صنعت پوشاک علیرغم نقش قابل‌ملاحظه‌ای که در اقتصاد جهانی (حدوداً ۲ درصد مجموع تولید ناخالص داخلی) دارد اما آن‌طور که بایدو شاید نتوانسته توجه سرمایه گذاران را به خود جلب کند، و سرمایه‌گذاران معدودی هستند که وضعیت و فرصتهای این حوزه اقتصادی را به‌دقت مورد بررسی قرار می‌دهند.
تحول آفرینی در فرآیندهای اصلی این بخش از صنعت، قطعاً نیازمند هوشمندی، تمرکز و به‌کارگیری ایده‌های نوآورانه و تغییر روابط زنجیره تامین خواهد بود؛ زنجیره تامینی که هنوز بر اساس اصول و روش‌های سنتی اداره می‌شود.
از سوی دیگر، تاثیرات زیست‌محیطی و اجتماعی این صنعت بسیار زیاد است و همین امر حاکی از آنست که فرصتهای بکر و ارزشمندی ازطریق تحولات نوآورانۀ صنعت پوشاک و در سطحی بالاتر صنعت نساجی قابل دستیابی خواهد بود.
به‌عبارت دیگر، مشکلات و نارسایی‌هایی که اکنون دررابطه با زنجیره تامین نساجی و پوشاک در رابطه با معضلات زیست‌محیطی و اجتماعی مشاهده می‌کنیم، می‌تواند فرصتی برای سرمایه‌گذاری در بلندمدت باشد.
سرمایه‌گذاری خصوصی (PE) در صنعت مد و پوشاک، زمینه‌ای نوظهور در سطح جهان است و سرمایه‌گذارانی (شرکت‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذرای خصوصی PE) که زودتر وارد این حوزه فعالیت شوند از جایگاه رقابتی مطلوب‌تر در آینده نزدیک برخوردار خواهند شد. صرف‌نظر از روندهای مشابهی که در بازارهای داخلی نیز مشاهده خواهد شد، روند رونق بازار سرمایه‌گذاری خصوصی در بازار پوشاک و نساجی، دیر یا زود بازار داخلی کشور را نیز تحت تاثیر قرار خواهد داد.
صنعت مد و پوشاک به‌شدت نیازمند و آمادۀ پذیرش طرح‌ها و سرمایه‌گذاری‌های نوآورانه است و هدفگذاری‌های بلندپروازانۀ برندهای مطرح بین‌المللی این موضوع را تایید می‌کند چراکه تحقق اهدافی از این دست بدون نوآوری امکان‌پذیر نخواهد بود.
فرصتهای نوآوری در صنعت نساجی، مد و پوشاک
زنجیره‌های تامین نساجی و پوشاک، با اتکا به استخراج منابع طبیعی و با توجه به ماهیت فرآیندهای تولید و مصرفی که دارد، به‌لحاظ ایجاد آلودگی‌های زیست‌محیطی و همچنین اتلاف منابع، اصلاً شرایط خوبی نداشته و جزو کم‌بازده‌ترین زنجیره‌های تامین در سطح جهان به‌شمار می‌رود.
تاثیرات مخرب این صنعت با توجه به نرخ رشد ۴ درصدی که در ۱۵ سال آینده برای این صنعت پیش‌بینی می‌شود تداوم خواهد یافت؛ و خود را به‌شکل تشدیدکننده معضلاتی از قبیل مصرف آب، آلایندگی انرژی، تولید ضایعات و مصرف مواد شیمیایی بیش ازپیش نمایان خواهد ساخت. برخی از معضلاتی که این صنعت در سطح جهانی با آن مواجه است عبارتند از:
• تولید ۳۹۹۰ تن (تقریبا ۸ درصد کل آلایندگی) گاز دی اکسید کربن مربوط به صنعت کفش و پوشاک است.
• برای تولید هر کیلوگرم پنبه، بیش از ۳۰۰۰ لیتر آب نیاز است.
