آیدا مرزا و فرش های دست چین شده از سراسر جهان

مصاحبه مجله نساجی کهن با خانم آیدا مرزا، مجموعه‌دار بین‌المللی فرش

خانم آیدا مرزا (Aydah Merza) یک مجموعه‌دار کویتی و تاجر فرش‌های مجلل و منحصربه‌فرد است.

به لطف دانش کامل و اشتیاق ذاتی او، نام آیدا مترادف با فرش‌های منحصر به فرد در سراسر منطقه شده است. او اغلب به دلیل توانایی‌اش در ارزیابی دقیق کیفیت و ارزش یک قطعه و همچنین بینش او در حفظ یک فرش زیبا زبانزد است.

خانم آیدا جزئیات بیشتری در مورد بیوگرافی، تاریخچه و داستان موفقیت خود در گالری آیدا مرزا با ما در میان بگذارید.

من متولد ۱۱ آبان ۱۳۴۳ در تهران هستم. پدرم اهل کویت است اما اصالتاً اصفهانی و مادرم تهرانی است. ما در کویت زندگی می‌کردیم و تا مقطع ابتدایی در آنجا تحصیل کردم. سپس به مونترال، کانادا نقل مکان کردم و در رشته بازاریابی تحصیل کردم. بعداً به کویت برگشتم و در Kuwait Airways و سپس در شرکت Kuwait Petrolum کار کردم تا اینکه در سال ۲۰۰۶ تصادف شدیدی برایم اتفاق افتاد.

از آن روز به سرگرمی و علاقه‌ام به فرش بازگشتم و سفرم را با مطالعه درباره فرش از طریق اینترنت و کتاب شروع کردم. سپس تصمیم گرفتم به شهرهای مختلف ایران مانند تهران، کاشان، اصفهان، قم، تبریز، بیجار، ملایر و همدان سفر کنم تا فرش‌های مناطق مختلف را کشف کنم.

سپس در اواخر سال ۲۰۰۶ شروع به برپایی نمایشگاه‌های خودم در کویت کردم. اولین نمایشگاه بین‌المللی که در آن شرکت کردم در هانوفر و سپس تهران، استانبول و بیروت بود. من همچنین از تمام موزه‌های جهان مانند موزه فرش تهران (ایران)، موزه لاکما در لس آنجلس (ایالات متحده آمریکا)، موزه ویکتوریا و آلبرت در لندن (انگلیس)، موزه هنر اسلامی در دوحه (قطر) و موزه پرگامون برلین (آلمان) بازدید کرده‌ام. در همان زمان از مسجد شیخ زاید و مسجد سلطان قابوس بازدید کردم تا فرش‌های شگفت انگیز آنها را ببینم.

من همچنان به دنبال کسب دانش گسترده‌تر در مورد فرش بودم و شروع به شرکت در نمایشگاه‌های فرش در سراسر جهان کردم. برای مشاهده فرش پازیریک به موزه Hermitage در سن پترزبورگ رفتم. من سالانه کتاب‌هایی را منتشر می‌کنم که حاوی جدیدترین فرش‌هایی است که خریداری کرده‌ام، به جز فرش‌هایی که فروخته‌ام. آخرین نسخه کتاب من در سال ۲۰۲۰ منتشر شده است.

کتابم در سال ۲۰۲۱ منتشر نشده است زیرا تعداد زیادی فرش جدید خریداری نکرده‌ام. با این حال، من یک تاجر فرش نیستم که فرش‌های معمولی را که مردم نیاز دارند و استفاده می‌کنند، خریداری کنم. حتی در شرایطی که چک سفید امضا به من پیشنهاد شده، فرش‌هایم را نفروختم. من عاشق فرش هستم و همیشه به فرش‌های منحصر به فرد و گرانبها علاقه داشتم.

منطقه MENA منطقه مهمی برای متخصصان فرش است. در مورد نمایشگاه های خود در منطقه و فعالیت‌های خود برایمان بگویید؟ چه نوع فرش‌هایی را جمع‌آوری و به مشتریان عرضه می‌کنید؟

من یک خانه جدید برای برپایی یک گالری منحصر به فرد و مطابق با استانداردهای بالا و با استفاده از نور حرفه‌ای ساخته‌ام. اندازه گالری من دوازده در نه متر است. در گالری من می‌توانید فرش‌های بسیار کمیاب، طراحی‌های منحصر به فرد و نمونه‌های شاهکار را ببینید. این فرش‌ها کلکسیونی و بسیار جذاب هستند و به صورت حرفه‌ای در طول سفرهای من انتخاب شده‌اند.

علاوه بر این، در گالری من کتاب های فرشی که از سراسر دنیا تهیه کرده‌ام نیز موجود هستند. بسیاری از فرش‌های من دارای گواهینامه هستند. هر فرش در گالری من دارای یک استند برای قرار دادن گواهی و کتاب مربوطه است. این گالری همچنین شامل یک فروشگاه با فرش‌های اضافی است.

من برخی از مجموعه‌های خود را به افراد مشهوری مانند پادشاه عبدالله بن عبدالعزیز آل سعود فروخته‌ام. این فرش شاهکاری متعلق به استاد باقر صیرافیان بود. همچنین سلطان برونئی، ملکه رانیا و شیخ موزا آل مسند که در حال برنامه‌ریزی برای ملاقات با ایشان هستم، از دیگر مشتریان مهم من هستند.

از نظر شما، چه مشخصاتی یک فرش را منحصر به فرد و خاص می‌کند؟

داشتن طرحی نادر و منحصر به فرد، انتخاب رنگ‌های طبیعی متناسب با تم طرح فرش و تراکم گره بالا از جمله عواملی هستند که فرش را منحصر به فرد و خاص می‌کنند.

پس از همه‌گیری کووید و واکسیناسیون، بخش فرش را در سطح جهانی چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟

بدیهی است که جهان تحت تأثیر ویروس کرونا قرار گرفته است. اما خوشبختانه برای من برعکس بود. من در طول دوران همه‌گیری، حدود ۱۵ فرش فروخته‌ام و مصاحبه‌ای با یک کانال تلویزیونی معروف در گالری خود داشتم که باعث شد افراد بیشتری مرا بشناسند. پس از این مصاحبه، از کشورهای سراسر جهان مانند کانادا، ژاپن، اروپا، ایالات متحده آمریکا و همچنین دختر پادشاه عبدالله با من تماس گرفتند.

به عنوان یک دوستدار فرش ایرانی، نظر شما در مورد وضعیت فعلی فرش دستباف در ایران و آینده آن چیست؟

فکر نمی‌کنم صنعت فرش دستباف ایران در مسیر رویکرد مناسبی باشد، زیرا بیشتر طرح‌های آنها کپی شده هستند. کپی کردن طرح‌ها ما را در همان سطح نگه می‌دارد و اجازه ارائه فرش‌های منحصر به فرد را نمی‌دهد. بنابراین انتخاب طرح‌ها و رنگ های جدید در فرش دستباف ایران تفاوت زیادی ایجاد می‌کند.

به جای کپی برداری از طرح‌های مدرن، باید اجازه دهیم فرش‌های کلاسیک ایرانی دوباره ظهور کنند. همچنین فرش ایرانی گران است که برای اقتصاد کنونی جهانی مناسب نیست. به نظر من قیمت فرش ایرانی باید کاهش یابد.