فرش ایران در خانه آمریکایی ها
لغو تحریم‌های بین‌المللی اگر برای تاجران خبر خوشی بود، حتما برای طرف‌های تجاری شادی مضاعفی در پی داشت. اگرچه همزمان با عادی‌سازی روابط تجاری کارشناسان به منفی شدن تراز تجاری ایران هشدار داده بودند، اما عملکرد پساتحریم نشان داد که این هشدارها مورد توجه دولتمردان قرار گرفته است.
در کنار خطر واردات بی‌رویه، حمایت از صادرات مورد تاکید قرار گرفت؛ بازار فرش صادراتی در این شرایط بیش از دیگر اقلام صادراتی ایران، توانست به سرعت خود را در بازارهای قدیمی احیا کند. آنطور که اداره صادرات امریکا گزارش داده، تا ماه آگوست میزان صادرات ایران به امریکا رقمی در حدود ۶٨ میلیون دلار را به خود اختصاص می‌دهد که از این میزان ۴٧ دلار آن مربوط به فرش است.
مراودات تجاری ایران و امریکا در سال جاری میلادی ١۵٢ میلیارد دلار بوده که بیشترین حجم این مبادلات را فرش تصاحب کرده است. کالایی که پیش از تحریم‌ها، جایگاه نخست را در بازار امریکا داشت و با وجودی که خیلی‌ها امیدی به احیای این بازار نداشتند، اما آمارها نشان از بازگشت ایران به بازار صادراتی فرش امریکا دارد. موضوعی که مجتبی خسروتاج، قائم مقام وزیر در امور بازرگانی و رییس سازمان توسعه تجارت هم آن را تایید می‌کند. او دیروز در نشست خبری با خبرنگاران از افزایش ٧ دهم درصدی میزان صادرات فرش در سال ٩۵ خبر داد. به گفته او از ابتدای سال تاکنون ١۴٧ میلیون دلار فرش صادر کرده‌ایم که تنها امریکا ۴٧ میلیون دلار از این میزان را به خود اختصاص داده است.
رییس سازمان توسعه تجارت می‌گوید: «در حال رصد ۵٠ کشور برای گسترش بازار صادراتی هستیم.» این ۵٠ کشور قرار است ٢٠ کالای برتر ایران را پذیرا باشند. او از برنامه برگزاری نمایشگاه‌های توانمندی‌های ایران در بازار این کشورها خبر می‌دهد. اقدامی که برای بازاریابی و بازار گردانی در تجارت بین‌الملل بسیار مهم ارزیابی می‌شود.
خسروتاج می‌گوید: «در این میان صنعت ٣/٧ میلیارد دلار یعنی حدود ٣٣ درصد از ارزش کل صادرات را به خود اختصاص داده، بخش کشاورزی با ارزش ۵/١ میلیارد دلار سهم ٧درصدی از کل صادرات را دارد و بخش معدن نیز با ۵٧۶ میلیون دلار و سهم ٧/٢ درصدی از کل صادرات را داراست. در بخش صادرات فرش و صنایع به امریکا ١۴٧ میلیون دلاری صادرات انجام شده است. در شش ماه نخست امسال ٢٠ قلم عمده صادراتی از لحاظ ارزش ۵٨ درصد و از لحاظ وزنی ۶٠ درصد از کل صادرات را به خود اختصاص داده‌اند.»
مثل همیشه چین نخستین کشور هدف صادراتی ایران است که به گفته خسروتاج با ارزش حدود ۴ میلیارد دلار و سهم ١٨ درصدی از کل صادرات در صدر قرار دارد، پس از آن امارات متحده عربی با رقم ۴/٣ میلیارد دلار و سهم ١۶ درصدی در رتبه دوم و عراق با رقم ٣ میلیارد دلار و سهم ١۴ درصدی در رتبه سوم قرار دارند. سپس ترکیه با ٣/٢ میلیارد دلار و جمهوری کره با ٧/١ میلیارد دلار رتبه چهارم و پنجم را به خود اختصاص داده‌اند.
خسروتاج با بیان اینکه در شش ماه نخست امسال ٣ هزار و ۶٧ قلم کالاهای غیرنفتی ایران به ١٣٨ کشور جهان صادر شده است، تاکید می‌کند: از این میان صادرات به ٨٠ کشور نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد داشته که این کشورها حدود ۵٠درصد از سهم کل صادرات را به خود اختصاص داده‌اند.
