عجایب وارداتی از سرزمین چشم بادامی ها

نویسنده: عماد عزتی

نگاهی به فهرست کالاهای وارداتی از کشور چین که از گمرک ایران دریافت شده ، نشان می دهد در کنار اقلام ضروری و کالاهای واسطه ای و سرمایه ای، برخی کالاها نیز به کشور وارد شده که به قول معروف در قوطی هیچ عطاری نمونه آن پیدا نمی شود. کالاهایی که برخی از آنها در زمان ورود سر و صدای زیادی به پاکرده و برخی هم در عین عجیب و غریب بودن خیلی بی سروصدا وارد کشور شده است. جالب اینجاست که برخی از این کالاها به دستور کارگروه حمایت از تولیدکنندگان دولت با نرخ ارز دولتی وارد ایران می شوند. به عنوان مثال می توان از چیپس، زیپ، میز بیلیارد و مانکن نام برد. بد نیست نگاهی به این کالاها داشته باشیم.

ابزار آلات

قلاب ماهیگیری
ایران در سال ۸۷ چیزی بالغ بر ۹۰ هزار دلار قلاب ماهی وارد کرده است و دوباره در سال ۸۹ به نوشته گمرک ایران ۱۵۱ هزار دلار اقدام به واردات کرده است. هرچند این قلاب ها هیچ صید خوبی برای ایران به ارمغان نیاوردند اما شاه ماهی بزرگی به نام بازار ایران را برای چشم بادامی ها صید کردند.

چکش و پتک
این دو قلم با ورودشان به بازار ابزارآلات ایران در سال ۸۷ حدود ۲۱۸ هزار دلار درآمد برای چین به ارمغان برده اند. این روند در سال ۸۹ ادامه داشت و ۲۰۰ هزار دلار را از ایران خارج کرد.

سیم خاردار، پیچ و پونز
۳ مصنوع فلزی که البته هیچ نیازی به تکنولوژی پیچیده ای جهت تولید ندارد و با فناوری بسیار ساده ای داخل ایران تولید می شود جزو آمار کالاهای وارداتی از کشور چین است. این در حالی است که مواد اولیه و تکنولوژی ساخت آنها بخوبی در کشور مهیاست. حجم واردات این قلم کالاها در سال ۸۷ توسط اداره گمرک ایران ۴۷۱ هزار دلار بوده است، اما این رقم در سال ۸۹ به ۷۱۹ هزار دلار رسیده است.

تراز بنایی
ساختمان سازی و علوم مربوطه اگرچه نیازمند به ابزار دقیق است، اما به واقع برخی از این گونه وسایل نیازمند حساسیت بالایی نیستند و امکان تولید آنها در داخل مرزهای کشورمان بوده و هست که از جمله اینها می توان به تراز بنایی اشاره کرد.
اما ایران برای واردات این وسیله از چین سال ۸۷، ۹۲۹ هزار دلار هزینه کرده است. این ترازهای چینی توانستند بسیاری از ساختمان های ایرانی را صاف و قائم بسازند، ولی حجم زیادی از دلارهای نفتی ایران را سرازیر اقتصاد کشور چین کرد. روند این گونه واردات بی رویه در سال ۸۹ نیز ادامه داشت تا جایی که در این سال، ۳۷۸ هزار دلار دوباره از ایران به سمت چین ارسال شده و در واقع این وسیله توانسته تراز تجاری ایران را از قاعده خود خارج کند، نه این که باعث ترازشدن آن شده باشد.

شبرنگ
این ماده یا وسیله همیشه برای اخطار دادن به کار رفته است، اما این بار شبرنگ های چینی نتوانستند به مسوولان مربوطه ایران اخطار بدهند که واقعا اقتصاد ایران توسط کشور سازنده آنها تهدید شده است.
شبرنگ های چینی که امروزه شاید در گوشه و کنار ایران مصرف شده اند در سال ۸۷ با مبلغ ۱۸۰ هزار دلار و سال ۸۹ در جدیدترین آمار گمرک ایران با مبلغ ۲۶۸ هزار دلار وارد بازار ایران شدند و هرگز نتوانستند به وظیفه اصلی خود یعنی اخطاردادن عمل کنند.

تیغه برف پاک کن
اگرچه در سال های ۸۶ تا ۸۸ ایران شاهد کمترین میزان بارش و درگیرمسائل خشکسالی بوده، اما این خشکسالی هم نتوانست جلوی واردات ۲۱۱ هزار دلاری تیغه برف پاک کن اتومبیل را از چین بگیرد.
این قلم کالابرای واردکنندگان شان آنقدر سودآور بوده است که سال ۸۹ هم روند افزایشی را شاهد بوده ایم به گونه ای که این تیغه ها به جای پاک کردن قطرات باران از شیشه اتومبیل های ایرانی حجم زیادی از دلارهای نفتی ایران را برای تولیدکنندگان چینی جمع آوری کرده اند. در این سال ۷۲۶ هزار دلار هزینه این واردات شده است.

