ثروت در سطل آشغال/ بررسی صنعت بازیافت نساجی در هند

هند، یک رهبر جهانی در بازار نساجی و پوشاک

هند به دلیل در دسترس بودن فراوان مواد خام و نیروی کار ماهر، یکی از بزرگ‌ترین قطب‌های تامین نساجی و پوشاک در جهان است. از سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۰، صنعت نساجی و پوشاک هند ۵/۱۰۸ میلیارد دلار ارزش گذاری شده است که ۲٪ از کل تولید ناخالص داخلی، ۱۲٪ از کل صادرات و ۷٪ از تولید صنعت را از نظر ارزش تشکیل می‌دهد.

این صنعت بین سال‌های ۲۰۱۰-۲۰۱۸ با نرخ رشد مرکب ۸/۱۳ درصد رشد کرد و بیش از ۴۵ میلیون نفر و نزدیک به ۹۰ میلیون نفر در صنایع وابسته به آن مشغول شدند.

این کشور یکی از بزرگترین تولیدکنندگان پنبه، جوت و ابریشم است و ۲۵ درصد از تولید جهانی پنبه را به خود اختصاص داده است. با توجه به ظرفیت‌های تولید، صنعت نساجی و پوشاک هند قادر به انجام کلیه فعالیت‌های مختلف از ریسندگی تا تولید پوشاک است.

هند همچنین با دارا بودن ۵۰ میلیون اسپیندل، دومین رتبه در ظرفیت ریسندگی را به خود اختصاص داده است. علاوه بر این، نیروی کار ماهر در این کشور، توانایی کار با انواع مواد و پارچه‌ها را دارد که هند را به یک منبع مهم برای برندهای جهانی تبدیل می‌کند.

هند علاوه بر اینکه یک قطب تولید به شمار می‌رود، یک مصرف کننده قابل توجه و رو به رشد منسوجات و پوشاک با مصرف داخلی به ارزش ۷۵ میلیارد دلار نیز می‌باشد.. انتظار می رود این میزان مصرف افزایش یابد، زیرا رشد اقتصادی در هند، ۱۱۸ میلیون خانوار را به طبقه متوسط بالا بین سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۵ اضافه می‌کند.

این رشد مصرف در مخارج هندی‌ها برای پوشاک نیز قابل مشاهده است که از ۶۵/۲۴ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۰ به ۳/۶۹ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۸ افزایش یافته است. افزایش درآمد و تغییر الگوی مصرف در میان هندی‌ها منجر به رونق خرده فروشی در این کشور شده است. الگوهای رشد تولید و مصرف هند نیز با روندهای جهانی مطابقت دارد، به طوری که تولید پوشاک بین سال‌های ۲۰۰۰-۲۰۱۴ دوبرابر شد و سرانه خرید پوشاک ۶۰ درصد افزایش یافت.

جریان‌های مختلف زباله مرتبط با صنعت نساجی

۵/۸ درصد ضایعات نساجی جهان یا به عبارتی مقدار ۷۷۹۳ کیلو تن، به صورت سالانه در هند انباشته می‌شود. این ضایعات شامل سه دسته اصلی: پس از مصرف داخلی (۵۱٪)، پیش از مصرف (۴۲٪)، و پس از مصرف وارداتی (۷٪) هستند.

مقدار ضایعات قبل از مصرف، سالانه ۳۲۶۵ کیلو تن است، در این دسته، ضایعات ریسندگی بیشترین سهم را تشکیل می‌دهند و پس از آن ضایعات کارخانه‌ها و پوشاک آماده (RMG) قرار دارند.

ضایعات نساجی داخلی پس از مصرف، به ضایعات نساجی تولید شده در پایان استفاده از پوشاک یا منسوجات توسط مصرف کنندگان اشاره دارد که ممکن است به دلایلی مانند تغییر در روند مد یا فرسودگی دور انداخته شوند.

ضایعات داخلی پس از مصرف شامل اجزای پوشیدنی و غیرپوشیدنی است و با دورریزی سالانه ۳/۳۹۴۳ کیلوتن بیشترین سهم را در کل زباله‌های تولیدی کشور دارد.

ضایعات نساجی وارداتی، ۷ درصد از کل ضایعات نساجی را تشکیل می‌دهند و در دو دسته قرار می‌گیرند: پارچه‌های معیوب (کد HS: 6310) و لباس‌های دست دوم (کد HS: 6309). لباس‌های مستعمل با نشانه‌های معیوب و فرسودگی نیز زیر مجموعه کد ۶۳۱۰ قرار می‌گیرند و از این رو مرزبندی بین این دو دسته اغلب بسیار دشوار است.