• به ازای تولید هر کیلوگرم پارچه، بیش از ۱۰۰ لیتر آب با مواد شیمیایی خطرناک آلوده می‌شود.
• تنها ۱% منسوجات نساجی وارد چرخه بستۀ بازیافت می‌شود و بقیه در طبیعت رها خواهند شد.
بسیاری از مراحل آسیب‌زای زنجیره تامین صنعت نساجی نیازمند تحول است و درواقع باید انقلابی در این زمینه رخ دهد. این یک نیاز جهانی است که هنوز به‌اندازه کافی به رفع آن توجهی نشده است. نیازهای برآورده نشده تقاضای پنهان بازار هستند و فرصتی برای توسعه و نوآوری به‌شمار می‌روند. تلاش‌هایی که تاکنون در این راستا انجام شده بیشتر مبتنی بر تغییرات تدریجی و اصلاح فرآِیندهای موجود بوده است نه به‌کارگیری فناوری‌های تحول‌آفرین و نوآورانه.
تعهد برندهای مطرح و معروف عرصه پوشاک و نساجی برای تغییرات انقلابی و کاهش آلایندگی‌های زیست‌محیطی رو به افزایش است و طی سالهای اخیر بسیاری از برندهای معروف ایالات متحده و اروپا نسبت به تغییر فرآیندها و توسعه پایدار متعهد شده‌اند. تحقق این تعهدات با فرآیندهای خطی تولید به مصرف کنونی امکان‌پذیر نخواهد بود و این شرکت‌ها ناگزیر به طراحی و به‌کارگیری فناوری‌ها و نوآوریهای بدیعی در این زمینه هستند. به‌عبارت دیگر ما پیش‌بینی می‌کنیم که مدل‌های فعلی و خطی تولید پوشاک و نساجی (خرید، تولید، فروش) در آینده‌ای نزدیک بالاجبار متحول خواهد شد و به سمت مدلی حرکت خواهد کرد که مبتنی بر بازیافت و استفاده مجدد است.
رفتار مصرف‌کنندگان و دیدگاه‌های دولت‌ها نیز در این زمینه به‌سرعت درحال تغییر است. توجه بیشتر مصرف‌کنندگان به معضلات زیست‌محیطی و اجتماعی به متولیان صنعت نساجی و پوشاک کمک خواهد کرد تا بتوانند تحولات این حوزه را با سرعت بیشتری به سمت جلو هدایت کنند. مقررات سخت‌گیرانه زیست‌محیطی و سیاست‌های مرتبط با اقتصاد چرخه‌ای (Circular Economy)، صنایع نساجی و پوشاک را برای تحول و تغییر تحت فشار قرار خواهند داد. بار دیگر تاکید می‌کنیم که این یک روند ناگزیر جهانی است و اقتصادهای توسعه‌یافته و در حال توسعه، دیر یا زود از آن تاثیر می‌پذیرند.
خبر خوش این است که در مواجه با این معضلات، راه‌حل‌های متنوعی وجود دارد. اما مشکل آنجاست که برای گسترش فناوری‌های نوآورانه و تعمیم‌دادن آن به کل زنجیره تامین، سرمایه بیشتری مورد نیاز است. برندهای سرمایه‌گذاری معتبری نیز به این حوزه وارد شده‌اند و به دنبال کشف فرصتهای سرمایه‌گذاری روی نوآوریهای مربوط به صنعت نساجی و پوشاک و شتاب‌دادن به فناوری‌های نوظهور در این زمینه هستند. هدف از این فعالیت‌ها، پرکردن شکاف فناوری موجود در این صنعت و کمک به برندها و خرده‌فروشان صنعت پوشاک و نساجی برای عبور از روش‌های سنتی و تحقق اهداف توسعه پایدار آنها در آینده است.