بهداشتی و آرایشی

تیغ سلمانی
تیغ سلمانی، نامی دیگر در فهرست ورودی های چینی به ایران است، اگرچه در این زمینه تولیداتی دارد، اما این تیغ های چینی بود که توانست حصار مرزهای ایران را بشکافد و راه به داخل ایران داشته باشد.
بازرگانان ایرانی در سال ۸۷ برای واردات این کالای چینی تنها ۳۵۲۲ دلار هزینه کرده بودند، اما همین تیغ های چینی سال ۸۹ با رشدی تقریبا ۱۰ برابر راهی ایران شد و ۳۷ هزار دلار را از سرمایه های ایرانی کاست و به تجار چینی داد.

سنجاق سر و سنجاق فردهنده مو
این کالااگرچه ساده و بدون نیاز به تکنولوژی بالاتولید می شود، اما در سال ۸۷ با هزینه شدن یک میلیون دلار به کشور وارد شده است. جالب تر این که همین روند ادامه داشته و با افزایشی چشمگیر در سال ۸۹ طبق آمار منتشرشده و با هزینه ای معادل ۶ / ۳ میلیون دلار بازهم به سمت بازار داخلی ایران سرازیر شده است.

نساجی

دکمه
با توجه به اعداد و ارقام مربوط به واردات دکمه که به عنوان ابتدایی ترین وسیله در منزل و جعبه خیاطی اکثر منازل موجود است، متوجه خواهیم شد که این وسیله هرگز بی ارزش نبوده و در مجموع رقم بسیار زیادی از دلارهای نفتی ایران را برای واردات آن از دست داده ایم.
ایران در سال ۸۷ برای وارد کردن این وسیله کوچک و به ظاهر بی ارزش از دومین شریک تجاری خود یعنی چین مبلغ ۳۳۷ هزار دلار هزینه کرده است که این روند در سال ۸۹ نیز ادامه داشته و به مبلغ ۳۴۸ هزار دلار رسیده است.

کراوات و پاپیون
۲ کالای ذکر شده اگر چه زیاد با قوانین و عرف جامعه ایران سازگار نیست، اما اعداد و ارقام اختصاص یافته برای واردات آنها شاید کمی متفاوت بوده ، به طوری که تنها در سال ۸۷ چیزی حدود ۱۵ هزار دلار برای واردات این کالاها هزینه شده است، اما بررسی بیشتر در آمار های سال ۸۹ شاید نشان دهنده کاهش ارزش دلاری کالاهای مذکور باشد، اما به دلیل نوسانات قیمت دلار باعث شده که ارزش ریالی آن تقریبا معادل ارزش ریالی سال ۸۷ باقی بماند.

انواع زیپ
صنایع نساجی و زیرمجموعه های این صنعت در ایران دوران بسیار سختی را سپری می کند، به طوری که طبق آمار ارگان ها و سازمان های دولتی و خصوصی بسیاری از واحدهای تولیدی پوشاک ایران به دلیل واردات بی رویه پوشاک از چین و ترکیه در خطر ورشکستگی است، اما درست در همین شرایط در سال ۸۷، ۱۷۵ هزار دلار انواع زیپ را وارد مرزهای ایران کرده است، شاید این زیپ ها قرار بوده پوشاک ایرانی را کامل و تن پوش مناسبی برای هموطنان ما و دیگر کشورها باشد، اما سال ۸۹ دوباره ۴۸۵ هزار دلار زیپ وارد بازار مصرفی ایران شده است.

مانکن خیاطی
چندی پیش استفاده از مانکن های خیاطی در ویترین بسیاری از بوتیک های ایران مشکل ساز شده بود، اما بد نیست که بدانیم مانکن های چینی داخل این مغازه ها در سال ۸۷ با ۱۲۴ هزار دلار وارد کشور شده است تا با لباس های تن شان توجه خریداران ایرانی را جلب کنند، البته بیشتر این لباس ها هم مانند صاحبان مصنوعی آنها وارداتی بودند از خارج مرزهای ایران به مغازه ها رسید، ولی این تجارت آنچنان پرسود بوده که تجار ایرانی ۲ سال بعد یعنی سال ۸۹ حدود ۵۰۰ هزار دلار برای خرید آنها هزینه کرده و از کشور خارج کرده اند.

