۲۰ ‎درصد از روزهای امسال تعطیل است‎ !

در پی پیشرفت و توسعه صنعتی و اقتصادی در بسیاری از کشورها، به‎ ‎تدریج این گرایش تقویت یافته که تعداد روزهای تعطیل باید بنا بر اقتضائات وضعیت‎ ‎اقتصادی تنظیم و تعدیل شود، اما عوامل بسیاری از جمله فرهنگی، سیاسی و تاریخی به‏‎ ‎عنوان موانع جدید در کاهش روزهای تعطیل هست که مانع از اقدام در این زمینه می شوند‎.
‎بنا بر مطالعاتی که در برخی کشورها همچون آلمان و مالزی انجام‎ ‎شده، تولید ناخالص داخلی در روزهای تعطیل به طور معناداری پایین می آید و از همین‎ ‎رو، به جرأت می توان گفت که تعطیلات رسمی در ایران اگر بیش از دیگر کشورها نباشد،‎ ‎یکی از بالاترین آنهاست‎.

‎مقام معظم رهبری درباره تعطیلات کشور فرموده اند: “این تعطیلات‎ ‎طولانی و بی دلیل، هیچ منطق عقلایی ندارد. وضع خوبی نیست که اول سال، روزهای‎ ‎متوالی- گاهی دو هفته و گاه بیشتر- همه چرخهای فعالیت در کشور از حرکت بیفتد. خلاف‎ ‎مقررات هم هست. بنا بر مقررات تعطیلی ها محدود است. ما در این روزهای سال، تعطیلی‎ ‎زیاد داریم که این به زیان کشور است‎”.
‎تعطیلات از نقطه نظر منشأ پیدایش به سه گروه اصلی قابل تقسیم‎ ‎است: گروه نخست، تعطیلات ملی هستند که عموماً منشأ تاریخی- فرهنگی دارند؛ گروه دوم‎ ‎تعطیلات مذهبی، گروه سوم تعطیلات حکومتی هستند. تعطیلات رسمی کشور ما (از هر سه‎ ‎گروه تعطیلات) نسبت به دیگر کشورها بیشتر است، ایران با داشتن حدود ۲۵ روز تعطیلات‏‎ ‎سالانه به مناسبتهای گوناگون، جزو کشورهایی است که بالاترین تعطیلات را دارد‎.
‎این در حالی است که بررسی های یک گروه از محققان در مرکز‎ ‎مطالعات دین و اقتصاد، نشان می دهد متوسط جهانی تعطیلات ۵/۱۳ روز در سال است‏‎.

‎مقایسه دیگر که میان ایران، یونان، ایتالیا و چین به عنوان چهار‎ ‎کشور قدیمی و صاحب تمدن شده نیز گویای آن است که با وجود برخورداری هر چهار کشور از‎ ‎پیشینه تاریخی، متوسط تعطیلات در این سه کشور، ۱۷ روز است. میزان تعطیلات رسمی در‏‎ ‎مغولستان ۵ روز، در هند ۷ روز، در پاکستان و مراکش ۸ روز، در آمریکا، ایرلند،‏‎ ‎ایسلند و قطر ۹ روز، در لسوتو(آفریقا) ۱۰ روز، در استرالیا ۱۱ روز، در آمریکای‏‎ ‎جنوبی، ایتالیا، فرانسه، اردن، ترکیه و مصر ۱۲ روز، در اتریش و گویانا (آمریکای‏‎ ‎جنوبی) ۱۳ روز و در ژاپن ۱۴ روز است.کارشناسان اقتصادی بر این باورند که ساماندهی‏‎ ‎تعطیلات رسمی و نیمه رسمی کشور با چشم انداز کاستن از پیامدهای منفی تعطیلات‎ ‎طولانی، یک ضرورت اقتصادی است‎.

