاهد تغییرات متعددی در این صنعت مهم بوده ایم . تغییراتی که از ضرورت های زندگی اجتماعی امروز محسوب می شود. بازیافت پت پلی استر به منظور تولید الیاف مصنوعی، باتوجه به افزایش چهار برابری مصرف آن در عرصه جهانی می تواند به توسعه صادرات کشور و در نتیجه به افزایش درآمد ارزی منجر شود.
این صنعت در کشورهای صنعتی و توسعه یافته به امری پذیرفته شده بدل شده است اما در کشور ما همچنان حلقه مفقوده صنعت بازیافت محسوب می شود. این درحالیست که حجم الیاف طبیعی در جهان کاهش یافته و بهره گیری از الباف مصنوعی می توان خلا نیاز به الیاف طبیعی را پر کند. و پلی استر باتوجه به خواص متعددی که دارد بعد از پنبه دومین لیف پر مصرف در جهان  محسوب می شود. ایران از معدود کشورهاییست که به سبب برخورداری از واحدهای پتروشیمی های متعدد و مصرف بالای پت در تولیدات به قطب بازیافت پت و تولید الیاف از آن بدل شود. به علاوه، سابقه چهل ساله ایران در صنعت نساجی و پلیمر نیز می تواند به پیشرفت ایران در حوزه کمک کند. اهمیت بازیافت پت تا جاییست که یکی از کارشناسان اقتصادی عنوان کرد «پلی استر از منظر ملی یک کالای استراتژیک در صنعت نساجی محسوب می شود». در مجموع می توان گفت این مهم آنگونه که باید مورد توجه کارشناسان زیست محیطی و نساجی قرار نگرفته است و بی توجهی به آن می تواند در بلند به ضرر صنعت کشور باشد.

بازیافت پت پلی استر؛ صنعتی که این روزها مغفول مانده است

ساختن وسایل نو از آنچه کهنه، باطله و بلااستفاده و یا در یک کلام زباله نامیده می شود؛در نظر برخی چیزی جز اسباب خنده و اتلاف وقت نباشد بی آنکه بدانند این کار می تواند شغل شریف یک انسان و یکی از موثرترین برنامه های اجتماعی باشد. برنامه ای که بی شک آینده زمین را می سازد و سرنوشت انسان با آن گره خورده است. «بازیافت» شاید بهترین کلیدواژه برای احیای زمین و تداوم عمر آن باشد. قرن بیست و یکم به سبب توسعه صنعتی جهان و افزایش میزان آلودگی های صنعتی و شهری می تواند پایان عمر زمین پاک باشد، از این رو سیاستمداران، دانشمندان، محققان علوم مختلف بر آن شده اند تا راهکارهای رفع این بحران را بیابند و برای احیای زمین و تداوم حیات بشری گامی مثبت بردارند. بازیافت زباله ها و نخاله های دورریز می تواند یکی از موثرترین راهکارها برای حفظ حیات زمین باشد؛ این فرایند موجب کاهش حجم زباله های موجود در زیست بوم ما،کاهش آلودگی های ناشی از انباشت زباله ها، صرفه جویی و حفظ منابع  می شود.

بازیافت؛ میراث اجدادمان!