مواد غذایی

کچاپ و انواع سس گوجه فرنگی
همه ما تبلیغات بسیار گسترده این محصولات را در گوشه و کنار شهرمان یا از تلویزیون می بینیم که این موضوع حاکی از انبوه تولید این گونه محصولات در کشورمان است. اگرچه کشتزارها و مزارع ما توان تولید انبوهی از گوجه فرنگی را دارند، اما متاسفانه صنایع جانبی و تبدیلی در ایران مناسب نیست. بنابراین بسیاری از تجار از این فرصت استفاده کردند و انواع کچاپ و سس گوجه چینی را روانه بازار ایران کردند. با کمی توجه به آمار و ارقام ارائه شده از طرف گمرک جمهوری اسلامی ایران درمی یابیم که این محصولات پیشینه واردات مستقیم از چین را به ایران نداشت، اما در سال ۸۹ انواع سس گوجه فرنگی چینی مبلغ ۱۳۰۳۸ دلار نفتی ایران را راهی چین کرد.

پرتقال
این میوه همه پسند که در بخش های گسترده ای از ایران تولید می شود و هرساله نزدیک به تعطیلات سال نو خبرساز است، توانسته از کشور چین نیز خود را به بازار داخلی ایران برساند به طوری که طی سال مالی ۸۷ ایرانی ها برای پرتقال های چینی حدود ۶ میلیون دلار هزینه کرده اند، اما بازهم به گفته دولتی ها برای تعادل بازار این میوه در سال ۸۹، ۶۳۷ هزار دلار هزینه شد و این سوال را بی پاسخ گذاشت که آیا واقعا باغداران ایرانی هرگز نمی توانند نیاز مصرف داخلی را تامین کنند؟

لوبیا قرمز، گریپ فروت، سیر و نخود فرنگی غلاف​دار
اما واقعا سوال اصلی بسیاری از ایرانیان این است که اقلامی چون سیر و گریپ فروت و لوبیا در ایران نیست که باید از چین وارد کشور شود و بدون توجه به آینده صنعت کشاورزی داخل و از همه مهم تر سلامتی هموطنان میلیاردها ریال از کشور خارج شود؟، در صورتی که بهترین شرایط رشد و گسترش کشاورزی داخل مرزهای کشور مهیاست.

کالای نامتعارف

پیپ و چوب سیگار
در سال ۸۷، ایران ۱۵۰ هزار دلار پیپ و چوب سیگار چینی وارد کرده است. قوانین منع واردات و تبلیغات علیه مصرف سیگار و دخانیات نتوانسته در مورد این حجم از واردات از چین کارساز باشد، به طوری که بازرگانان ایرانی تنها ۲ سال بعد از آمار ارائه شده یعنی در سال ۸۹ حدود ۵۰۰ هزار دلار از این دو کالاوارد کرده اند.

عصا، شلاق و تازیانه تعلیم
سوال اصلی در مورد این سه قلم کالااین است که آیا واقعا این سه کالااز مرزهای ایران وارد شده است و چیزی حدود ۱۱۳ هزار دلار به خود اختصاص داده؟ اگر با کمی دقت به جداول و آمارهای منتشرشده توسط گمرک ایران توجه کنیم، خواهیم دید که جواب سوال مثبت بوده، به طوری که حتی این روند ادامه داشته و در سال ۸۹ به چیزی نزدیک به ۱۴۲ هزار دلار رسیده است بنابراین رشد قابل ملاحظه ای نیز داشته است، اما معلوم نیست که آیا تعلیم با این تازیانه ها تفاوتی در یادگیری ایجاد کرده است؟

مرجان، کاسه لاک پشت و استخوان
این سه قلم کالاشاید از جالب ترین اجناس وارداتی ایران باشد که همگی از کشور چین به داخل مرزهای ایران راه یافت. اگرچه گوشت لاک پشت در چین به عنوان غذایی لذیذ شناخته شده، اما کاسه آن که در واقع مورد مصرفی برای آنها نیست با ارزهای دولتی وارد ایران و به سمت بازار صنایع دستی ایران سرازیر شد. در کنار این، مرجان های زیبای دریای چین نیز سر از بازار ایران درآورد و تنها در سال ۸۷، ۱۲ هزار و ۸۱۰ دلار را از صندوق ایران خارج کرد، اما ارزش واردات این کالاها در سال ۸۹ به ۱۱ هزار و ۵۰۰ دلار رسید.

