آلاسحاق در نشست همایش بانکداری اسلامی: «اعتراض به تحریم‌ها» عین مقاومت است
یحیی آلاسحاق، رییس اتاق بازرگانی تهران در نشستی با هدف اعتراض علیه تحریم‌ها ضمن اشاره به این نکته که «در دنیای مدرن، اعمال تحریم به معنای به گروگان گرفتن شهروندان یک کشور است» اعلام کرد که این رفتار قبیله‌ای در عصر مدرن قابل‌قبول نیست و جنایت علیه بشریت است. به گفته آلاسحاق، اعتراض به تحریم‌کنندگان ترجمه کامل عرق ملی و میهنی است که با آموزه‌های دینی ما نیز سازگاری دارد؛ چراکه براساس این آموزه‌ها نباید در برابر ظلم سکوت کرد. آلاسحاق جنبش مدنی ضدتحریم را حرکتی عین مقاومت دانست و از همه جریان‌ها خواست که چنین حرکتی را تفسیر منفی نکنند؛ زیرا با این حرکت است که می‌توان از فرصت‌ها استفاده کرد.
رییس اتاق تهران در نشست تخصصی بیست‌وچهارمین همایش بانکداری:
جنبش اعتراض به تحریم عین مقاومت است
در میان نشست‌های بانکی و اقتصادی، برگزار‌کنندگان همایش بیست و چهارم بانکداری اسلامی وقتی را نیز برای یک نشست مدنی در نظر گرفتند.
نشستی که در یک جمع تخصصی بانکی با استقبال حاضران روبه‌رو شد و برگزار‌کنندگان همایش پس از پایان فرصت تعیین شده قبلی و رسیدن وقت استراحت با موافقت حاضران زمان در نظر گرفته شده را تمدید کردند. برگزار‌کنندگان همایش نشستی را به منظور تبیین و حمایت از جنبش مدنی ضد تحریم در نظر گرفتند. در بیانیه پایانی همایش نیز بر حمایت از جنبش‌های مدنی ضدتحریم با برگزاری نشست‌های تخصصی و مداوم تاکید شد. مینو کیانی‌راد معاون ارزی بانک مرکزی، یحیی آلاسحاق رییس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران، محمد مهدی بهکیش، موسی غنی‌نژاد و محمد طبیبیان اعضای نشست بودند. موسی غنی‌نژاد به تبیین موضوع پرداخت، یحیی آلاسحاق از نسبت این جنبش با مقاومت سخن گفت. محمدمهدی بهکیش ظرفیت‌های موجود در اعتراض به تحریم را تشریح کرد و محمد طبیبیان پشت صحنه تحریم‌ها را بیان کرد. مینو کیانی‌راد نیز گزارشی از اقدامات بانک مرکزی با وجود محدودیت‌های شدید در نقل‌و‌انتقالات مالی ارائه کرد.
حمایت معاون ارزی بانک مرکزی از کمپین
مینو کیانی‌راد از این کمپین حمایت کرد و این حرکت را یک فرصت دانست. او با اشاره به تحریم به عنوان یکی از چالش‌های پیش روی اقتصاد ایران از چهره‌های دانشگاهی و نخبگان اجتماعی خواست به تحریم و ابعاد آن پیش از گذشته توجه داشته باشند.وی ادامه داد: گرچه اقتصاد ایران با تحریم عجین شده و کشور بعد از انقلاب همواره مورد تحریم‌های خصمانه و ظالمانه بوده؛ اما در چند سال گذشته فشار تحریم در کشور به شدت افزایش یافته و زندگی مردم را تحت‌تاثیر قرار داده است. او هدف تحریم‌ها پس از سال ۱۳۸۵ را قطع کردن شریان‌های حیاتی اقتصاد کشور عنوان و اظهار کرد: به خاطر تحریم نقل‌و‌انتقال پول، صادرات و واردات کالا و خدمات، وصول درآمدهای کشور و خدمات بیمه‌ای تحت‌تاثیر قرار گرفته است. به گفته کیانی‌راد تحریم‌ها هر جریانی که نشانه زندگی داشته باشد را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. او با برشمردن برخی اقدامات بانک مرکزی در دوره تحریم گفت: در شرایط تحریم ۲۰۰ میلیارد دلار نقل‌و‌انتقال مالی صورت گرفته است. او از منتقدان درخواست کرد: در مقابله با تحریم‌ها نگاهی همخوان به حقیقت و واقعیت تحریم داشته باشند.کیانی راد با بیان آنکه، هزینه تحریم را تمام مردم پرداخت می‌کنند، گفت: برخورد با تحریم‌ها در ایران دارای نقاط ضعف و قوت بوده که دور زدن تحریم‌ها از نقاط قوت به‌شمار می‌رود و برای مقابله با آن ابتدا باید واقعیت را قبول کرد و سپس نقاط قوت و ضعف را سنجید. وی با بیان آنکه، تحریم چیزی نیست که در کشورهای مختلف مشابه یکدیگر باشد، گفت: هر کشوری که دارای ثروتی باشد، فشارها برای کسب آن ثروت افزایش می‌یابد.