بر اساس تحقیقات باستان شناسان نشانه های بازیافت توسط انسان های نخستین در غارهای اسپانیا، ایتالیا و شمال آفریقا به دست آمده که مربوط به یک میلیون و ۳۰۰ سال قبل است. بر اساس این شواهد اجداد ما نیز به اهمیت و فواید «زیست سبز» پی برده بودند و سعی بر حفظ زمین داشته اند. شاید آنچه درباره انسان های نخستین گفته می شود کمی عجیب باشد اما علاوه برآن، در نخستین تمدن ها از جمله چین و ایران نیز بازیافت عملی رایج بوده است. جمع آوری فضولات حیوانی و استفاده از آن به عنوان سوخت و کود طبیعی ابتدایی ترین نوع بازیافت است که اغلب در میان روستاییان رایج بوده و امروز ممکن است در برخی نقاط زمین همچنان به قوت خود باقی باشد.
در ایران نیز این فرایند مرسوم بوده است اما در  شکل گیری فرایند بازیافت به صورت صنعتی به اواسط حکومت پهلوی اول بازمی گردد؛ به این ترتیب نخستین کارخانه بازیافت کاغذ در سال ۱۳۱۳ تاسیس و درپی آن مقواسازی شرق تهران و کارخانه تولید کود و کمپوست کهریزک تاسیس شد. به دنبال راه اندازی این کارخانه ها  نخستین سازمان تفکیک پسماند و زباله ایران ـ که به صورت نیمه خصوصی فعالیت می کرد ـ در اصفهان (۱۳۴۶ شمسی) آغاز به کار کرد و این برنامه را می توان نخستین برنامه اجتماعی در این راستا دانست؛ در حدود سه سال بعد شهرداری تهران نخستین سازمان تفکیک و بازیافت پسماند دولتی را  به منظور حفظ محیط زیست، ارتقای بهداشت عمومی و تبدیل زباله های آلی به کود دایر کرد و کارخانه های دیگری در ایران تاسیس شدند؛ این روال تا زمان پیروزی انقلاب ادامه یافت. پس انقلاب و در دهه ۱۳۶۰ هجری شمسی سازمان های بازیافت در کلان شهرهای ایران تاسیس شد و پروژه های قدیمی تکمیل شد. نخستین قانون جامع در خصوص «مدیریت پسماندها» در سال ۱۳۸۳ به تصویب مجلس درآمد؛ بر اساس این قانون مدیریت پسماندهای عادی، بیمارستانی،کشاورزی و صنعتی بر عهده شهرداری ها، بخشداری ها و ده یاری هاست. سه سال پس از تصویب قانون جامع مدیریت پسماندها اتحادیه صنایع بازیافت نیز در ایران تاسیس شد.

در حال حاضر بیش از هزار واحد صنعتی در حوزه بازیافت در نقاط مختلف ایران مشغول به فعالیت اند، فعالیت این مجموعه در نه گروه زیر صورت می گیرد:
۱. گروه بازیافت خودروهای فرسوده
۲.گروه بازیافت پسماندهای نفت، گاز و پتروشیمی
۳. گروه بازیافت پسماند های ارگانیک( کمپوست – ورمی کمپوست)
۴. گروه بازیافت پسماند های فلزی
۵. گروه بازیافت پسماندهای پلیمری( لاستیک – پلاستیک – پت )
۶.گروه بازیافت پسماند های سلولزی ( کاغذ – کارتن – مقوا )
۷. گروه بازیافت باتری های فرسوده
۸.گروه بازیافت قطعات الکتریکی و الکترونیکی
۹. گروه بازیابی آب و فاضلاب
۱۰. گروه ماشین آلات بازیافت
۱۱. گروه تامین کننده گان مواد بازیافتی
گام هایی که در خصوص صنعت بازیافت ر ایران برداشته شده است گام های نسبتا کندیست اما آنچه اهمیت دارد آن است که این شرایط تدوام یابد و از تکنولوژی های برتر و روز دنیا همراه شود.

فعالیت بازیافت کنندگان پت در سایه ابهام

در حال حاضر چند مجموعه بازیافت پت برای تولید الیاف در ایران فعالیت می کنند که شامل بازیافت پکا، جهش کیمیا و چندین مجموعه بازیافت شهرداری ها و … می باشد. براساس اظهارات یکی از مسئولان اتحادیه بازیافت ایران اطلاعات جامع و طبقه بندی شده ای در خصوص مجموعه های بازیافت پت پلی استر به منظور تولید الیاف مصنوعی در ایران وجود ندارد و  این اتحادیه درنظر دارد بانک جامع اطلاعاتی در این راستا تهیه کند.  به نظر می رسد یکی از دلایل عدم توجه و شناخت عمومی به این نوع از بازیافت که می تواند تحول مهمی در صنعت فرش ماشینی ایران ایجاد کند؛ نبود بانک اطلاعاتی کامل در خصوص شرکت های فعال در این حوزه است. علاوه بر این اغلب شرکت های بازیافت پت پلی استر نیز تمایل چندانی به اطلاع رسانی در خصوص فعالیت های خود ندارند و فعالیت در سایه را به حضور پر رنگ ترجیح می دهند.

