طلای سفید در سراشیبی فراموشی

صنعت پنبه و نساجی کشور این روزها در شرایطی قرار گرفته که بیش از هر زمان دیگری نیازمند توجه و بازنگری سیاست‌هاست. طبق آمار رسمی، از ابتدای سال جاری تاکنون ۳۰ هزارتن پنبه وارد کشور شده و پیش‌بینی می‌شود همانند سال گذشته در مجموع بیش از ۱۰۰ هزارتن واردات صورت گیرد. این یعنی سالانه نزدیک به ۲۰۰ میلیون دلار ارز ترجیحی صرف واردات پنبه می‌شود؛ رقمی سنگین که به جای حمایت از کشاورز داخلی، نصیب تولیدکنندگان خارجی می‌شود.

واردات ۳۰ هزارتن پنبه؛ زنگ خطری برای آینده صنعت نساجی ایران

اما پرسش اصلی اینجاست: چرا کشوری که در دهه‌های گذشته بیش از ۳۵۰ هزار هکتار پنبه‌کاری داشت، امروز به کمتر از ۸۰ هزار هکتار رسیده است؟ چرا محصولی که زمانی به آن لقب “طلای سفید” داده بودند، امروز برای کشاورز صرفه اقتصادی ندارد؟

بی‌توجهی به کشاورز؛ بزرگ‌ترین تهدید برای پنبه ایرانی

مدیرعامل صندوق پنبه اذعان کرده است که قیمت تضمینی ۴۷ هزار تومانی مورد رضایت کشاورزان نیست. در عمل، کشاورز ایرانی بدون انگیزه رها شده و تنها در زمین‌هایی که امکان کشت محصول دیگری وجود ندارد، پنبه می‌کارد. این در حالی است که با مدیریت صحیح و ارائه مشوق‌های واقعی، می‌توانستیم بخش بزرگی از نیاز صنعت را از تولید داخل تأمین کنیم.

واقعیت این است که بی‌برنامگی و سیاست‌های مقطعی، پنبه ایران را به مرز نابودی کشانده است. وزارت جهاد کشاورزی به‌جای تدوین یک نظام کشت پایدار، صرفاً به واردات تکیه کرده و آینده این محصول استراتژیک را قربانی کوتاه‌نگری کرده است.

صنعت نساجی؛ قربانی واردات و قطعی برق

از سوی دیگر، کارخانجات نساجی نیز وضعیت بهتری ندارند. کاهش تولید داخلی پنبه، وابستگی به واردات، قطعی‌های مکرر برق و نبود حمایت واقعی، بسیاری از واحدها را به تعطیلی یا تعدیل نیرو کشانده است. حتی برخی کارخانه‌ها از آسیب جدی به دستگاه‌ها در اثر قطعی برق خبر داده‌اند. چگونه می‌توان انتظار داشت این صنعت با چنین شرایطی رقابت‌پذیر باقی بماند؟

نتیجه‌گیری؛ وقت عمل فرارسیده است

ادامه این روند به معنای از بین رفتن کامل زیرساخت پنبه‌کاری و تضعیف بیشتر صنعت نساجی کشور خواهد بود. امروز بیش از هر زمان دیگر نیازمند سیاست‌های حمایتی جدی، قیمت‌گذاری عادلانه، سرمایه‌گذاری در مکانیزاسیون کشاورزی و مدیریت منابع انرژی هستیم.

اگر مسئولان به جای تکیه بر واردات، نگاه بلندمدت به احیای کشت پنبه و توانمندسازی صنعت نساجی داشته باشند، ایران می‌تواند دوباره جایگاه تاریخی خود را به‌عنوان یکی از قطب‌های پنبه و نساجی منطقه بازیابد. اما اگر همین مسیر ادامه پیدا کند، فردا برای جبران بسیار دیر خواهد بود.