عنصری قابل اتکا در شرایط تحریم (فرش دستباف)

فرش دستباف ایرانی را کالایی چند وجهی دانسته اند که هم باری از تاریخ و فرهنگ و هویت را بر دوش می کشد و هم توان اقتصادی، اشتغالزایی و ارزآوری خود را به رخ می کشد و ناروا نیست اگر از این گوناگونی صفات و ویژگی ها در شرایط تحریم و رویکرد اقتصاد مقاومتی بهره وافی برده شود.

الف) وجهه مناسب فرهنگی:

تحریم کنندگان و قدرتهای متخاصم تلاش می کنند تا در شرایط تحریم چهره ای نظامی، خشن و سیاست زده از ایران اسلامی برای افکار عمومی دنیا تحریم کنند و به این وسیله همکاری های اقتصادی کشورمان با دیگر ملل را تحت الشعاع قرار دهند اما فرش دستباف ایرانی با قدمت فرهنگی و هنری خود و پشتوانه غنی تاریخی و اصیلش در کنار ویژگی های اشتغالزایی و ارزآوری می تواند تلاش های بیگانگان را در این زمینه کم اثر سازد.

شاید ایجاد فشار برای نقل و انتقال ارز و ایجاد موانع متعدد در بسیاری از صنایع و رسته های اقتصادی برای افکار عمومی دنیا قابل توجیه باشد ولی مردم دنیا تحریم فرهنگ و هنر را نمی پذیرند.

ب) اشتغالزایی مناسب و کمک به اقتصاد خانوار:

هنر- صنعت فرش دستباف از دیرباز در کشور ما به عنوان شغلی فراگیر و مکمل در روستاها و شهرها رواج داشته است و هم اکنون نیز قریب به یک میلیون نفر بافنده در کشور مشغول فعالیت هستند که با احتساب دارندگان حرفه های وابسته به فرش (ریسندگی، طراحی، رنگرزی، مرمت، فروش و…) و لحاظ کردن خانواده های آنان می توان در نظر آورد که بخش عمده ای از جمعیت کشور به نوعی به فرشبافی پیوند خورده و از آن ارتزاق می کنند.

نقش این هنر- صنعت در تامین معیشت خانوارها به ویژه در روستاها و به طور خاص به هنگام خشکسالی ها و کم رونق شدن کشاورزی و دامپروری، و نیز این امکان که فرشبافی به عنوان شغل جانبی و مکمل در کنار مشاغل اصلی به اقتصاد و معیشت خانواده ها کمک می کند، اثربخشی موثری را برای این هنر- صنعت رقم زده است.

پ) اثرات غیرمستقیم در توسعه پایدار کشور:

سرمایه اندک مورد نیاز برای برپاکردن دار قالیبافی و ایجاد اشتغال ارزان و فراوان و همه گیر در این حوزه، به توسعه پایدار کشور کمک های غیرمستقیمی رسانده و می رساند. برای نمونه رونق قالیبافی در روستاها می تواند به پیشگیری از خروج روستاییان و مهاجرت آنان به شهرها و روی آوردن به مشاغل کاذب یاری رساند.

از طرفی ارزش افزوده بالای این هنر- صنعت با وجود سرمایه گذاری اندک، شاخصه ای قابل تاکید در دوران توجه به اقتصاد مقاومتی است.

گوناگونی و تنوع رشته ها و رسته های فرش دستباف نیز کمک می کند تا شهروندان هر یک بر اساس علاقه خود در یک حوزه همراه و یاور این حرفه شوند و طراحی، نقاشی، بافت، رفوگری، ساخت دار و ابزار و یا… را برگزینند.

از این رو نیکوست اگر دولتمردان و تصمیم گیران حوزه سیاست و اقتصاد نگاه دیگرگونی به هنر- صنعت فرش دستباف به عنوان عنصری قابل اتکا در شرایط تحریم داشته باشند.

حمید کارگر (کارشناس فرش، دانشجوی دکترای علوم ارتباطات)