گفت و گو با نماینده نمایشگاه دموتکس در ایران

 

گفت و گو با نماینده نمایشگاه دموتکس در ایران ; سرکار خانم نارینه آزلبار 

هوا که رو به سردی می رود؛ اهالی فرش ایران می فهمند باید دست به کار شوند. کافی است نگاهی کوتاه به تقویم های شان بیندازند؛ تقویم هایی که اگر در دست مدیران باهوش و آینده نگر فرش این کشور باشد قطعا روزهای نخست ژانویه را نشانه گذاری کرده است.
البته نه به مناسبت آغاز سال نوی میلادی؛ بلکه به مناسبت برگزاری « نمایشگاه دموتکس هانوفر » ؛ بزرگترین نمایشگاه کفپوش در دنیا که برای کشوری مثل ما که مادر معنوی فرش در جهان است موقعیتی بکر و بی نظیر است. موقعیتی که دیگر کشورهای فعال تر صنعت فرش همچون ترکیه و بلژیک اهمیت آن را دریافتند و حضور پر رنگ و مستمری در آن دارند. چند سالی است که شرکت های ایرانی نیز به جمع آن ها افزوده شده اند. برخی از شرکت ها حضور قویتری دارند و امروز دارای جایگاه مهم و موثری در نمایشگاه هستند. طی یکی دو سال اخیر تعداد شرکت های ایرانی فعال در حوزه فرش ماشینی این رویداد بین المللی در حال افزایش است و پیش بینی می شود تعداد آنها در سالهای آینده نیز به طور مستمر افزایش یابد.
امروز ما نیز همگام با تمام تولیدکنندگان فرش به پیشواز دموتکس هانوفر، بزرگترین رویداد فرش و کفپوش در جهان رفته ایم تا تاثیر آن را بر صنعت فرش کشورمان بررسی کنیم.

آزلبار: شرکت های فرش ماشینی ایرانی جایگزین ترک ها در هانوفر شدند

اگر در حوزه فرش فعالیت کرد باشیم و گوشه چشمی هم به توسعه و تجارت خارجی، قطعا نام دموتکس به گوشمان خورده است و برای آن هایی که در ایران فعالیت می کنند نام دموتکس با نام فوژان راهبران معنی می یابد. شرکتی که چندسالی است به عنوان نماینده رسمی دموتکس آلمان در ایران فعالیت می کند. در یکی از روزهای آذر ماه امسال؛ به بهانه برپایی دموتکس ۲۰۱۵ هانوفر به شرکت فوژان رفتیم و با خانم نارینه آزلبار درباره نمایشگاه پیش رو، برنامه های مدیران برگزاری دموتکس و جایگاه ایران در دموتکس به گفت وگو نشستیم.

◄ نمایشگاه دموتکس  را چگونه توصیف می کنید؟
دموتکس بزرگترین نمایشگاه بین المللی و تخصصی فرش و انواع کفپوش است؛ دموتکس ۲۰۱۵ هانوفر، بیست و هفتمین دوره از این نمایشگاه است. در آخرین دوره از این نمایشگاه حدود ۱۴۰۰ غرفه از ۶۰ کشور در مساحت ۹۱ تا ۹۲ هزار متر مربع گرد هم آمدند و این نمایشگاه توانست میزبان ۴۵ هزار بازدیدکننده متخصص باشد. یکی از ویژگی های بارز این نمایشگاه که آن را از سایر نمونه های داخلی و خارجی متمایز می سازد این است که این نمایشگاه به صورت (B2B) برگزار می شود؛ به این معنا که تمام بازدیدکنندگان این نمایشگاه از متخصصان این رشته هستند و برای حضور در این نمایشگاه باید حداقل اطلاعات مربوط به فعالیت خود در این حوزه را وارد سیستم ثبت نام نمایشگاه کنند.