کشورهای عمان، تایوان، جمهوری کره، سوریه، ازبکستان، ایالات متحده امریکا، برزیل، مکزیک، مراکش، پاکستان، تایلند، اسپانیا، بلغارستان، فرانسه، کانادا و رومانی ١۶ مقصد صادراتی است که صادرات به آنها در شش ماهه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد چشمگیری داشته است.
در این میان صادرات به کشور تایوان به ارزش ٢٣٩ میلیون دلار بوده و ٢٨٨ درصد رشد داشته است. از جمله کالاهای صادر شده به این کشور روغن‌های سبک و فرآورده‌ها به ارزش ٩٩ میلیون دلار با رشد ١٠٠ درصدی، محصولات از آهن و فولاد ٧٧ میلیون دلار با رشد ١٠٠ درصد و همچنین آلومینیوم هستند. خسروتاج با بیان اینکه صادرات ایران به جمهوری کره رشد ١۵۶درصدی را تجربه کرد، گفت: هم‌اکنون کره به رتبه پنجم کشورهای واردکننده از ایران تبدیل شده است. مراکش نیز از جمله کشورهایی بوده که صادرات ایران به آن در مدت مذکور رشد چشمگیری داشته است و کالاهای صادرات شده به آن شمش از آهن و فولاد هستند.
واردات از آلمان هم ارزشی به میزان یک میلیارد و ٩٢ میلیون دلار بوده و ٢٣ درصد رشد داشته، و البته واردات از برزیل به ارزش ۵٣٣ میلیون دلار، رشدی ١۵٢ درصد را تجربه کرده است. ایتالیا در جایگاه بعدی با ارزش ۵١٢ میلیون دلار، رشد ١٣ درصد رشد را تجربه کرده است.
پس از آنها واردات از فرانسه به ارزش ۴٨٠ میلیون دلار با ۴٣درصد رشد، هلند ۴١٢ میلیون دلار با ٢١درصد رشد، انگلستان به ارزش ٢٠٨ میلیون دلار با ٩درصد رشد، پاکستان به ارزش ١٩٠ میلیون دلار با ۶٨درصد رشد و ژاپن به ارزش ١٧۴ میلیون دلار با ٣١ درصد رشد قرار گرفته‌اند.
نقش ارز متقاضی
آنطور که رییس سازمان توسعه تجارت ایران می‌گوید، با نظام تعرفه‌ای سعی شده تا از تولید داخل حمایت شود. او در این رابطه می‌گوید: «باید بدانیم که تنها با این تصمیم کار پیش نمی‌رود و با برخی چالش‌ها مواجه‌ایم؛ یکی از چالش‌های موجود افزایش تعرفه موضوع مقابله با پدیده قاچاق است اگر نرخ تعرفه، سود یا مالیات بالا برود باید در کنار آن کنترل رسمی به نحو مطلوبی صورت گیرد اما در حال حاضر می‌بینیم که قاچاق برخی کالاها همچون تلفن همراه بسیار راحت است و یک مسافر می‌تواند یک چمدان موبایل به داخل کشور بیاورد.»
به گفته معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت ۶۰ درصد محصولات وارداتی با ارز متقاضی انجام می‌شود، که در این بین تنها ۴۰ درصد از واردات با ارز رسمی است.
خسروتاج مثبت شدن تراز تجاری کشور را در نتیجه کم شدن واردات رسمی و افزایش صادرات رسمی اعلام می‌کند و می‌گوید: «سال‌های سال سیاست جایگزنی واردات‌محور مسلط نظام تجاری کشور بود، بر همین اساس باید سعی می‌کردیم به جای واردات خودمان به سمت تولید برویم به همین دلیل اگر امروز می‌بینیم که بخشی از واردات کشورمان کاهش یافته و تراز تجاری مثبت شده، یکی از مهم‌ترین دلایل آن افزایش ظرفیت‌های تولید بر مبنای سیاست جایگزینی واردات بوده است. نظام تعرفه‌ای کشور که با هدف حمایت از صنایع داخلی بود و همچنین استفاده از استانداردهای فنی نیز از دیگر دلایل ساختاری تغییرات تراز تجاری کشور و کاهش واردات بوده است.»
تولید ۵درصدی با کمک سرمایه‌گذار خارجی
رییس سازمان توسعه تجارت با اشاره به اینکه شاخص‌های مختلفی برای انتخاب صادرکنندگان نمونه در نظرگرفته شده است، اعلام کرد: مهم‌ترین شاخص کمیت صادرات است (درآمدهای ارزی حاصل از صادرات) و پس از آن شاخص حفظ و ماندگاری در یک بازار در نظر گرفته شده تا بدانیم بقا در یک بازار مقطعی نبوده و چه اقداماتی توسط بنگاه‌ها انجام شده است و شاخص سوم مهارت‌های فنی و عملکرد شرکت‌ها در این بخش است.
