چگونگی شستشو فرش ابریشمی در خانه

نگهداری و شستن فرش ابریشمی در خانه (دستباف و ماشینی) توجه و دقت خاصی می‌طلبد که به‌دلیل اهمیت موضوع، ما در این مطلب به جزییات کامل آن می‌پردازیم.

نگهداری فرش ابریشمی دستبافت

فرش دست‌بافت، فرشی است که به دست فرشبافان با گره زدن نخ‌های خاب بر تارهای چله، روی دار قالی بافته می‌شود. در بین انواع مختلف فرش اعم از فرشهای ماشینی و دستبافت در بازار جهانی، فرش ابریشمیِ دست‌بافت جزء گرانترین آنها است. علت این امر را می توان به سه عامل اصلی نسبت داد:

الیاف مصرفی این گونه فرش که ابریشم است (الیاف ابریشم جزء الیاف گران قیمت محسوب می‌شوند)
ظرافت نخ ابریشم و به تبع آن تراکم بالای گره‌ها
تنوع رنگی و طرحی ناشی از تراکم بالای گره‌ها

از آنجایی که فرش ابریشمی بسیار گران‌قیمت است و کالایی باارزش به حساب می‌آید، می‌بایست در نگه‌داری از آن بسیار دقت کرد و نکاتی را در نظر گرفت:

– با توجه به گرانبها بودن فرش ابریشمی، بهتر است در مکانی کم رفت و آمد قرار گیرد تا میزان پاخوردگی، آلودگی و صدمه به آن به حداقل برسد. قرار گرفتن فرش ابریشمی در مسیرهای پرتردد، سبب افزایش دفعات تمیزکردن فرش و در نهایت صدمه دیدن آن می‌شود.

– فرش ابریشمی نباید در برابر تابش مستقیم نور خورشید قرار گیرد، زیرا موجب آسیب به ساختار الیاف ابریشم و نهایتاً کدر شدن رنگ فرش می‌شود.

– برس‌های غلتکی جاروبرقی موجب آسیب رساندن به فرش میشوند. بهتر است برای تمیزکردن فرش، آن را در فضای بیرون آویخته و با تکان دادن آرام آن، گرد و خاک و آلودگی از سطح فرش زدوده شود.

– خیس شدن فرش ابریشمی، سبب میشود استحکام آن به میزان ۲۰ درصد کاهش یابد. همچنین شستشو با آب داغ و یا استفاده از بخارشوی سبب صدمه دیدن فرش میشود. از این رو بهتر است شستشو فرش ابریشمی به صورت خشکشویی انجام گیرد.

– ساختار مولکولی لیف ابریشم، سبب حساسیت این لیف در برابر محیط‌های غلیظ اسیدی و بازی و کلردار شده از این رو در شستشو فرش ابریشمی می‌بایست به این نکته توجه کرد.

نگهداری و شستن فرش ابریشمی ماشینی

فرش ابریشمی ماشینی در واقع فرشی ابریشم‌نما است که نخ آن از الیاف ویسکوز میباشد. این نوع فرش‌ها از جهت ظاهری بسیار مشابه فرش‌های ابریشمِ طبیعی هستند مانند ظرافت فرش، تنوع رنگ و طرح، چشم‌گیر و براق بودن ‌رنگ فرش و همچنین لطافت آن‌ها که البته قیمت بسیار پایین‌تری نسبت به فرش‌های دست‌بافت و حتی فرش‌های ماشینی اکریلیک دارند.

با وجود محسنات فرش ابریشمیِ ماشینی، معایبی نیز وجود دارد که در خرید این فرش‌ها می‌بایست به آن توجه کرد:

عمر و استحکام کمتر نسبت به فرش‌های دست‌بافت و فرش‌های ماشینی اکریلیک
مقاومت کم نسبت به فرآیند شستشو و کاهش جلای فرش به دلیل ظرافت بالا و نازک بودن آن
استحکام کم دربرابر اجسام سنگین مانند کمد، میز و…
حساسیت نسبت به شرایط محیطی به گونه‌ای که دمای بیش از حد بالا یا پایین، سبب تغییر ویژگی-های فرش می‌شود.

همچنین باید توجه نمود که الیاف ویسکوز نسبت به محیط‌های اسیدی و بازی، سفیدکننده‌ها، نور خورشید، شرایط جوی و… حساس هستند و از این نظر، خصوصیاتی مشابه الیاف ابریشم دارند و می‌توان برای این دو نوع فرش (فرش ابریشمیِ دستبافت و فرش ابریشمیِ ماشینی) شرایط نگهداری و شستشوی مشابهی را در نظر گرفت.

شستن فرش ابریشمی دست بافت و ماشینی

هنگام شستن فرش ابریشمی در خانه، ابتدا می‌بایست نوع فرش ابریشمی مشخص شود و با توجه به آن، اقدامات لازم برای شستشو انجام گیرد تا از جهت استحکام و کیفیت رنگی، به الیاف فرش صدمه وارد نشود.