◄ این وجه تمایز چه مزایایی برای برگزارکنندگان و شرکت کنندگان نمایشگاه داشته است؟
این تفاوت را برگزارکنندگان نمایشگاه ایجاد می کنند. آلمان سابقه ای ۸۰۰ ساله در امر برگزاری نمایشگاه های دارد و نحوه برگزاری نمایشگاه در آلمان کاملا شناخته شده و معروف است… به گونه ای نمایشگاه های آلمان را از سایر نمایشگاه هایی که در سراسر جهان برگزار می شود متمایز می سازد. هدف برگزارکنندگان این است که واژه «بین المللی» را کاملا محقق سازند که امروز شاهد حضور ۶۰ کشور در نمایشگاه هستیم. همین طور صفت «تخصصی» را، وقتی گفته می شود این نمایشگاه تخصصی است یعنی  در این نمایشگاه مصرف کنندگان نهایی که برای خرید یک تخته فرش یا یک کفپوش برای منزل خود هستند در این نمایشگاه حضور ندارند و حتی غرفه گذاران نیز به همین دلیل و برای پیدا کردن مشتریان دائمی خود در این نمایشگاه حضور پیدا می کنند. این اتفاق برای غرفه گذاران و برگزارکنندگان مفید بوده است چرا که آن ها می دانند کسانی که در این نمایشگاه حضور می یابند از صنعتگران و متخصصان این عرصه هستند و امکان برقراری یک ارتباط طولانی و پایدار برای آن ها فراهم است در غیر این صورت امکان فروش محدود و به مصرف کننده نهایی از طریق Show room  و نمایشگاه های دیگر برای آن ها فراهم است. از طرف دیگر ساختار (B2B) نمایشگاه مانع از اتلاف وقت نیز شده است. به علاوه ساختار تخصصی دموتکس سبب شده است بهترین ها در این نمایشگاه حضور یابند و نوعی فضای رقابتی در نمایشگاه ایجاد شود.

◄ فضای رقابتی که به آن اشاره کردید چه تاثیری بر تمایل ایرانی ها به حضور در نمایشگاه دارد؟
از آن جایی که غرفه گذاران ایرانی تنها در دو گروه فرش دستباف و ماشینی در دموتکس حضور می یابند؛ تنها درباره این دو گروه توضیح می دهم. در حوزه دستباف؛ این نوع فرش در حقیقت بخشی از فرهنگ ما محسوب می شود که بخشی از شرکت کنندگان دموتکس را  هم شامل می شود اما در این باره نکته ای وجود دارد که تعداد قابل توجهی از غرفه گذاران ایرانی در زمینه فرش دستباف از اروپا در نمایشگاه ثبت نام و شرکت می کنند؛ به این معنا که تجار ایرانی از کشورهایی مثل آلمان ـ شهر هامبورگ ـ و یا انگلیس و سوئیس محصولات ایرانی را در نمایشگاه عرضه می کنند و متاسفانه در آمار نهایی که از نمایشگاه ارائه می شود در آمار کشور ایران قرار نمی گیرند؛ و این جا باید به این نکته اشاره کنم چنانچه یارانه و حمایت دولتی در ایران برای حضور در این نمایشگاه برای غرفه گذاران فراهم شود به طور قطع شرکت هایی که هم در ایران هم در کشورهای اروپایی مثل آلمان شعبه دارند قطعا از ایران برای حضور در نمایشگاه دموتکس اقدام خواهند کرد، چرا که جاذبه های حضور در این نمایشگاه برای تجار ایرانی بسیار زیاد است. البته ما تعداد زیادی تولیدکننده ایرانی هم داریم که از داخل برای حضور در نمایشگاه ثبت نام می کنند. به علاوه ما دو سال پاویون ایران را که از جانب شرکت ملی فرش ایران برگزار شده بود را در دموتکس داشتیم و البته در نمایشگاه پیش رو برنامه ریزی جدید را در نظر دارند که چنانچه به نتیجه برسد برای تجار ایرانی فرش دستباف سود اقتصادی بالایی خواهد داشت. چرا که این برنامه به تبلیغ درباره فرش ایران می پردازد.