خسروتاج همچنین با اشاره به اینکه ۷۵ درصد شرکت‌های صادراتی استانداردهای مدیریت بین‌المللی را کسب کرده‌اند، یادآور شد: ۴۱ درصد شرکت‌های صادراتی در بخش کسب استانداردهای بین‌المللی موفق بوده‌اند و در این بین تنها پنج‌درصد از شرکت‌های صادراتی توانسته‌اند محصول خود را با جذب سرمایه‌گذار خارجی تولید کنند که رقمی پایین است. اگر می‌خواهیم در توسعه صادرات کشور جهشی داشته باشیم باید فضای نوآوری در بخش‌های مختلف تولیدی را ایجاد کنیم و به تولیدات محدود خود را منحصر نکنیم.
۳۰۰ میلیارد تومان تسهیلات با بهره ۱۶درصد
وی همچنین به برخی مشوق‌های صادراتی اشاره کرد و افزود: مصوب شد به شرکت‌هایی که در عراق پروژه اجرا کرده‌اند و هنوز نتوانسته‌اند پول خود را دریافت کنند ۲۰۰ میلیون دلار تعلق بگیرد که از این رقم ۱۰۰ میلیون دلار محقق شده و ۱۰۰ میلیون دلار دیگر نیز در دست بررسی دولت قرار دارد. به‌طور کلی این اقدام در مورد صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی مطلوب بود و دولت عراق نیز اعلام کرده پس از بررسی‌های انجام شده پرداخت‌ها را صورت خواهد دارد. در سال گذشته ۳۰۰ میلیارد تومان با نرخ سود ۱۴ درصد توسط بانک توسعه صادرات برای کسانی که صادرات صنعتی دارند تسهیلات در نظر گرفته شد و در سال جاری نیز ۳۰۰ میلیارد تومان دیگر با نرخ ۱۶ درصد تسهیلات ارایه می‌شود.
اپل به هیچ کشوری نمایندگی رسمی نمی‌دهد
خسروتاج در مورد یکسان‌سازی نرخ ارز و تاثیر آن بر بخش صادرات نیز عنوان کرد این موضوع تاثیر چندانی بر بخش صادرات ندارد اما باعث می‌شود که از فساد دو نرخی بودن ارز جلوگیری شده و مانع واردات رانتی شود؛ بنابراین باید سیاست‌های هوشمندانه‌ای در مورد نرخ ارز اتخاذ شود.
وی همچنین در پاسخ به اینکه چه تمهیداتی برای جلوگیری از قاچاق تلفن همراه آیفون صورت گرفته است؟ گفت: شرکت اپل نه‌تنها به ایران بلکه به سایر کشورها نیز نمایندگی رسمی نمی‌دهد؛ بنابراین ما اعلام کردیم به شرکت‌هایی که می‌توانند خدمات پس از فروش ارایه کنند مجوز ثبت سفارش داده شود. باید بدانیم که حدود ۱۸ درصد مالیات بر ارزش افزوده در مورد هزینه واردات رسمی موبایل مدنظر قرار می‌گیرد. با توجه به طرح رجیستری، کسانی که به صورت قاچاق موبایل وارد کرده‌اند باید نگران باشند، چرا که ممکن است تلفن‌های همراه وارد شده کار نکنند. طرح رجیستری به صورت پایلوت انجام شده و بر اساس گزارش‌ها موفق بوده است.
خسرو تاج در مورد سفر هیات‌های تجاری اروپایی به ایران خاطرنشان کرد: هیات‌های تجاری اروپایی که در بخش خصوصی پس از برجام به ایران سفر کرده‌اند قطعا به دنبال منافع خودشان هستند و ما نباید انتظار داشته باشیم که تنها به دنبال خرید کالاهای ما باشند اما ما تمام تلاش خود را می‌کنیم که در این بخش از منافع خود دفاع کنیم و همان‌طور که هفته گذشته دیدید باید ۴۰ درصد تولید پژو و رنو در داخل صورت گیرد.
وی در پایان از در نظر گرفتن روز ملی برند خبر داد و گفت قصد داریم برای حساس‌سازی بنگاه‌ها در امر برند‌سازی همانند روز ملی صادرات، روز ملی برند را نیز مد نظر قرار دهیم.