‎همت مضاعف در تضاد با تعطیلات فراوان‎
‎در شرایطی که امسال به “همت مضاعف، کار مضاعف” نامگذاری شده‎ ‎است، باید دید که آیا دسترسی به این هدف والا با توجه به تعداد روزهای تعطیل موجود‎ ‎در تقویم سالانه کشور ممکن است؟ تعطیلات واژه ای است که بنگاههای صنعتی و تولیدی به‏‎ ‎ویژه در دوران رونق کاری چندان از آن خوششان نمی آید و این واژه برای آنها مساوی‎ ‎است با توقف خط تولید، بیکاری کارگران، و به تبع آن کاهش سطح تولید هزینه های سربار‎ ‎اضافه‎.
‎اگرچه در همین حال نیروهای کار اغلب از تعطیلات استقبال کرده و‎ ‎مشتاق آن هستند و این وضعیت معمولاً در مواردی باعث بروز اختلاف نظرهایی بین‎ ‎کارفرما و کارگر می شود‎.
‎طی سالهای اخیر اظهار نظرهای زیادی درباره پایین بودن بهره وری‎ ‎نیروی کار در کشور از سوی کارشناسان مختلف ارایه شده است؛ با این وجود کارهای عملی‎ ‎انجام شده برای افزایش بهره وری نیروی کار کشور کارایی چندان زیادی نداشته، زیرا هر‎ ‎بار تلاشی در این زمینه انجام شده، به یک باره تعطیلات چندین روزه از راه رسیده و‎ ‎دوباره روز از نو و روزی از نو‎ !
‎نکته جالب اینجاست که بسیاری از نیروهای کاری کشور نیز وقتی‎ ‎دقیقاً به مسأله نگاه می کنند، معمولاً از تعطیلات زیاد بیزار بوده و آنان نیز دوست‎ ‎دارند با کار بیشتر پول بیشتری به دست آورند. با این وجود سیستم موجود نه به آنها‎ ‎اجازه انجام کاری می دهد و نه به کارفرمایشان. این همان وضعیتی است که به خوبی نقش‎ ‎تصمیم گیریهای دولتی را در سیاست گذاریهای مربوط به تقویم سالانه کشور نشان می دهد‎.

۲۰ ‎درصد از روزهای امسال تعطیل است‎
‎در تقویم سال ‏‎۱۳۸۹‎‏ کشور نیز حدود ‏‎۸۰‎‏ روز تعطیل وجود دارد که‏‎ ‎البته ‏‎۵۲‎‏ روز آن جمعه است. این رقم مربوط به روزهای تعطیل رسمی و جمعه است که‏‎ ‎روزهای تعطیل یا نیمه تعطیل پنج شنبه را هم باید به آن افزود، اما در کشور ما واژه‎ ‎منحصر به فرد دیگری نیز وجود دارد به نام بین تعطیلی! یعنی روزهایی که بین روزهای‎ ‎تعطیل واقع می شوند، هرچند گاهی نه به صورت رسمی، اما عملاً به تعطیلی کشیده می‎ ‎شوند. گاهی هم که تصمیم گیریهای مراجع مربوط، به افزایش تعطیلات به واسطه تعطیل‎ ‎اعلام کردن یا مجاز اعلام کردن مرخصی در روزهای موسوم به بین التعطیلین نیز‎ ‎انجامیده است‎.

‎در هر حال این اعداد و ارقام نشان می دهد که دست کم ‏‎۲۰‎‏ درصد از‏‎ ‎روزهای امسال تعطیل خواهند بود که این رقم البته باز هم بدون محاسبه روزهای بین‏‎ ‎تعطیلی و پنج شنبه است. در سال گذشته نیز در تقویم کشور تقریباً چنین وضعیتی وجود‎ ‎داشت، اما در برهه ای تعداد روزهای بین تعطیلات به طور عجیبی به شدت زیاد شد و حتی‎ ‎یک بار نیز یک هفته وسط سال عملاً تعطیل شد

