رونمایی از نخستین فرش دستباف با نقش «گِلیج» در مازندران؛ بازآفرینی نقوش دوره ساسانی

برای نخستین بار در استان مازندران، فرشی دستباف با طرح «گِلیج» ـ برگرفته از نقوش اصیل دوره ساسانی با ترکیب هنر فرش‌بافی بومی و زیبایی‌شناسی معماری تاریخی خلق شد. این اثر نفیس به‌طور کامل توسط کبرا و زهرا باقری، دو خواهر هنرمند اهل دودانگه ساری، طراحی و بافته شده است.

این فرش با الهام از نقش «پای پرنده» در هنر ساسانی و با تلفیق نمادهای سنتی، تأثیرات سفالگری باستانی و تکنیک‌های بومی بافت مازندران، طی بیش از ۴۰ روز کار پیوسته به ثمر رسید. ابعاد آن ۱٫۵ در ۱ متر بوده و با نخ‌های گیاهی بافته شده است؛ جلوه‌ای تازه از نوآوری هنری و احیای میراث فراموش‌شده.

زهرا باقری درباره این اثر گفت:

«این نخستین بار است که طرح گِلیج در فرشبافی مازندران اجرا می‌شود. ما می‌خواستیم اثری خلق کنیم که هم ریشه در سنت داشته باشد و هم از نظر بصری چشمگیر باشد.»

خواهرش کبرا که مسئول انتخاب رنگ‌ها و ترکیب نقوش بوده، افزود:

«هندسه هماهنگ گِلیج، هم زیبایی دارد و هم تداوم فرهنگی را نشان می‌دهد. هدف ما این بود که نگاه هر بیننده را به اصالت هنر ایرانی جلب کنیم.»

این دو هنرمند خواستار حمایت بیشتر نهادهای مسئول شدند؛ از جمله ثبت آثار، بهبود امکانات کارگاهی و فراهم‌کردن فرصت برای عرضه در بازارهای داخلی و خارجی. فرش یادشده هم‌اکنون در حال ثبت اولیه به‌عنوان یکی از صنایع‌دستی شاخص مازندران است.

رونمایی از این فرش گِلیج هم‌زمان شده با نشانه‌های بهبود در صادرات فرش دستباف ایران. به گفته زهرا کمانی، رئیس مرکز ملی فرش ایران، صادرات در سال گذشته حدود ۴ درصد رشد داشته و پس از دو دهه افت، به ۳۹٫۷ میلیون دلار رسیده است. فرش ایرانی به ۶۵ کشور صادر شد که در این میان آلمان، امارات، ژاپن و چین بیش از ۲۲ میلیون دلار از این میزان را به خود اختصاص دادند.

کمانی این رشد را حاصل کاهش محدودیت‌های مقرراتی و اقدامات تازه وزارت صمت و مرکز ملی فرش دانست و گفت: «با تدابیر حمایتی و هماهنگی در حوزه‌های پولی و بانکی، دستیابی به رشد بیشتر صادرات نیز دور از دسترس نیست.»

فرش گِلیج مازندران فراتر از یک دستبافته ساده است؛ نمادی از خلاقیت زنان، میراث بین‌نسلی و پایداری فرهنگی ـ و گامی نو در ادامه سنت دیرینه فرشبافی شمال ایران.

برای مشاهده جدیدترین اخبار صفحه اینستاگرام مجله نساجی کهن را دنبال کنید.