ماهی های تزئینی آب شیرین و حیوانات زنده
این شاید از زیباترین کالاهای وارداتی از چین به ایران بوده است، اما با کمی دقت در می یابیم که این زیبایی برای ایران بسیار پرهزینه بوده، البته افتتاح مراکز فروش ماهی ها و برخی حیوانات زنده در تهران که روز به روز شاهد رشد بیش از حد آنها هستیم حاکی از رونق بسیار بالای این حرفه و سودآوری آن برای صاحبان و واردکنندگان شان است.

سنگ قبر
شاید این کالازیاد نام خوشایندی برای خوانندگان نباشد، اما واقعا این کالااز چین وارد کشور شده و به عنوان یادبود و نشان مزار بستگان ما استفاده می شود. این در حالی است که ایران خود یکی از صادرکنندگان عمده سنگ های تزئینی و گرانیتی به اروپاست. اگرچه اطلاعات کاملی از واردات این کالادر سال ۸۹ در دست نیست یا حداقل با این نام وارد ایران نشده، اما این کالابا همین نام در سال ۸۷ وارد بازار داخلی ایران شده و با مبلغی معادل ۸۶۸ هزار دلار در دسترس ما قرار گرفته است، اما ظاهرا بنا به دلایل مختلفی این کالابه نام سنگ های تزئینی حکاکی شده با کدهای مختلف از گمرکات دیگر کشور وارد ایران شده است.

بامبو
بامبو نامی آشنا در کشور چین است و شاید بتوان گفت که فقط در این قاره می روید، بنابراین گیاه بامبو و مصنوعات تولیدی از آن طرفداران زیادی در این منطقه دارد، اما دیگر کشورها نیز علاقه مند به استفاده از گیاه بامبو بودند که ایرانیان هم جزو آنها قرار گرفتند، بنابراین در سال ۸۷ حدود ۶۵ هزار دلار برای آن هزینه کردند و پس از ۲ سال علاقه مردم ایران به این گیاه آنچنان بالارفت که مبلغ پرداختی برای واردات آن تقریبا ۵ / ۲ برابر و بالغ بر ۱۵۵ هزار دلار شده بود.

محصولات چاپی

تقویم
تقویم و سررسید جزو هدایایی است که اکثر ما نزدیک سال جدید از دوستان یا همکاران خود دریافت می کنیم، ولی چند سالی است که چینی ها تقویم شمسی را هم به چاپ می رسانند و به ایران صادر می کنند. ایران برای واردات تقویم شمسی در سال ۸۹ مبلغی بالغ بر ۲۱۵۸۸ دلار هزینه کرده است.

محصولات چاپی و کاتالوگ
به طور کلی چاپخانه و موسسه های چاپی در ایران با آخرین تکنولوژی موجود است و گاهی به صورت شهرک هایی نیز در دسترس ناشران قرار گرفته، اما با تمام این امکانات ایران از کشور چین طی سال مالی ۸۷، ۵ / ۹ میلیون دلار کاتالوگ و بروشورهای چاپی وارد کرده است، حالابا توجه به این حجم عظیم واردات محصولات چاپی چگونه می توان در انتظار شکوفاشدن صنعت چاپ در ایران باشیم؟

کتاب
حالاکه صحبت از چاپ و نشر شده است بد نیست بدانیم ایران کتاب چاپ شده هم از کشور چین وارد کرده است. بله، درست خواندید کتاب های فارسی چاپ چین وارد بازار ایران شده است. ناشران ایرانی برای این واردات سال ۸۷، ۲۳۸ هزار دلار هزینه کرده اند، این روند واردات در سال ۸۹ نیز توانسته ۱۸۷ هزار دلار از اقتصاد ایران خارج کند.

وسایل ورزشی

توپ بدمینتون
اگرچه زادگاه این ورزش خارج از مرزهای کشور است و ایران برای رشد این ورزش به ناچار باید لوازم آن را از بیرون تهیه کند، اما عدد و ارقام اختصاص یافته به واردات توپ بدمینتون واقعا تعجب هر خواننده ای را برمی انگیزد و از خود می پرسد واقعا ایران اینقدر از طلای سیاه خود را تبدیل به توپ بدمینتون کرده است. بازرگانان ایران در سال ۸۷ حدود ۱۱۹ هزار دلار را از کشور خارج و به تجار چینی پرداخته اند. واردات این قلم کالادر سال مالی ۸۹ به ۲۵۰ هزار دلار رسید.