‎  ‎وزارت صنایع و معادن کاری کند‎
‎اما در حالی که وزارت صنایع و معادن به عنوان متولی بخش صنعت و‎ ‎تولید در کشور وظیفه حمایت از این بخش را به عهده دارد، از شواهد پیداست که مسؤولان‎ ‎این وزارتخانه تاکنون برای کاهش روزهای تعطیل در تقویم کشور و کمک به بخش صنعت در‎ ‎این زمینه نتوانسته اند کار خاصی انجام دهند‎.
‎اگرچه تصمیم گیری نهایی در زمینه کاهش روزهای تعطیل در تقویم‎ ‎کشور به عهده نهادهای بالاتر است، اما وزارت صنایع و معادن حداقل می تواند پیشنهادی‎ ‎مبنی بر کاهش روزهای تعطیل در تقویم کشور ارایه دهد و گامی در جهت حمایت از بخش‎ ‎تولید و صنعت در کشور بردارد. در این بین وزارت کار هم برای کاهش تعداد روزهای‎ ‎تعطیل در سال، کار خاصی انجام نداده است‎.

‎وجود تعطیلات بیش از حد در تقویم باعث شده تا اظهارات کارشناسان‎ ‎را درباره اینکه پول نفت ایرانی ها را تنبل کردهاست، بپذیریم. در همین راستا عضو‎ ‎شورای عالی کار با بیان اینکه کشور در حال حاضر به کار و فعالیت بیشتر نیاز دارد نه‎ ‎تعطیلات متعدد و پیاپی، گفت: تعطیلات بیش از حد نه تنها به نفع تولید نیست، بلکه به‎ ‎نفع کارگر و نیروی کار هم نیست، زیرا در نهایت با افزایش روزهای تعطیل، دستمزد‎ ‎نیروی کار هم کاهش می یابد‎.
‎ولی ا… صالحی ، با اشاره به اینکه نیروی کار هم با تعطیل شدن‎ ‎بی مورد روزهای کاری موافق نیست، افزود: کار بیشتر به معنای رفاه بیشتر است،‎ ‎بنابراین کاهش روزهای کاری، رفاه نیروی کار را هم خواهد کاست و هیچ وقت کار کمتر،‎ ‎مطلوبیت بیشتر در پی نخواهد داشت‎.
‎او با تأکید بر اینکه وضعیت کنونی تعطیلات در کشور به ساماندهی‎ ‎نیازمند است، اظهار کرد: در حال حاضر برای کشور سند چشم انداز تهیه و اهداف بزرگی‎ ‎دیده شده است که به نظر من برای رسیدن به آنها باید شیفتهای کاری فشرده تر شود، اما‎ ‎با تعطیلات پشت سر هم، هرگز به این اهداف نمی رسیم‎.

‎کارفرمایان ناراضی‎
‎یک مقام کارفرمایی معتقد است: امروز کارفرمایان و کارگران به‎ ‎خوبی مسایل مربوط به تولید و بهره وری را درک می کنند، به همین دلیل هر دو با‎ ‎تعطیلات پشت سر هم و طولانی مدت مخالفند. امیر معتمدی با بیان اینکه تعطیلات طولانی‎ ‎مدت باعث اتلاف وقت و سرمایه و اسراف در منابع می شود، گفت: کارگر هم در حال حاضر‏‎ ‎به طور عمیق مشکل تولید را می فهمد و حاضر است برای رفع آن کمک کند، در حالی که‎ ‎تعطیل کردن روزهای کاری می تواند به این روند ضربه بزند‎.
‎معتمدی با بیان اینکه استفاده کمتر از ظرفیت تولید و روزهای‎ ‎کاری باعث کوچکتر شدن سفره کارگر و کارفرما می شود، ادامه داد: امروز صنایع و‎ ‎تولیدات در خطرند و تعطیل کردن روزها باعث کاهش ظرفیت کاری و افزایش خطر در حوزه‎ ‎تولید می شود‎.