در شستشو به روش خانگی باید موارد زیر را در نظر گرفت:

از رهاسازی فرش به صورت مرطوب اجتناب نمود چرا که ممکن است فرش در صورت مرطوب ماندن، حتی در صورت داشتن ثبات رنگی بالا، رنگ پس دهد و در صورت تداوم این شرایط، فرش پوسیده شود.
استفاده از آب با دمای معمولی در زمان شستشو به جای آب داغ و بخارشوی.
استفاده از جریان هوا برای خشک کردن به جای قرار دادن فرش در محیطی گرم تا صدمه کمتری به فرش وارد ¬شود زیرا حرارت سبب جمع شدگی و خردشدن الیاف ابریشم می‌شود.
استفاده نکردن از تمیزکننده‌های آنزیم‌دار، چرا که آنزیم‌ها سبب آسیب به ساختار پروتئینی الیاف ابریشم و در نهایت آسیب به فرش ابریشمی می‌شود. همچنین استفاده از مقادیر زیاد مواد شوینده سبب طولانی شدن فرآیند شستشو و در نهایت سبب صدمه بیشتر به فرش ابریشمی می‌شود.
در انتهای کار شستشو باید از پاک شدن فرش از هرگونه ماده شوینده اطمینان حاصل شود، در غیر این صورت مواد شوینده باقی مانده به مرور زمان سبب از بین رفتن خاب فرش می‌شود.
فرش ابریشمی را نباید تحت فشار قرار داد زیرا مالش دادن و فشردن فرش ابریشمی، سبب آسیب به الیاف آن می‌شود.

لکه‌گیری فرش ابریشمی

در صورت لکه شدن فرش، اگر لکه بزرگ و جدی باشد می‌بایست با افراد حرفه‌ای که در زمینه شستشو فرش مهارت دارند، مشورت نموده و برطرف کردن لکه را به آن‌ها بسپارید ولی برای لکه‌های کوچک و جزئی، می‌توانید به صورت خانگی و البته با پذیرش ریسک‌های آن، لکه را برطرف نمایید و توجه کنید که هرچه سریعتر عملیات لکه گیری انجام شود، احتمال موفقیت در آن بیشتر خواهد بود.

برای ازبین بردن لکه‌ها پیش از انجام هر اقدامی، باید ابتدا عملیات لکه گیری بر روی بخش کوچکی از فرش که چشمگیر نیست، آزمایش شود تا کمترین خطا در فرآیند شستشو و لکه‌گیری خانگی صورت گیرد.

بهتر است در لکه‌گیری خانگی فرش به نکات زیر توجه شود:

– ابتدا فرش را با کمک جاروبرقی ولی بدون سرِ برس‌دار در جهت خاب فرش جارو کنید (برس جاروبرقی سبب خروج الیاف از نخ خاب و کاهش خاب فرش و در نهایت صدمه به فرش می‌شود)، و یا برای جلوگیری از آسیب دیدن الیاف فرش، با استفاده از جارو دستی آن را تمیز کنید. همچنین می‌توان با تکان دادن فرش در خارج از خانه و عبور دادن جریان هوا از آن، گرد و خاک را از داخل فرش خارج کرد.

– لکه را قبل از نفوذ و نشستن آن بر روی الیاف باید سریع تمیز کرد. اگر آلودگی که روی سطح فرش قرار گرفته به صورت جامد باشد، می‌توان از قاشق برای برداشتن آن از روی فرش استفاده نمود ولی باید توجه داشت که با حرکت قاشق، به الیاف صدمه ای وارد نشود.

در صورت ریختن مواد مایع بر روی فرش، با قرار دادن دستمالی تمیز و سفید بر روی مایع و فشار دادن ملایم، آن را از سطح فرش جمع کنید.

– برای برداشتن لکه‌های رنگی از سطح فرش می‌توان از سودای خالص استفاده کرد و درنهایت با یک دستمال تمیز و سفید سودای باقی مانده را از سطح فرش جمع کرد. همچنین می‌توان از مخلوط آب و سرکه سفید با نسبت یکسان، برای از بین بردن و تمیزکردن لکه از روی فرش ابریشمی استفاده کرد.

– توجه شود که برای خشک کردن سطح لکه گیری شده از حرارت و یا سشوار استفاده نشود چرا که حرارت سبب آسیب رساندن به ساختار فرش می‌شود، از این رو توصیه می‌شود برای خشک شدن، فرش در مسیر جریان هوا قرار گیرد.

از بین بردن بو از فرش ابریشمی

جوش شیرین یک گزینه مناسب برای از بین بردن بو از روی فرش ابریشمی است. بدین گونه که ابتدا جوش-شیرین را روی سطح فرش پاشیده، پس از گذشت یک ساعت با کمک جاروبرقی (بدون سرِ برسدار)، جوش شیرین را از سطح فرش را پاک نمایید.

همچنین می‌توان برای از بین بردن بوی بد فرش، از مخلوط آب وسرکه با نسبت یکسان و اسپری کردن آن روی فرش، کمک گرفت. سطح فرش را توسط مخلوط آب و سرکه نمناک کرده و با یک پارچه تمیز و خشک، آن را از سطح فرش پاک کنید. اسیدِ ضعیف موجود در سرکه سبب از بین رفتن میکروب‌ها و بوی بد فرش می‌شود.

کلام آخر

با توجه به شباهت خصوصیات الیاف در فرش‌های ابریشمیِ دستبافت و ماشینی، بهتر است نکات ذکر شده، برای هر دو نوع فرش رعایت شود.
در نهایت با توجه به حساسیت و همچنین گران‌بها بودن فرش‌های دست‌بافت ابریشمی، برای حفظ کیفیت و افزایش طول عمر آن‌ها، بهتر است در صورت آلودگی ابتدا از متخصصین این حوزه مشورت خواسته و عملیات شستشو و لکه‌گیری را به این افراد واگذار کنید.

مراجع:

https://www.carpetcleaningnyc.com/
https://www.wikihow.com/
https://www.chelseacleaning.co.za/blog/
http://www.carpetcleaning.rs/
http://www.asrefarsh.com/

http://www.carpetcleaning.rs/

تحریریه مجله کهن