توپ رنگی پینت بال
ورزش مفرح پینت بال چندی است که جای خود را در دل جوانان ایرانی باز کرده است، اما شاید بسیاری از این علاقه مندان با خواندن اعداد و ارقامی که صرفا برای واردات توپ مخصوص این بازی توسط ایران هزینه شده است، سعی در حفظ ثروت ملی یعنی نفت کنند. ایران سال ۸۷، ۲۱ هزار دلار برای واردات این وسیله به چین پرداخته است و با رشد حدود ۸ هزار دلاری درسال ۸۹ حدود ۳۰ هزار دلار برای این امر هزینه شده است.

میز اسنوکر و بیلیارد
یکی از ورزش هایی که بتازگی وارد جامعه ورزشی ایران شده بیلیارد و اسنوکر است. ایران در سال ۸۷، ۷۳ هزار و ۲۴۹ دلار به چین پرداخت تا تنها میز بازی این ورزش را وارد کشور کند با توجه به این که تنها چین صادرکننده این وسیله به ایران نیست و دیگر کشورها هم میزهایشان را راهی ایران کرده اند، شاهد رشد واردات این وسیله از چین طی سال مالی ۸۹ بوده ایم به صورتی که ۲۳۰ هزار دلار از سیستم بانکی ایران خارج و به بازارهای تجاری چین حواله شده است، بنابراین تنها برنده این بازی تازه وارد به ایران چشم بادامی ها بوده اند نه تیم اسنوکر ایران!

اشیای تزئینی – هنری

مجسمه های کوچک و اشیای تزئینی
با کمی دقت متوجه می شویم که وجود این اجناس در فهرست واردات کشور کمی نگران کننده است. همگی به آثار هنری و صنایع دستی ایران اعتقاد داریم و بسیاری از ما حداقل یکی از آنها را در منزل نگهداری می کنیم، اما با مطالعه این گزارش شاید دچار شک و تردید شوید که آیا واقعا این ساخته دست هنرمندان ایرانی است یا چشم بادامی ها آن را برای ما فرستاده اند؟ به هر حال مجسمه های چینی با ورودشان به ایران سال ۸۷ حدود ۲۲۸ هزار دلار را از کشورمان خارج کردند، اما با بی توجهی مسوولان امر این روند در سال ۸۹ نیز ادامه داشت و به رقمی بالغ بر ۳۴۲ هزار دلار رسید.

مصنوعات سبد و حصیر
ساخت مصنوعات حصیری تقریبا از گذشته دور به عنوان یکی از حرفه های سنتی در ایران مشهور بوده است، اما ظاهرا بتازگی حصیرهای چینی طرفداران زیادی را به خود جلب کرده است. بنابراین امروزه کمتر نسیم خنک حصیرهای ایرانی را تجربه می کنیم. این موضوع باعث شده تا در سال ۸۹ شاهد ۵۰ درصد افزایش واردات اینگونه محصولات چینی به ایران باشیم.

تابلوی نقاشی
اگرچه به قول معروف هنر نزد ایرانیان است و بس، اما ظاهرا این هنرمندان چشم بادامی بوده اند که توانستند این ضرب المثل را تغییر دهند و به جای کلمه ایرانیان نام کشورشان را جایگزین کنند. بله، درست خواندید، تابلوی نقاشی های چینی در سال ۸۷ حدود ۴۰ هزار دلار را از ایران خارج کرد. این موضوع اگرچه زیاد پرسر و صدا نبود، اما ظاهرا هنرمندان چینی نتوانستند دل مردم ایران را به دست آورند و به همین دلیل ورود این کالادر سال ۸۹ با کاهشی حدود ۱۰ هزار دلاری مواجه شد و در این سال بازرگانان هنردوست تنها ۲۷ هزار دلار برای واردات تابلوهای نقاشی چینی پرداختند.

اجناس تزئین درخت کریسمس
طی سال مالی ۸۷ ایران برای واردات این کالاها حدود ۸۰۰ هزار دلار هزینه کرده است، اما اگر در آمارهایی که در سال مالی ۸۹ توسط گمرک جمهوری اسلامی ایران منتشر شده کمی دقت کنیم شاهد رشد این واردات خواهیم بود، به گونه ای که طی این سال مالی ایران ۲ برابر رقم قبلی را به این امر اختصاص داده است.

قاب عکس
ایران برای قاب گرفتن عکس های یادگاری شهروندانش در سال ۸۷ مبلغ ۱۸۶ هزار دلار به چین پرداخت و همین روند باعث شده تا در سال ۸۹ نیز هموطنان مان مبلغ ۲۹۴ هزار دلار را برای قاب گرفتن خاطراتشان به چین بپردازند.

روزنامه جام جم، شماره ۳۴۳۰ به تاریخ ۲۱/۳/۹۱، صفحه ۱۰ (پرونده)