هرچند رونق فرش دستباف در بازار جهانی سیر نزولی پیدا کرده است و رکود بازار فرش دستباف پدیده ای است که امروز در جهان همه گیر شده است و تنها مربوط به دموتکس نیست. این که چه کسی باید برای بهبود این شرایط گام بردارد را من هم به طور دقیق نمی دانم؛ شاید تولیدکنندگان و کشورهای تولیدکننده و برگزار کنندگان به صورت توامان…
در حوزه فرش ماشینی؛ باید به این نکته اشاره کنم که حضور چشمگیر تولیدکنندگان فرش ماشینی و استقبال بی نظیر آن ها از نمایشگاه دموتکس حتی برای برگزارکنندگان نمایشگاه غیرمنتظره و جالب بوده و همین امر سبب شد در تابستان سال جاری خانم سوزانه کلاپروت ـ نفر اول در ساختار مدیریتی دموتکس ـ برای دیدار گفت و گو با تولیدکنندگان به ایران سفرکنند. تا سه – چهار سال تنها دو شرکت معضم در این حوزه در دموتکس به عنوان غرفه گذار شرکت می کردند؛ «فرش مشهد» نخستین شرکت ایرانی است که تقریبا از ابتدای برگزاری دموتکس در این نمایشگاه حضور داشته است. کمی بعدتر و در حدود ۲۰ سال است که شرکت «ستاره کویر یزد» به جمع غرفه گذاران نمایشگاه پیوست و همواره در سالن شماره دو نمایشگاه دموتکس که سالن اصلی  فرش ماشینی محسوب می شود، به عنوان دو شرکت قدرتمند حضور می یابند و به دلیل برنامه ریزی هدفمند حضور موفقی هم دارند. تا سال های اخیر که شرکت هایی چون قالی سلیمان و مشهد اردهال به این مجموعه اضافه شدند و به دلیل پتانسیل های موجود در نمایشگاه و پیشرفت چشمگیری که شرکت ها در نمایشگاه تجربه کردند در هر دوره با توسعه مکانی تداوم حضور داشتند. سال ۲۰۱۴ هشت یا نه شرکت ایرانی در نمایشگاه حضور یافتند و در نمایشگاه ۲۰۱۵ که پیش روی ماست باز هم شاهد افزایش تعداد شرکت های ایرانی خواهیم بود و این افزایش کمی با توسعه مساحت غرفه ها همراه است که نشانه خوب و روشنی برای ماست.

◄ شما به اهمیت سالن دو به عنوان سالن نخست در زمینه فرش ماشینی اشاره کردید،  لطفا توضیحی درباره ساختار و طبقه بندی سالن های دموتکس هانوفر می دهید.
سالن های مربوط به فرش های ماشینی شامل سالن های دو، سه و چهار می شود که در کنار هم قرار دارند و با یکدیگر مرتبط اند. سالن دو از جهت آن که یکی از ورودی های اصلی نمایشگاه دموتکس است و حدود ۸۰ درصد بازدیدکنندگان از این ورودی وارد نمایشگاه می شوند حائز اهمیت است. علاوه بر این، غرفه گذاران قدیمی دموتکس در حوزه فرش ماشینی مثل اورینتال ویورز از مصر، ستاره کویر و فرش مشهد همگی در این سالن قرار دارند. یکی از نکات مهم درباره جاگیری شرکت ها در سالن ها این است در حدود چهارده- پانزده سال قبل عمده غرفه های سالن سه را شرکت های بلژیکی تشکیل می دادند؛ ده تا هشت سال قبل شرکت های ترک جایگزین آن ها شدند و امروز هم تعداد شرکت های ترک بسیار زیاد است اما شرایط به نفع شرکت های ایرانی در حال تغییر است. به گونه ای که به جرات می توانم ادعا کنم در سال های آتی ایرانی ها بخش عمده از سالن های دموتکس را از آن خود خواهند کرد. سالن های چهارده تا هفده، مربوط به فرش دستباف؛ سالن های پنج و شش، کفپوش های منسوج؛ سالن هفت، ماشین آلات و ابزار؛ سالن های هشت و نه، کفپوش های چوبی و فضای باز را در برمی گیرد.

◄ آیا می توان برگزاری دموتکس استانبول را دلیلی برای حضور نیافتن برخی شرکت های ترک در آلمان دانست؟
خیر… به دلیل حضور قدرتمند شرکت های ایرانی در دموتکس و فعالیت مستمر و پیشرفت آن ها در حوزه فرش ماشینی است. این در حالی است شرکت های ترک برای حضور در نمایشگاه دموتکس یارانه دریافت می کنند و به این طریق ۶۰ درصد از هزینه های نمایشگاهی خود را تامین می کنند اما شرکت های ایرانی از هیچ کمک و حمایت مالی بهره مند نیستند و در صورت پرداخت یارانه مقدار بسیار ناچیز و زمان پرداخت آن مدت ها پس از اتمام نمایشگاه است. جا دارد که برای این تلاش مضاعف و رقابت تنگاتنگ از یک به یک آن ها تشکر و قدردانی شود.