طبق سیاست‌های واردات، دسته پوشاک دست دوم یک تجارت محدود در هند است و واردات آن فقط در منطقه ویژه اقتصادی کاندلا (KASEZ) مجاز است. KASEZ دارای ۱۶ واحد است که برای دسته‌بندی و درجه‌بندی لباس‌های مستعمل وارداتی و صادرات مجدد آنها به کشورهای دیگر راه اندازی شده‌اند. از طرفی دیگر، واردات پارچه‌های معیوب، یک تجارت آزاد است که در تمام بنادر هند مجاز است.

کمپین ثروت در آشغال

این پروژه با هدف سازماندهی بازار ضایعات نساجی هند در یک رویکرد سه مرحله‌ای به منظور ساده‌سازی و تقویت بازار ضایعات هند برای انتقال به یک اقتصاد دورانی‌تر (Circular Economy) است که ارزش این ضایعات را به حداکثر پتانسیل خود باز می‌گرداند. سه مرحله این رویکرد اهداف زیر را دنبال می‌کنند:

الف) رسیدگی به شکاف‌های داده در زنجیره تامین زباله‌های نساجی (مطالعه ثروت در زباله در این بخش از پروژه قرار می‌گیرد).

ب) شناسایی فناوری‌هایی که می‌توانند صنعت را سازماندهی کنند.

ج) تدوین یک نقشه راه برای دستیابی به چنین فناوری‌هایی

برای ایجاد یک انتقال موثر به سمت اقتصاد دورانی، هند باید چالش‌های روی زمین را که توسط داده‌ها پشتیبانی می‌شود، در نظر بگیرد. مطالعه Wealth in Waste  اولین تلاش در نوع خود برای پر کردن شکاف‌های داده‌ای است که در چشم انداز زباله‌های نساجی در هند وجود دارد و به بازیگران اکوسیستم در راستای هماهنگی اقدامات لازم و ابداع راه‌حل‌ها کمک می‌کند. این پروژه با ارائه شواهدی از تحقیقات اولیه و ثانویه، اطلاعاتی در مورد میزان ضایعات نساجی تولید شده در هند و پیچیدگی زنجیره ارزش آن ارائه می‌کند.

هدف از انجام این پروژه، بازگرداندن ضایعات نساجی به عنوان مواد جدید به زنجیره تامین و کاهش استفاده از مواد اولیه جدید است که در عین حال مزایای اقتصادی، اجتماعی و کاهش اثرات زیست‌محیطی را نیز به همراه دارد.

یافته‌های کلیدی این کمپین

برخی از یافته‌های کلیدی این مطالعه عبارتند از:

– سالانه ۷۷۹۳ تن ضایعات نساجی در هند تولید و وارد می شود. ۵۹ درصد از این زباله‌ها به صنعت نساجی بازمی‌گردند، اما تنها بخشی از آن به زنجیره تامین جهانی باز می‌گردد.

– حدود ۶۱ درصد ضایعات نساجی از پنبه و مخلوط پنبه تشکیل شده است، با این حال، در الیاف پلی استر و سایر ترکیبات مصنوعی نیز روند رو به رشدی وجود دارد که در حال حاضر ۱۹ درصد از کل زباله‌ها را تشکیل می‌دهند.

– اغلب ضایعات نساجی تولید شده در هند و وارد شده به آن، در پانی‌پات و تیروپور، مراکز اصلی بازیافت هند، جمع‌آوری می‌شوند.

– هند یک زنجیره ارزش یکپارچه، هرچند سازماندهی نشده برای مقابله با ضایعات نساجی دارد، با این حال، فقدان رویه‌های استاندارد، پتانسیل یک زنجیره ارزش دورانی را محدود کرده است.

– برای درک ارزش انواع مختلف زباله‌ها، از یک سلسله مراتب ارزش ضایعات از چارچوب آژانس محیط زیست اتحادیه اروپا اقتباس شده است.

– در حال حاضر، کمتر از ۵۰ درصد ضایعات نساجی در هند ارزش واقعی بالایی دارند. این مواد شامل ضایعات پارچه، لباس‌های قابل پوشیدن مجدد و ضایعات ۱۰۰% پنبه‌ای لباس‌های بافتنی سفید می‌باشد.

– برخی از انواع ضایعات ریسندگی و مواد مصنوعی چاپی ارزش بسیار کمی برای بازیابی دارند، اما از پتانسیل بالایی برخوردارند.

– بازیابی مواد بسیار آلوده و تخریب شده دشوار است و در نهایت سوزانده یا دفن می‌شوند.

عوامل تعیین کننده کاربرد نهایی ضایعات

سطح نهایی تفکیک زباله، تمام ویژگی‌های زباله را در نظر می‌گیرد و کاربرد نهایی آن را تعیین می‌کند. رنگ، ترکیب مواد، آلودگی و ساختار پارچه از عواملی هستند که قابلیت بازیافت زباله‌ها را تعیین می‌کنند. ویژگی‌های فرآیند تولید نخ مانند کیفیت ماشین تولیدی، استحکام، طول الیاف و غیره، بر قابلیت بازیافت ضایعات الیاف پنبه تأثیرگذار هستند.