نگاهی به کارخانه تولید گرانول  تولید الیاف از مواد بازیافتی

رافتی زاده :
عمده گرانول تولیدی ما در نهایت در صنعت فرش مصرف می شود 

مجموعه کهکشان آریایی یکی از از نخستین مراکز تولید گرانول بازیافتی برای تولید الیاف در ایران است که حدود  هفت سال قبل به همت دانشگاه فردوسی و شهرداری مشهد تاسیس شد. مهمترین فعالیت این مجموعه تولید گرانول از مواد پلاستیکی و ارسال آن منطقه الیافی ایران دلیجان است. گرانول تولیدی این مجموعه در دلیجان به الیاف مورد نیاز در صنعت کفپوش تبدیل می شود و از این طریق به چرخه زندگی ما باز می گردد. در همین راستا با یکی از مدیران این مجموعه مهندس محمدعلی رافتی زاده به  گفت گو نشستیم.

◄ نقش بازیافت محصولات نساجی در حفظ و نگهداری محیط زیست چیست؟
با بازیافت مواد پلیمری و بازگرداندن آنها به چرخه تولید از دفن اینگونه مواد در طبیعت که تجزیه ان ها بیش از ۳۰۰ سال طول می کشد جلوگیری می کند. و با تجزیه در طبیعت  مواد سمی از آن ساطع شده و وارد اب های زیر زمینی می شود و سلامت شهروندان را به خطر می اندازد؛ و هم از مصرف بی رویه مواد نفتی و جلوگیری از خروج ارز از کشور جلوگیری می کند.

◄ آماری از میزان تولید ضایعات نساجی در منطقه خراسان دارید؟ سهم ایران در تولید ضایعات نساجی به چه میزان است؟
ضایعات پلیمری در اغلب کارخانه های استان خراسان به میزان قابل توجهی وجود دارد و سهم ایران با توجه به فرسودگی ماشین آلات بسیار بالاست. اما آمار دقیقی از آن در اختیار نیست.

◄ عمده ضایعاتی که شما از آن در صنعت نساجی استفاده می کنید شامل چه چیزهاییست؟
عمده ضایعات مربوط به ظروف یکبار مصرفیست که با تولید گرانول با کیفیت ۹۰ درصد پتروشیمی ها در کارخانه های ریسندگی مصرف می شود.

◄ مجموعه بازیافت کهکشان آریایی به چه اموری مشغول است و فرایند بازیافت به چه صورت ممکن است؟
فرایند بازیافت نیازمند گواهی ثبت اختراع است. و این مجموعه ملی دانش بنیان توسط چند تن از دانش آموختگان دانشگاه فردوسی مشهد؛ آقایان حسین حسینی، پیمان ندریان و محمدعلی رافتی زاده و با حمایت مهندس موسوی؛ مدیر مرکز رشد نساجی دانشگاه فردوسی مشهد به بهره برداری رسید.

◄ به نظر شما بازیافت در صنعت نساجی امروز تا چه حد اهمیت دارد؟
امروزه بازیافت در بیشتر کشورهای جهان به یک امر رایج تبدیل شده است اما در کشورهای جهان سوم همچنان پدیده ای کاملا جدید است. البته تکنولوژی مورد استفاده در این صنعت نیز پیچیدگی های خاص خود را دارد و شاید این امر یکی از دلایل عدم توسعه بازیافت در صنعت نساجی در ایران است.

◄ حجم ضایعات ورودی به مرکز شما حدودا چه مقدار است؟
حجم ضایعات روزانه به میزان سه تن است که امکان افزایش آن تا بیست تن نیز وجود دارد. به طوریکه تناژ برآوردی سازمان مدیریت پسماند ۳۰تن از این ضایعات به دلیل سوءمدیریت سازمان مدیریت پسماند مستقیما به میادین دفن منتقل می شوند.

◄ شما دقیقا چه موادی را از پسماندهای پلاستیکی تولید می کنید؟
ما گرانول مورد نیاز برای تولید الیاف را  از طریق بازیافت تولید می کنیم.

◄ گرانول تولیدی شما اغلب در کدام صنایع مورد استفاده قرار می گیرد؟
اغلب در تولید فرش و موکت مورد استقاده قرار می گیرد.

◄ بازده اقتصادی آن برای مجموعه شما چه میزان است؟چه مزایایی برای اقتصاد کشور خواهد داشت؟
به دلیل قیمت پایین ضایعات در کشور؛ درآمد حاصل از چنین طرح هایی آنقدر قابل توجه است که هر فعال اقتصادی را راغب به سرمایه گذاری در آن می کند.

برای آگاهی از آخرین اخبار نمایشگاهی، فرش ماشینی و نساجی ایران و جهان در کانال تلگرام کهن عضو شوید  و با ما به روز باشید…