۵ پاپوش سنتی خاورمیانه

خاورمیانه عاشق حفظ سنت‌هاست و تمایل دارد فرهنگ خود را در انواع چیزهای مختلف، از کاری که انجام می‌دهد تا لباسی که می‌پوشد، از جمله برخی کفش‌های نمادین، منعکس کند. از این میان، پنج دسته از سنتی‌ترین دمپایی‌های این منطقه در طول زمان باقی مانده و تا به امروز نیز در منطقه MENA یافت می‌شوند.

مداس سعودی

«مداس» سعودی نمادی از پوشش مردان سعودی است که تا به امروز، هم توسط افراد سلطنتی و هم افراد عادی پوشیده می‌شود. آنها در اصل از چرم شتر ساخته شده بودند. با این حال ممکن است نمونه‌های اولیه و سنتی آن از دیگر منابع موجود در آن زمان به غیر از چرم شتر ساخته شده باشند. اگرچه، گذشت زمان و رونق تجارت، منجر به تولید انواع مختلفی از کفش‌ها از چرم‌های مختلف شد.
طراحی مداس برای سازگاری با طبیعت شنی منطقه بوده است. در آب و هوای گرم، پوشیدن کفش‌های بسته با جوراب مطلوب نیست. این مشکل با گذاشتن چندین نقطه باز در مداس که به پاها اجازه نفس کشیدن می‌داد، حل شده است.
مفهوم طراحی مداس یک حلقه بزرگ برای پوشاندن انگشت پا و اطمینان از عدم لیز خوردن دمپایی داشت. همچنین دارای یک بند بزرگ برای حفظ آن در جای خود بود، که برای هر کسی که در زمان‌های قدیم سوار بر شتر یا اسب می‌شد، یک ویژگی مهم و عالی به شمار می‌رفت.
تا به امروز صنعتگرانی در عربستان سعودی، به طور سفارشی مداس‌ها را با دست برای مشتریان خود می‌سازند. قیمت آنها از ده ها ریال تا چند صد ریال با توجه به مواد مورد استفاده و نیروی کار مورد نیاز برای ساخت آنها متغیر است.
به نظر می‌رسد مداس‌ها به این زودی، از بازار کنار نمی‌روند. این امر نشانه خوبی است و ثابت می‌کند که طراحی سازگار و راحتی می‌تواند طول عمر محصول را به ارمغان بیاورد.

قبقاب مصری

قبقاب به دلیل صدایی که هنگام راه رفتن با آن تولید می‌شود، به این اسم نامگذاری شده است. قبقاب اساساً نسخه خاورمیانه‌ای یک پاپوش است. نمونه‌های اولیه قبقاب به دوران سلسله فاطمی برمی‌گردد که از سال ۹۰۹ تا ۱۱۷۱ میلادی بر مصر حکومت می‌کردند. صنعتگران، قبقاب را از یک تکه چوب معمولاً چنار، گردو، آبنوس یا چوب صندل با پاشنه‌ای گرد و جلوی بیرون زده می‌ساختند. در نهایت نیز نوعی تسمه به آن وصل می‌کردند.

علت ساخت و استفاده قبقاب را می‌توان به حمام‌ها نسبت داد! مصریان در آن زمان برای نظافت، استراحت و گاهی نیز برای صحبت در مورد تجارت به این حمام‌ها می‌رفتند. گفته می‌شود که این حمام‌ها کف‌های مرمری گرمی داشتند، که آنقدر داغ می‌شدند که ایستادن بر روی آنها ناراحت‌کننده بود. همچنین شست‌وشوها و ریختن صابون، روغن و سایر مواد بر روی زمین، باعث لغزنده شدن آن می‌شد. راه‌حل حذف این مشکل‌ها، کفشی با پایه چوبی بود که پای افراد را از کف گرم بلند می‌کرد و از لغزیدن آنها بر روی مایعات جلوگیری می‌کرد.