وی توجه اندک به مسائل حقوقی تحریم‌ها را از نقاط ضعف این بخش دانست و تصریح کرد: باید از ظرفیت‌های حقوقی در این بخش بیشتر استفاده شود.
تبیین حرکت
موسی غنی‌نژاد در ابتدای سخنان خود به گلایه کیانی‌راد واکنش نشان داد و این سوال را مطرح کرد که کم‌کاری در پیگیری حقوقی از سوی چه کسی رخ داده است؟ گرچه این سوال را خود به صراحت پاسخ نداد؛ اما روشن کرد که در پیگیری حقوقی نباید توقع داشت حقوقدانان خصوصی پیگیر کار به‌تنهایی باشند. او در ادامه به تبیین دلایل زیر سوال بودن تحریم‌ها پرداخت. او با اشاره به منطق طرف مقابل تلاش کرد از همان خاستگاه اعتقادی آنان به نقد موضوع بپردازد. پایه استدلالی دکتر غنی‌نژاد با اعلامیه جهانی حقوق بشر آغاز شد. بر پایه مقدمه این اعلامیه «بازشناسی حرمت ذاتی آدمی و حقوق برابر و سلب‌ناپذیر تمامی اعضای خانواده بشری بنیان آزادی، عدالت و صلح در جهان است که در این سند از آن به عنوان یک آرمان مشترک و دستاورد تمامی بشر یاد شده‌است.
غنی‌نژاد روی واژه صلح جهانی تاکید و این سوال را مطرح کرد که چرا برای یک بحث میان دولت‌ها شهروندان یک کشور باید از حق ذاتی خود محروم شوند؟ چرا باید هزینه دعوای دولت‌ها را شهروندان بپردازند. غنی‌نژاد با تاکید بر اینکه بر پایه اعلامیه حقوق بشر هر شهروند مسوول رفتار خودش است نه رفتار دولت‌ها، ماموریت جنبش مدنی علیه تحریم را شکایت به افکار عمومی جهان اعلام کرد.
اعتراض به تحریم عین واقعیت و آرمان است
رییس اتاق تهران نیز، سخنان خود را در ادامه سخنان دکتر غنی‌نژاد اما با رویکرد انسانی و تجارت آزاد ارائه کرد. او ابتدا به جلوه‌های انسانی تحریم پرداخت و گفت: محدود کردن دسترسی بیماران به دارو و سوق دادن آنها برای استفاده از داروهای قاچاق و غیر‌استاندارد چه نسبتی با کرامت انسانی دارد؟
او با تبیین تعریف تحریم گفت: در دنیای مدرن اعمال تحریم به معنای به گروگان گرفتن شهروندان یک کشور است و این یک رفتار قبیله‌ای در عصر مدرن است.