فرصتهای سرمایه‌گذاری و چشم‌انداز نوآوری در صنعت نساجی
در کمتر از یک دهه اخیر، هزاران طرح نوآورانه در حوزه مواد و فناوری‌های مرتبط با زنجیره تامین نساجی، پوشاک و کفش مطرح شده است، از ارتقای بازده منابع گرفته تا مهندسی مجدد فرآیندهای تولید و مدل‌های کسب‌وکار. این نوآوری‌ها نه‌تنها نحوه تولید و توزیع کالای نساجی را تحت تاثیر قرار می‌دهند بلکه نحوه خرید و مصرف این محصولات را نیز متحول خواهند کرد.
فناوری‌های کلیدی که هم‌اکنون قابل مشاهده هستند را می‌توان به شرح زیر برشمرد. هر یک از این حوزه‌های نوآوری معرف مراحل مختلفی از بلوغ بوده و الزامات سرمایه‌ای خاص خود را خواهند داشت.
فناوری‌هایی که پتانسیل تحول زنجیره تامین نساجی و پوشاک را دارند
زمینه‌های نوآوریهای مرتبط با زنجیره تامین را نیز می‌توان در پنج گروه طبقه‌بندی نمود که عبارتند از:
• شفافیت فرآیندها (Transparency)
• قابلیت پیگیری (Traceability)
• توانمندسازی کارکنان
• بازطراحی زنجیره تامین
• انبارداری، حمل‌ونقل، بسته‌بندی
آینده سرمایه‌گذاری
نوآوریهای تحول‌آفرین تنها زمانی می‌توانند از آزمایشگاه به مقیاس صنعتی وارد شوند که برندها، تولیدکنندگان، مبدعین و سرمایه‌گذاران همکاری نزدیکی با یکدیگر داشته باشند. از آنجا که بسیاری از این فناوری‌ها، بازده و ریسک بالایی دارند، بنابراین راه‌اندازی، اجرا و گسترش مقیاس چنین فناوری‌هایی مستلزم سرمایه‌گذاری‌های جمعی و مبتنی بر پاداش است.
در حال حاضر، میزان سرمایه موجود در حوزه نوآوری نساجی در مقایسه با نیازمندی‌های این حوزه بسیار اندک است و به قدری نیست که بتواند الزامات تامین سرمایه این بخش را برآورده کند. بنابراین یکی از موانع پیشرفت سازمان‌های نوآور عدم دسترسی به سرمایه‌های خطرپذیر در مراحل شکل‌گیری اولیه و میانی (رشد) است.
با توجه به آمادگی این صنعت برای پیشبرد نوآوریهای اثرگذار و تحول‌آفرین، تعهد برندها و خرده‌فروشی، و همچنین اندازه صنعت، جای تعجب نیست که تعدادی از صندوق‌های سرمایه خطرپذیر روی تامین مالی این حوزه متمرکز شده‌اند. با این حال، میزان سرمایۀ گردآوری‌شده هنوز اندک است و حاکی از آنست که سرمایه‌گذاران هنوز به اندازه کافی به این حوزه توجه نکرده‌اند.
در ادامه به برخی نقل‌قول‌ها از فعالین و خبرگان صنعت سرمایه‌گذاری خصوصی خارجی که وارد حوزه نوآوری نساجی و پوشاک شده‌اند اشاره خواهیم کرد:
الکساندر چان، مدیر عامل شرکت سرمایه‌گذاری میلز فابریکا:
«صنعت پوشاک یکی از صنایع سنتی است که فرصتهای قابل‌ملاحظه‌ای برای دیجیتالی‌شدن و تحول دارد. فشارهایی که برای افزایش بهره‌وری زنجیره تامین و پایداری آن وجود دارد، رشد فناوری‌های بالادستی را ناگزیر کرده است؛ و گروه‌های مصرف‌کننده که آگاهی بیشتری در زمینه‌های زیست‌محیطی و اجتماعی دارند، نوآوری در مدل‌های کسب‌وکار و برندهای جدید را اجتناب‌ناپذیر ساخته است.»