یکی از معروف‌ترین داستان‌های مصر در رابطه با کفش، قتل یکی از پادشاهان این کشور، شجر الدر، در حمام شخصی خود است که مهاجمان او از چندین قباب به عنوان سلاح برای قتل او استفاده کردند.
قبقاب بعداً به سایر کشورهای منطقه از جمله عراق و سوریه راه پیدا کرد. با پیدایش لوله‌کشی داخلی و دوش‌های خانگی، قبقاب در اکثر موارد از بین رفت، اما برخی از مساجد هنوز هم از آن در قسمت‌های شستشو استفاده می‌کنند.

تارکاسین لیبی

تارکاسین، یک دمپایی سنتی است که به طور انحصاری توسط عروس در روز عروسی پوشیده می‌شود. از چرمی با رنگ قرمز تیره ساخته شده و با انواع زیور آلات مختلف گلدوزی شده است.
محافظت، مفهوم اصلی این دمپایی‌ها است، زیرا آنها معمولاً دارای گل میخ‌های فلزی برای دفع ارواح یا نیروهای مضر و جلوگیری از چشم بد هستند. زبانه دمپایی به شکل دست با پنج انگشت بریده می‌شود که «خمسا» یا «دست فاطمه» نامیده می‌شود.
نماد “خمسا” یا “دست فاطمه” در سراسر خاورمیانه و شمال آفریقا مشهور است و معمولاً در بیشتر مواقع در جواهرات نشان داده می‌شود، بنابراین دیدن تکامل و قرار گرفتن آن در کمد لباس‌ها نیز جالب است.

صندل عقرب یمن

یمن دارای زمین‌های بیابانی زیادی است. بنابراین کوچ نشینان یا مسافران این مناطق باید هر کاری که لازم است برای ایمن ماندن خود انجام دهند، به خصوص وقتی که می‌دانند در اطراف آنها مار یا عقرب وجود دارد.
به همین دلیل است که قبایل یمنی در این منطقه یک کفش طراحی کردند که نه تنها از پای فرد در برابر شن‌های خشن محافظت می‌کند، بلکه از عقرب‌های خطرناک و سمی که ممکن است در راه با آن‌ها مواجه شوند نیز محافظت می‌کند.
صندل‌های عقرب با رویه چرمی ساخته شده‌اند که دارای یک زبانه منحصر به فرد است که با هر قدم صدایی ایجاد می‌کند که عقرب‌ها و مارهایی را که در کمین ماسه‌ها هستند می‌ترساند. حتی اگر زبانه کار خود را انجام ندهد، رویه چرمی آنقدر ضخیم است که دم عقرب را عقب زده و از تماس آن با پوست جلوگیری می‌کند. صندل عقرب هنوز هم در بخش‌هایی از یمن مورد استفاده قرار می‌گیرد و در همسایه شمالی عربستان سعودی نیز رایج شده است.

بابوچه مراکشی

بخش مهمی از لباس سنتی مراکشی، بابوچه است که همچنین به عنوان “بالغا” نیز شناخته می‌شود. بابوچه از چرم نرم ساخته شده است که می‌تواند چرم شتر، گاو یا بز باشد. در گذشته معمولاً رنگ‌های بسیار محدودی داشت، اما با معرفی رنگ‌ها، نمونه‌های رنگارنگ آن نیز رایج شد.
سال‌ها پیش، علاقه و استقبال مسافران از این دمپایی، موجب رونق تولیدی آن و احداث کارخانه‌هایی تنها برای تولید این محصول شد. از سوی دیگر، شهر فاس به روش‌های سنتی‌تری برای تولید بابوچه متکی بود. اگر قصد دارید بابوچه را به عنوان سوغات تهیه کنید، بهتر است از نمونه‌های سنتی آن خریداری کنید.
به یاد داشته باشید هنگام پوشیدن آن احترام قائل باشید، زیرا بسیار با هویت مراکشی عجین شده است و همچنین بیشتر در طول جشن‌های مذهبی پوشیده می‌شود.

 

منبع:
https://scoopempire.com/5-middle-eastern-slippers-that-speak-both-history-and-swag/