◄ ترکیب غرفه ها در سالن سه و چهار به چه صورت است؟
بخشی از غرفه های سالن چهار را شرکت های ماشینی تشکیل می دهند که فرش های آن ها اغلب برای ما  ایرانی ها آشنا نیست، بخش دیگر سالن را هندی ها و چینی تشکیل می دهند که اجناسی مانند پادری و… عرضه و یا شرکت های ترکیه ای که فرش های مدرن تولید می کنند.  سالن سه به عنوان یک خط ارتباطی میان سالن های دو و چهار به تدریج به سمتی پیش می رود که به سالن ایران تبدیل شود؛ در سال گذشته تعداد غرفه های ایرانی در این سالن بسیار زیاد بود و پیش بینی ما این است که در سال ها بعد نیز این تعداد افزایش می یابد. در نمایشگاه ۲۰۱۴ حدود ۱هزار و ۹۰۰ مترمربع به غرفه های ماشینی ایرانی اختصاص داده شده بود و امسال این مساحت به ۳ هزار و ۲۰۰ متر مربع توسعه یافته است که این خود گواه خوبی بر افزایش حضور شرکت های ایرانی در نمایشگاه است.

◄ پس پیش بینی شما «افزایش حضور شرکت کنندگان دموتکس از ایران» است؟
در حوزه فرش ماشینی قطعا افزایش خواهیم داشت؛ چرا که در نمایشگاه پیش رو عده ای از شرکت های ایرانی برای سنجش شرایط نمایشگاه به عنوان بازدیدکننده در نمایشگاه حضور خواهند داشت. اما در حوزه فرش دستباف با توجه به شرایط حاکم بر تجارت آن که پیش از این اشاره کردم پیش بینی دقیقی نمی توان داشت.

◄ همانطور که اشاره کردید نمایشگاه دموتکس شامل انواع کفپوش و لمینت و ادوات مربوط به آن می شود؛ چرا شرکت های ایرانی فعال در این حوزه تمایلی به حضور در این نمایشگاه ندارند و حضور ایرانی ها به فرش محدود شده است؟
من فکر می کنم یکی از دلایل این امر عدم تبلیغ نمایشگاه دموتکس در بین تولیدکنندگان و فعالان این حوزه است. البته شرکت بوریا به عنوان تولیدکننده نرم افزارهای طراحی فرش و پارچه در این نمایشگاه حضور دارد اما نه از طرف ایران، به دلیل وجود شعبه در ترکیه از آن کشور اقدام کرده است. تصور من بر این است که اگر شرکت های ایرانی فعال در تولید و تجارت کفپوش و ادوات از دموتکس بازدید کنند و عظمت و قدرت و حجم تجارتی که در آن صورت می گیرد را ببینند قطعا برای حضور در این نمایشگاه اقدام خواهند کرد.

◄ شرایط اقتصادی ناشی از تحریم های بین المللی چه تاثیری بر روند حضور شرکت های ایرانی در دموتکس داشت؟
به هر حال شرایط بسیار سخت و دشوار بود و افزایش نرخ ارز و محدودیت در نقل و انتقالات تجاری و بانکی یکی از بزرگترین موانع برای حضور در نمایشگاه بود؛ با این حال شرکت های قدیمی دشواری را به جان خریدند و مستمر در نمایشگاه حضور یافتند. به طور قطع لغو و رفع تحریم به افزایش انگیزه شرکت های ایرانی برای حضور در نمایشگاه کمک خواهد کرد و نفع هر دو طرف ایرانی و خارجی را به دنبال خواهد داشت؛ چراکه هم ایرانی ها و هم بسیاری از تجار غیر ایرانی اشتیاق زیادی برای تجارت با شرکت های ایرانی دارند.

◄ پیامدهای دموتکس را برای شرکت های ایرانی در چه چیزهایی می بینید؟
یکی از نتایج حضور شرکت های ایرانی در دموتکس، خروج شرکت ها از شیوه تجارت سنتی و ورود به عرصه تجارت بین المللی است. به نظر من این اتفاق خوبیست و از این بابت بسیار خرسندیم… و تلاش می کنیم شرکت های بیشتری در نمایشگاه حضور پیدا کنند تا با روال کاری و تجارت در عرصه بین المللی آشنا شوند، چرا که این نمایشگاه به مثابه یک workshop و کارگاه آموزشی بی نظیر است.