او تحمیل هزینه به شهروندان برای تضمین سلامت خود را خارج از عرف و اخلاق دانست و گفت: این رویه‌ها ترجمه کامل جنایت علیه بشریت است. شاید بگویند ما دارو را تحریم نکرده‌ایم اما وقتی نقل‌و‌انتقال مالی را مسدود می‌کنند، به طور غیر‌مستقیم راه را برای ورود همه کالاها بسته‌اند. او فاصله‌گیری از تجارت آزاد و حرکت به سوی رویه‌های غیر‌شفاف را نیز خلاف شعارها و منطق غرب عنوان کرد. رییس اتاق بازرگانی تهران با بیان اینکه در برخورد با تحریم‌ها باید واقع‌نگر و آرمانگرا باشیم، ادامه داد: مشکلی که در کشور با آن مواجه هستیم این است که به دو مقوله جدی توجه نداریم. آلاسحاق در توضیح این دو مقوله گفت: بخشی از تصمیمات کشور ناشی از آرمان‌های ما است که از آن به عنوان ارکان جهت‌ساز انسان یاد می‌شود و هرگونه عدم توجه به این موضوع ما را با مشکل مواجه می‌کند. او افزود: اما یک حوزه دیگر هم وجود دارد که آن واقعیت‌های حاکم بر نظام بین‌المللی، اقتصاد و روابط بین‌الملل است که عدم توجه به این واقعیت‌ها هم ما را به سمت عدم استفاده صحیح از زمان و مکان میبرد. رییس اتاق بازرگانی تهران افزود: مشکل این است که در توجه به یکی از دو موردی که اشاره شد، با افراط و تفریط رفتار کرده‌ایم و گاهی با توجه زیاد به یکی، از دیگری غافل شده‌ایم. به گفته وی، ما باید واقع‌نگر و آرمانگرا باشیم؛ یعنی با توجه به واقعیت‌های موجود، آرمان‌ها را نیز حفظ کنیم. او با بیان اینکه تحریم یکی از واقعیت‌های موجودی است که با آن مواجه هستیم، گفت: توجه به واقعیت‌ها به معنای نفی آرمان‌ها نیست. او جنبش مدنی علیه تحریم را حرکتی عین مقاومت و آرمان دانست و از تمامی جریان‌ها خواست چنین حرکتی را تفسیر منفی نکنند؛ زیرا با این حرکت می‌شود از فرصت‌ها استفاده کرد. آلاسحاق با قدردانی از آغاز‌کنندگان این حرکت گفت: پیگیری و اعتراض به تحریم از این مسیر ترجمه کامل عرق ملی و میهنی است که با آموزهای دینی ما نیز سازگار دارد. به گفته وی هر جا ظلمی اعمال می شود نباید سکوت کرد و در برابر ظالم سکوت درست نیست. او با این کلام نتیجه گرفت که کمپین ضد تحریم تلاش دارد توجه دنیا را به ظلمی که متوجه ملت ایران است معطوف کند.رییس اتاق بازرگانی از برخی تجارب شخصی در زمینه دارویی و پزشکی مثال آورد و گفت: هزینه برخی امور درمانی به دلیل اعمال تحریم‌ها چند برابر شده و برخی بیماران به‌دلیل استفاده از داروهای تقلبی دچار مشکل جدی‌تری شده‌اند. آل اسحاق تاکید کرد: باید این واقعیت‌های خشن را پیش روی افکار عمومی قرار داد تا با واقعیت‌ها آشنا شوند. او ابراز اطمینان کرد: حرکت شکل گرفته در قالب جنبش مدنی ضدتحریم اگر با بی‌مهری مواجه نشود می‌تواند آغازگر این راه باشد. آلاسحاق از تمامی نهادهای صنفی، عمومی، اجتماعی و…خواست به‌صورت خود جوش در این مسیر قدم بردارند. او از یک خبر و پیشنهاد نیز در پایان سخنانش رونمایی کرد: پیشنهاد این بود که همه اتاق‌های بازرگانی داخل کشور در خصوص تحریم‌ها با اتاق‌های بازرگانی دنیا مکاتبه کنند و خبر این بود که اتاق تهران به‌زودی چنین کاری را در دستور کار قرار خواهد داد.