‎محمد عطاردیان نیز دیگر کارفرمایی است که می گوید: به نظر من‎ ‎تعداد روزهای تعطیل در ایران چندان تفاوتی با تعطیلات دیگر کشورها ندارد، بلکه تنها‎ ‎تفاوت آن در منظم نبودن روزهای تعطیل داخل کشور است‎.
‎وی با بیان اینکه تعطیلات نامرتب روزهای آخر سال در کشور ما از‎ ‎نمادهای نبود نظم است، اظهار کرد: در حالی که به طور رسمی تنها چهار روز از شروع‎ ‎سال جدید تعطیل است، اما متأسفانه روزهای کاری از چند روز پیش از شروع سال جدید تا‎ ‎حدود ‏‎۲۰‎‏ روز پس از سال، تعطیل یا نیمه تعطیل است که این بی برنامگی و نامنظم بودن‏‎ ‎باعث بروز مشکلات زیادی می شود‎.

‎مشکل تعطیلات نیست‎
‎یک مقام کارگری معتقد است، معضلات موجود در صنعت کشور، ارتباطی‎ ‎چندان جدی با تعطیلات ندارد و موضوعهای مهمتر از روزهای تعطیل باعث بروز مشکل در‎ ‎تولید شده است‎.
‎محمد احمدی گفت: اگرچه تعطیل شدن روزهای کاری می تواند به ضرر‎ ‎تولید باشد، ولی آنچه امروز در صنعت کشور می گذرد، با تبدیل شدن روزهای تعطیل به‎ ‎روزهای کاری سامان نمی یابد‎.
‎عضو هیأت مدیره شورای اسلامی کار سراسر کشور با تأکید بر اینکه‎ ‎قانونگذار برای تعطیل کردن برخی روزهای سال دلایل موجهی داشته است، ادامه داد: هر‎ ‎چند تعطیلات باید مدون و منظم باشد، ولی واقعیت این است که با اضافه شدن چند روز‎ ‎کاری، به دلیل وجود مشکلات اساسی در حوزه تولید، این بخش تغییری نخواهد کرد. یک عضو‎ ‎شورای اسلامی کار تهران نیز با بیان اینکه بر اساس استانداردهای بین المللی،‎ ‎تعطیلات بیشتر موجب وارد شدن ضرر و زیان به تولید داخلی می شود، گفت: از آنجا که در‎ ‎کشور ما، تولید داخلی خریدار ندارد، بنابراین تعطیل شدن روزهای کاری ‏‎ ‎‏ چندان به ضرر‏‎ ‎تولید نیست‎ !
‎علی قدیانی در واکنش به اظهار نظری مبنی بر لزوم کاهش تعطیلات‎ ‎برای افزایش تولید تصریح کرد: تعطیلات آخر هفته و رسمی در همه کشورهای دنیا وجود‎ ‎دارد، بنابراین نمی توان گفت آنها با کاهش روزهای تعطیل پیشرفت کرده اند‎.

‎وی با بیان اینکه بدون شک تعطیلات از پیش تعیین نشده و بدون‎ ‎برنامه ریزی به زیان تولید است، ادامه داد: برخی کارخانه ها که به دلیل استقبال‎ ‎نکردن بازار داخلی با انباشت تولید در انبارها مواجه شده اند، ترجیح می دهند فعالیت‎ ‎خود را کمتر کنند، چون این کار به نفع کارفرماست. علی دهقان کیا هم در این خصوص با‎ ‎اشاره به اینکه هم اکنون بسیاری از کارخانه ها و مراکز تولیدی با ‏‎۳۰‎‏ تا ‏‎۴۰‎‏ درصد‏‎ ‎ظرفیت خود کار می کنند، افزود: در چنین شرایطی هرگز تعطیل شدن روزهای کاری نمی‎ ‎تواند مورد تأیید باشد و این روش هیچ وقت به صلاح تولید کشور نیست‎.
‎وی افزود: متأسفانه به دلیل شرایط نامناسب تولید، برخی کارگران‎ ‎در روزهای کاری داخل کارخانه هم کار چندانی انجام نمی دهند و به همین دلیل،‎ ‎کارفرمایان در چنین شرایطی ترجیح می دهند بعضی روزها تعطیل باشد، در حالی که این‎ ‎وضع به صلاح کارگران نیست‎.
‎