تلاش اروپایی‌ها در مذاکره با امریکا برای امان گرفتن بانکها از تحریمهای ایران بی‌نتیجه ماند

سخنگوی وزارت خزانه داری و کمیسیون اروپا حاضر به اظهارنظر در این باره نشدند.

اروپا، روسیه و آمریکا تحریمهای اقتصادی مربوط به فعالیتهای هسته ای ایران را در ماه ژانویه برداشتند، اما محدودیت مربوط به معاملاتی که با استفاده از دلار آمریکا انجام می‌شود همچنان برای ایران حفظ شده و مانع توسعه روابط تجاری اروپا با ایران شده است.

آرنولد والراف، مدیر دفتر کنترل صادرات و امور اقتصادی دولت آلمان در مصاحبه ای به بلومبرگ اظهار کرد: بانکها ریسک نقض تحریمهای آمریکا را بسیار بزرگ می‌دانند به همین دلیل اقدامات بیشتر برای محدود کردن مسئولیت حقوقی مفید خواهد بود و سیاستمداران باید به این مسئله بپردازند.

در حالیکه قراردادهای نفتی و هواپیمایی معمولا به دلار فاینانس می‌شوند و بانکهای بزرگ ریسکها را سهیم می‌شوند، اما ممنوعیت معاملات دلاری مانعی برای قراردادهایی مانند توافق ایران برای خرید ۱۱۸ هواپیمای ایرباس به ارزش ۲۷ میلیارد دلار شده که بلافاصله پس از لغو تحریمها در ژانویه اعلام شد.

به گفته منابع آگاه، وزیران دارایی و مقامات اتحادیه اروپا آمریکا را برای دادن تضمین به بانکها درباره گستردگی و اعمال تحریمهای باقی مانده تحت فشار قرار دادند اما آمریکا در پاسخ حاضر نشد فراتر از سیاستی که علنا ابراز کرده است، اقدامی کند.

جریمه‌های گذشته

تلاش دولتهای اتحادیه اروپا منعکس کننده فشار متوجه بانکها پس از توافق هسته ای میان تهران و قدرتهای جهان است که خوش بینی نسبت به پیوستن ایران به سیستم مالی جهانی را برانگیخت. طبق تحقیقات شرکت حقوقی جهانی “کلاید اند کو”، بیش از نیمی از شرکتهای بین المللی که علاقمند به فعالیت در ایران هستند، به دلیل واهمه از نقض تحریمها و مجازات آمریکا از هر گونه اقدامی بازمانده‌اند. بر اساس گزارش دفتر امور خارجه انگلیس، انتظار می‌رود تجارت ایران و اتحادیه اروپا از حدود هشت میلیارد دلار در حال حاضر، در دو سال آینده چهار برابر شود با اینهمه سیاستهای آمریکا به این معناست که پنجره گسترش تجارت با ایران ممکن است بسته شود. حتی دونالد ترامپ، نامزد ریاست جمهوری آمریکا اعلام کرده توافق با ایران را بهم خواهد زد.

تحریمهای مربوط به برنامه هسته ای ایران از جمله ممنوعیت استفاده از سیستم سوئیفت برای معاملات بین المللی در ژانویه پس از توافق هسته‌ای برداشته شد. اما سایر تحریمهای بین المللی مربوط به تروریسم و توسعه موشک بالستیک و تجارت آمریکایی‌ها با ایران به قوت خود باقی مانده است.

خاطره جریمه‌های سنگین گذشته آمریکا از جمله جریمه ۹ میلیارد دلاری برای بانک فرانسوی بی ان پی پاریبا که در سال ۲۰۱۴ در ارتباط با نقض تحریمهای ایران صادر شد، فراموش نشده است. سوسیته جنرال فرانسه، دویچه بانک آلمان، کردیت سوییس، گروه ING هلند و استاندارد چارترد انگلیس در میان بانکهای اروپایی بزرگی هستند که هنوز آماده فعالیت در ایران نیستند.

عدم شفافیت

دولت فرانسه که نگران است شرکتهای فرانسوی فرصت صادراتی را از دست دهند سرگرم مذاکره با اداره کنترل داراییهای خارجی (OFAC) وزارت خزانه داری است تا این تضمین را دریافت کند که بانکها بدون مواجه با مشکلات حقوقی می‌توانند فعالیت کنند.

دولت آمریکا اعلام کرده است مقامات وزارت خزانه داری و وزارت خارجه با مقامات دولتی و شرکتها و موسسات مالی در بیش از ده‌ها کشور دیدار کرده و درباره تسهیل تحریمهای ایران گفت و گو کرده اند. سخنگوی وزارت خزانه داری آمریکا در ایمیلی به بلومبرگ اعلام کرده است دستورالعمل اداره کنترل دارایی‌های خارجی به طور مرتب به‌روز می‌شود تا به پرسشهایی درباره تحریمها پاسخ دهد.

جان کری، وزیر خارجه آمریکا با بانکداران اروپایی از جمله جان کریان، مدیرعامل دویچه بانک ماه گذشته در لندن دیدار کرد و به آنها گفت: بانکها می‌توانند تحت تعریف توافق، با ایران همکاری کنند. اما این اظهارات اروپایی‌ها را راضی نکرد. فرانسسکو فینی، یک مقام دفتر فدریکا موگرینی، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا ۲۵ ماه مه به بلومبرگ اگفت: شرکتهای متعدد اتحادیه اروپا از کمیسیون اروپا درخواست کرده‌اند مورد آنها را به صورت جداگانه با وزارت خزانه داری آمریکا مطرح کند تا پیش از تجارت با ایران شفافیت حقوقی یا اجازه دریافت کنند.

فرانک پروست، عضو فرانسوی پارلمان اروپا در یک نشست کمیته در ماه مه اظهار کرد عدم شفافیت آمریکا باعث تردید شرکتهایی مانند ایرباس شده است. وی گفت: در حال حاضر هیچ بانکی نیست که سرمایه گذاری در ایران را حمایت کند.