◄ حالا که از workshop گفتید، در دموتکس چند workshop و یا نشست و همایش برگزار می شود؟
در دموتکس workshop به آن معنا که مرسوم و شناخته شده است برگزار نمی شود اما هر سال در این نمایش یک  مسابقه نوآوری و خلاقیت در ده حوزه در فرش دستباف برگزار می شود، به طور مثال بهترین بافت… بهترین طراحی و… یکی از ایرانیان شناخته شده در این عرصه یعنی آقای ذوالانواری هرسال موفق به دریافت جایزه شده اند. هرچند به دلیل شرکت ایشان از سوئیس، این موفقیت ها در آمار ایران ثبت نمی شود.
در سال ۲۰۱۳ هم Carpet Design Award به عنوان جایزه افتخاری به پدر آقای ذوالانواری به عنوان پدر گبه ایران اهدا شد که این خود نام ایران را پر رنگ تر می کند؛ چراکه همه ایشان را به عنوان یک ایرانی می شناسند. در پایان این نکته را هم اضافه کنم که  یکی از دلایل عدم برگزاری نشست ها و کارگاه ها این است که تمام بازدیدکنندگان و غرفه گذاران برای تجارت به این نمایشگاه آمده اند و سخت درگیر آن اند و فرصتی برای برنامه های دیگر وجود ندارد.

◄ به نظر شما به چه دلیل شرکت های ایرانی حاضر می شوند ازکشورهای دیگر ثبت نام کنند؟
همانطور که گفتم به دلیل عدم حمایت دولتی و عدم تخصیص یارانه به شرکت های غرفه گذار و مسئله تحریم ها… چنانچه دولت مجددا از غرفه گذاران حمایت مالی کند، آن ها همچون قبل از ایران ثبت نام خواهند کرد.

◄ چه شد که تیم برگزارکننده دموتکس تصمیم گرفت این نمایشگاه را صادر کند یا به عبارتی در نقاط دیگر دنیا برگزار کند؟
بعد از جهانی شدن این نمایشگاه و پذیرش عمومی فعالان این عرصه از دموتکس به عنوان بزرگترین نمایشگاه کفپوش دنیا؛ مدیران برگزاری نمایشگاه تصمیم گرفتند این نمایشگاه را در نقاط دیگر جهان مانند آسیا به عنوان یک بازار بالقوه و دارای جاذبه های بسیار برگزار کنند. به این ترتیب آن ها با شریک چینی خود اقدام به همکاری کردند و دموتکس شانگهای به عنوان نخستین نمایشگاه خارج از آلمان برگزار شد و بعد از سیزده سال می توانم بگویم یکی از بهترین و موفق ترین نمایشگاه های دموتکس بوده و هست.

◄ اغلب این پرسش از سوی تجار و تولیدکنندگان فرش مطرح می شود که چرا ایران به عنوان  مالک معنوی صنعت- هنر فرش تا به امروز موفق به میزبانی دموتکس نشده است!؟
بله… بسیاری از فعالان حوزه فرش در ایران معتقدند دموتکس برای ایران است. اما در پاسخ به آن ها باید بگویم دموتکس تنها مربوط به فرش است. من هم مثل همه علاقه مند هستم دموتکس به ایران بیاید و در ایران برگزار شود اما پیش از این کار لازم است زیرساخت های مورد نیاز آن از سوی مسئولان ایرانی فراهم شود. باید به این نکته توجه داشت که بین المللی بودن نمایشگاه حضور کشورهای متعدد در این نمایشگاه همیشه یکی از اهداف برگزارکنندگان دموتکس و شرکت نمایشگاه های آلمان بوده. در حالی که امکانات لازم برای تحقق این امر به دلایل متعدد فراهم نیست… به طور مثال من به قوانین گمرکی ایران به عنوان یک عامل بازدارنده اشاره می کنم. اگر هدف شرکت ها و تولیدکنندگان ایرانی برگزاری بومی نمایشگاه است باید به آن ها بگویم؛ هدف دموتکس چنین چیزی نبوده و نیست.

تحریریه مجله کهن