تلاش برای ثبت یزد به عنوان شهر خلاق نساجی جهان

معاون صنایع‌دستی اداره کل میراث فرهنگی استان یزد گفت: یزد می‌تواند به عنوان شهر خلاق نساجی در جهان مطرح شود.

محمدرضا دهقان ‌مهرجردی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه یزد، افزود: استان یزد از قدیم با تکنیک‌های مختلفی در امر تولید قریب ۵۰ نوع پارچه به ویژه پارچه‌های فاخری مانند ترمه، زری و اخیراً نیز دارایی و احرامی و غیره فعالیت داشته است و به همین دلیل نیز از آن به عنوان قطب نساجی سنتی یاد می‌شود.

به گفته‎‎ی وی، یزد برای معرفی خود به عنوان شهر خلاق نساجی تا اردیبهشت‌ سال آینده فرصت دارد تا برنامه‎‎ها و پیشنهاداتش را برای حضور و قضاوت داوران شورای جهانی صنایع دستی فراهم کند که در این خصوص برنامه‌های مانند نصب المان‌های نساجی در میادین و ایجاد کارگاه‌های ویژه‌ای که مبادرت به تولید نسوج سنتی یزد می‌کنند، در دستور کار است.

دهقان‌مهرجردی از شهرهای رقیب یزد در کسب این عنوان به شهر کاشان اشاره کرد و گفت: این شهر نیز کارهای ویژه‌ای در زمینه نساجی انجام داده ‌است ولی در عین حال از گذشته تاکنون هرگاه گردشگری به ایران می‌آمده، یزد را با پارچه‌های ظریفش می‌شناخته است و این برای یزدی‏‏ها به عنوان یک برند محسوب می‌شود و سعی داریم برخی از دست‌بافته‌های گذشته این سرزمین را دوباره احیا کنیم.

وی افزود: برخی دست‌بافته‌های استان قریب ۱۲۰ سال است که دیگر بافته نمی‌شده، ولی در حال حاضر کارگاه‌هایی برای احیای آنها ایجاد و تجهیز شده است که در این خصوص می‌توان به انواع زری‌بافی، مخمل‌بافی و غیره اشاره کرد.

معاون صنایع‌دستی اداره کل میراث فرهنگی استان با بیان این که زمانی استان یزد به عنوان معدن بافته‌های سنتی مطرح بوده ‌است، به بافت پارچه‌های فاخری مانند دارایی، اشاره و تصریح کرد: دارایی، نوعی پارچه‌ی بسیار چشم‌نواز و زیباست که در گذشته توسط شخصیت‌های در راس جامعه مانند خانواده‌های شاه و درباریان استفاده می‌شده است یا دیگر کشورها برای دست‌یابی به این بافته‎‎ها، هدایای ویژه‌ای را به دربار ایران می‌فرستادند تا در مقابل این نوع پارچه‌ها را به عنوان هدیه دریافت کنند.

وی معتقد است، باید نگرشی ویژه نسبت به دست‌بافته‌های سنتی در یزد ایجاد شود و در این رابطه با توجه به اینکه اشتغالزایی یکی از دغدغه‌های مهم دولت‌ها بوده است، توجه به این موضوع بسیار می‌تواند راهگشا باشد.

دهقان مهرجردی در این رابطه به وجود کارگاه‌های نساجی در بسیاری از خانه‌های یزد در گذشته اشاره کرد و گفت: در گذشته زنان خانواده علاوه بر تربیت فرزندان و خانه‌داری، با دایر کردن دار قالی یا دستگاه‌های نساجی سنتی در داخل خانه، کمک و یار اقتصاد خانوار بوده‌اند.

وی بیان کرد: البته اخیراً در شهرستان‌های اردکان، میبد، اشکذر و یزد، کارگاه‌های نساجی به صورت پایلوت مجدداً راه‌اندازی شده که در برخی از این شهرستان‌ها از جمله میبد بسیار موفق بوده است. در این شهرستان ۲۰۰ نفر در این زمینه آموزش دیده و ۱۰۰ کارگاه خانگی نیز ایجاد شده است که در هر یک از آنها دو یا سه نفر مشغول به کار هستند.

دهقان با بیان اینکه حتی در بعضی از این خانه‌ها تا سه دستگاه بافت ایجاد شده و چندین نفر در کنار یکدیگر به فعالیت در این زمینه مشغول هستند، ادامه داد: این اقدام علاوه بر درآمدزایی برای خانوارها و کمک‌ به تولید داخلی، منجر به نوعی شادابی خاص در بین خانواده‌های مشغول به این قبیل فعالیت‌ها شده است.

این مسئول ابراز امیدواری کرد، با بسط و گسترش این قبیل کارگاه‌ها و احیای دیگر دست‌بافته‌های سنتی استان، بتوان یزد را در این رابطه جهانی کرد.

وی با اشاره به تغییر کاربری‌های نوآورانه‌ی برخی از این دست بافته‏‌های فاخر از سوی هنرمندان این حوزه و بازار مساعد و مطلوب فروش این صنایع دستی در بازار، گفت: این اقدام در برخی شهرستان‌های یزد با ایجاد پشتوانه‌های خوب منجر به تولید انبوه این قبیل دست‌بافته‌ها شده است.

دهقان‌مهرجردی از استقبال برخی کشورها برای کسب آموزش‎‎هایی در این حوزه خبر داد و در ادامه از شناسایی گروه‎‎هایی از جامعه برای فعالیت در این زمینه از جمله فعالان سابق در این حوزه و مددجویان تحت پوشش کمیته امداد برای اشتغالزایی و رونق بیشتر به بازار این تولیدات سخن گفت.

به گفته‌ی وی، استان در حوزه نساجی عمومی بسیار موفق شروع کرده ولی در مورد پارچه‌های فاخری مانند دارایی، ترمه و اطلسی به دلیل وجود یک سری بازارهای خاص به دنبال ایجاد مرکز رشد نساجی با کمک مرکز پژوهش‌های تهران است.

وی یکی از محل‌های پیشنهادی برای این مرکز رشد را موزه زنده نساجی یزد عنوان کرد و گفت: سعی داریم که چرخه تولید این بافته‌ها را از آموزش و تا تولید لباس‌های فاخر در استان تکمیل کنیم چرا که اکنون لباس‌هایی که با ترمه ماشینی یزد و با هزینه‌هایی در حدود ۵۰۰ هزار تومان تولید می‎‎شود در نمایشگاه‌های مد در اروپا گاهاً با قیمت‌های حدود ۱۵میلیون تومان عرضه می‌شود و به عبارتی ارزش افزوده بالایی را می‌توان از این طریق نصیب استان کرد.

دهقان‌مهرجردی با اشاره به پرداخت تسهیلاتی تا سقف ۳۰ میلیون تومان در این رابطه در داخل استان، گفت: البته برای دریافت سقف بالاتری از تسهیلات باید طرح‌ در کارگروه کشوری، مطرح و تصویب شود.

معاون اداره کل میراث فرهنگی استان، یکی دیگر اقدامات در جهت رونق و احیای نساجی سنتی در استان را شناسایی کارگاه‌های قدیمی متروکه و رها شده، ذکر کرد و گفت: این کارگاه‌ها پس از ظهور دستگاه‌های ماشینی به دلیل ناتوانی در رقابت و نداشتن صرفه اقتصادی رها شده‌اند که در حال شناسایی آنها به ویژه کارگاه‌هایی که در مسیر بازدید گردشگران هستند، هستیم.