۳۸ میلیون حساب بانکی مشکل­‌دار، شگفت‌­آور نیست!

 

شما چند حساب بانکی دارید؟ چند کارت بانکی در جیب‌تان است؟ از چند حساب و چند کارت استفاده می‌­کنید؟ اگر اهل کسب و کار و به اصطلاح بازاری هستید، چند دسته چک با رنگ­‌ها و اندازه­‌های متفاوت از بانک‌­های گوناگون در گاو­صندوق دارید؟

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، رئیس کل بانک مرکزی، سوم مرداد در برنامه نگاه یک سیما حضور یافت و در زمینه مهم­ترین مسائل اقتصادی و پولی و بانکی و دستاوردهای دولت یازدهم به تفصیل سخن گفت. وی در بخشی از سخنان خود به۳۰۰ میلیون حساب موجود در نظام بانکی اشاره کرد و افزود از این تعداد ۳۸ میلیون حساب وجود دارد که شماره شناسه و مدارک افتتاح­ کنندگان با کد ملی آنها تطبیق داده نشده بود که از این میزان ۳۰ میلیون حساب راکد و ۸ میلیون حساب در شرف راکد شدن است.

متاسفانه این موضوع در رسانه ­ها به نحو درستی انعکاس نیافت. برخی بر بانک­‌ها تاختند که چگونه ۳۸ میلیون حساب جعلی افتتاح کردند؟ اگر چه نمی­توان وجود حساب­‌هایی با مدارک هویتی جعلی را انکار کرد ولی حتما تعداد آن­ها در کل شبکه بانکی کشور بسیار ناچیز است. برخی دیگر پا را فراتر گذاشتند و این موضوع را فاجعه­‌ای برای نظام بانکی قلمداد کردند!

بیش از ۱۲۵ سال از پایه­‌گذاری نخستین بانک با کارکرد امروزی در ایران می­گذرد. قوانین، آیین­‌نامه­‌ها و دستورالعمل­‌های نحوه اداره بانک­‌ها تاکنون به فراخور شرایط کشور بارها اصلاح شده است. بر پایه قوانین و مقررات موجود، حساب بانکی حسابی است که بانک بر اساس قرارداد منعقده با متقاضی، به منظور قبول انواع سپرده­‌های دیداری و غیر دیداری (قرض‌الحسنه جاری، قرض­الحسنه پس­انداز، سرمایه­گذاری مدت­دار، خاص و..) افتتاح می­‌نماید.

به حسابی که طی مدت مشخص (برای نمونه ۶ ماه) هیچ­گونه عملیات بانکی (واریز، برداشت و انتقال وجه) در آن انجام نشود، حساب راکد گویند و ممکن است به دلایل گوناگون مانند تعدد حساب­ها، جابجایی محل زندگی، فوت و… برخی از حساب­‌های مشتریان که معمولا مانده ناچیزی دارند، غیر فعال(راکد)شوند.

پس از تصویب قانون الزام اختصاص شماره ملی و کدپستی برای کلیه اتباع ایرانی، بانک مرکزی طی بخشنامه­‌ای از ابتدای سال ۸۶ بانک‌­ها را ملزم کرد به منظور احراز هویت و شناسایی مشتریان  قبل از ارائه هرگونه خدمات بانکی به ویژه افتتاح حساب، نسبت به دریافت شماره ملی از مشتریان و ثبت آن در کلیه فرم­ها، قراردادها، مدارک افتتاح حساب، سیستم­های چک و تسهیلات و تعهدات بانکی ( شامل گشایش اعتبارات و صدور ضمانت نامه) اقدام کنند.

طی ۸ سال از تاریخ ابلاغ این بخشنامه در نزدیک به ۹۰ درصد حساب­‌ها، مشخصات هویتی مشتریان به شیوه جدید ثبت شده است و در تعدادی از حساب‌­های معمولا غیر فعال(حدود ۱۰ درصد از کل حساب­‌ها) ، مشتریان برای انجام عملیات بانکی و احراز هویت مراجعه نکرده­ اند.

شاید مرور تجربه مخابرات در این زمینه خالی از فایده نباشد. بر اساس آمار وزارت ارتباطات از سال ۷۳ تا پایان شهریور سال گذشته، سه اپراتور همراه اول، ایرانسل و رایتل تاکنون بیش از ۱۲۹ میلیون سیم­‌کارت دائمی و اعتباری واگذار کرده­‌اند که از این تعداد، حدود ۶۶ میلیون سیم­‌کارت فعال وجود دارد یعنی نزدیک به نیمی از سیم­‌کارت­‌ها غیر فعال است. از سوی دیگر سال گذشته اعلام شد که سیم­‌کارت­‌های فاقد کد ملی مسدود خواهد شد و چند بار مهلت برای اعلام کد ملی تعیین شد ولی هنوز هم حدود یک میلیون سیم­‌کارت فاقد کد ملی با امکان سوء­استفاده­‌های احتمالی در کشور وجود دارد و معلوم نیست که شماره­­‌های ملی­ اعلام شده مطابقت دارد یا خیر؟

بنابراین اگر بدانیم هنوز هم تعدادی از حساب­‌ها به شیوه سنتی و غیر متمرکز در شبکه بانکی وجود دارند، ۳۸ میلیون حساب بانکی با مشکل هویتی تطبیق کد ملی، شگفت­‌آور نیست!