فردریک دی ویسر، مدیر سرمایه‌گذاری صندوق سرمایه‌گذاری نساجی:
«همان‌گونه که صنعت غذایی به سمت محصولات ارگانیک و پایدار حرکت می‌کند، صنعت نساجی نیز با چالش‌های مشابهی در سالهای آتی روبرو خواهد شد. به عقیده ما این چالش‌ها باعث می‌شود که نوآوری در صنعت نساجی از حالت استثنا خارج شود. هدف ما این است که به شرکتهای نوپا در این زمینه کمک کنیم تا بتوانند مقیاس فعالیت خود را گسترش داده و سازمان حرفه‌ای خودشان را شکل دهند. بهترین توصیه‌ای که می‌توانیم به کارآفرینان نوآور بکنیم این است، سخت نگیرید! »
کارولین براون، رئیس هیئت مدیره کلوزد لوپ پارتنرز:
«صنعت مد و پوشاک دوران حساس تحول را سپری می‌کند که در نهایت به افزایش سودآوری و ارزش‌آفرینی آن منجر خواهد شد. محرک این تغییرات، در دل نوآوریهای نوظهور که برآیند علم مواد، خلاقیت و تجربیات فنی هستند نهفته است. به‌عقیده ما سرمایه‌گذاری در فناوری‌ها و شرکت‌هایی که این تحولات را در این صنعت مهم رقم خواهند زد، یک فرصت بکر سرمایه‌گذاری است.»
لسلی هارول، مدیر سرمایه‌گذاری شرکت کاپیتال آلانت
در چند سال اخیر، شاهد پیشرفت‌های تاثیرگذاری در اکوسیستم بوده‌ایم که تمرکز اصلی آنها فصل مشترک سودآوری و پایداری توسعه بوده است. تولید و خرده‌فروشی پوشاک در دورانی حساس به سر میبرد و به‌سرعت در حال تکامل است. فشارهای محیطی، پویایی روابط اقتصاد جهانی، و تغییر رفتار مصرف‌کنندگان، این تحولات را اجتناب‌ناپذیر کرده و برندهای و شرکتهای فعال در این حوزه باید خود را برای اتخاذ رویکردهای پایدار آماده کنند. فناوری‌های جدید در این صنعت، باعث افزایش بازده و کاهش ضایعات خواهند شد و لزوم داشتن دیدگاهی کلی‌نگر با هدف یافتن راه‌حل‌های اثرگذار در حوزه تولید، فروش، مصرف و ارزش‌آفرینی از ضایعات بیش از پیش آشکار می‌شود. توصیه ما به نوآوران و کارآفرینان این است که پیش از هرچیز مشخص کنند آیا نوآوری آنها واقعا پاسخ به یکی از معضلات پیش‌روی کسب‌وکار یا مصرف‌کنندگان است یا خیر.
نتیجه‌گیری
موج نوآوری در صنعت نساجی و پوشاک، فرصتهای سرمایه‌گذاری بدیعی پیش‌روی سرمایه‌گذاران قرار داده و آینده این صنعت را در آینده‌ای نزدیک متحول خواهد کرد. گسترده این نوآوری‌ها در صنعت نساجی و پوشاک بسیار وسیع است، بنابراین صندوق‌های سرمایه‌گذاری متعددی هستند که سرمایه‌گذاری در این فناری‌ها با الگوی تخصصی‌شان هماهنگ است. این موج فراگیر تحول به کشور ما نیز خواهد رسید و هم‌اکنون نیز حوزه‌های بسیار بکری در صنعت نساجی وجود دارد که از طریق تامین مالی جمعی امکان رشد و توسعه بیشتری خواهند یافت.
هم کارآفرینان و هم سرمایه‌گذاران باید توجه بیشتری به این حوزه داشته باشند چراکه فرصتهای راهبردی جذابی در این بخش نهفته است. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید به شرکتهای مشاوره سرمایه‌گذاری و معتبر در این زمینه مراجعه کنید.
منبع: https://fashionforgood.com/wp content/uploads/2019/10/FashionForGood_Investing-in-Textile-Innovation_October.pdf