غفلت از یک نکته
محمدمهدی بهکیش اقتصاددان، سخنران دیگر نشست بود. او سخنان خود را در دو بخش عمومی و تخصصی بیان کرد و محوریت سخنان را بر افکار عمومی قرار داد. در بخش عمومی او به وجود یک مشکل در ساختار سیاسی ایران اشاره و اظهار کرد. قبل و بعد از انقلاب همواره تاثیر بر افکار عمومی در دستور کار ما نبوده است. او با توضیح دنیای مدرن، افکار عمومی را عامل مهمی در شکل‌گیری ساخت سیاسی دانست. بهکیش اهمیت افکار عمومی را در این حد دانست که اثرگذاری بر آن تبدیل به یک دانش شده است. این اقتصاددان در ادامه سخنان خود به ذکر یک خاطره پرداخت. هیات فرانسوی ۱۶ سال پیش به ایران سفر می‌کند. سرپرست هیات یک دیپلمات سابق بوده است. او با توجه به تفاوت‌های ایران با شرایط ترسیم‌شده به بهکیش می‌گوید: در اروپا نهادهایی هستند که از طریق مقاله، گزارش و … تصویر یک کشور را در افکار عمومی تغییر می‌دهند، چه خوب است ایران از این ابزار استفاده کند. بهکیش گفت: در آن دوران در حد خود تلاش کرده چنین پیامی را به گوش مسوولان برساند، اما بی‌نتیجه بوده است.او به دو آمار نیز اشاره کرد: بیش از ۷۰ درصد آمریکاییان از ایران شناختی ندارند اما همان اندک کسانی نیز که ایران را می‌شناسند به لحاظ درجه محبوبیت آن را در رتبه آخر قرار داده‌اند. این اقتصاددان چنین اتفاقی را محصول فضایی در چند سال گذشته دانست. قطع ارتباط نخبگان با رسانه‌های دنیا و خود‌تحریمی داوطلبانه. به گفته او نتیجه این خود‌تحریمی برجسته شدن یکطرفه نکات منفی از رسانه‌ها بوده به گونه‌ای که آنها تصویر دلخواه خود از ایران را ساخته‌اند. او از مسوولان خواست اجازه دهند از ابزار رسانه‌ای علیه تحریم‌ها استفاده شود و افکار عمومی دنیا را متوجه وضعیت به وجود آمده کرد. حضور مستمر در رسانه‌ها، نهادهای بین‌المللی و برخورد فعالانه در این موضوع می‌تواند موجب شود بخش زیادی از افکار عمومی به واقعیت‌های پنهان تحریم پی ببرد.
بخش دوم سخنان این اقتصاددان، از بعد تخصصی بود. او تجارت آزاد را یک حق برای هر کشور و جامعه دانست. اشاره‌ای به گذشته کرد و اصراری که برخی اقتصاددانان موافق تجارت آزاد بر سر پیوستن به سازمان تجارت جهانی داشتند. او گفت: آن قدر تردید در این پیوستن به وجود آمد که نهایتا آمریکا وارد شد و با سیاسی کردن موضوع اجازه نداد این اتفاق رخ دهد. به گفته او اگر ایران وارد این سازمان می‌شد، تحریم کشور به آسانی و شکل کنونی مقدور نبود. بهکیش از یک نگرانی نیز سخن گفت. نگرانی که به اجبار به سمت آن گام برداشته‌ایم؛ اما در حال تبدیل به یک رویه است. شکل‌گیری شبکه‌های غیر‌رسمی برای مبادلات مالی و امور تجاری. او به شکل‌گیری شرکت‌ها با هدف دور زدن تحریم اشاره کرد که در ذات خود می‌توانند شفافیت را از بین ببرند و قاچاق را نهادینه کنند. او خواستار چاره‌اندیشی همه ارکان اقتصادی در این مورد شد و از تمامی فعالان اقتصادی خواست با استفاده از روش‌های گوناگون نسبت به اعمال تحریم‌ها اعتراض کنند. او یکی از ابتدایی‌ترین روش‌ها را ارتباط با همتایان اقتصادی و دانشگاهی دانست و گفت: در این ارتباط آثار زیان‌بار تحریم و تاثیر آن بر زندگی مردم باید به تصویر کشیده شود تا از این طریق دولتمردان و تصمیم‌گیران غربی تحت فشار برای تغییر رفتار قرار گیرند.
پشت صحنه تحریم
محمد طبیبیان که روزگاری خود برگزار‌کننده همایش بانکداری اسلامی بود، آخرین سخنران این نشست بود. طبیبان از زاویه‌ای متفاوت به بحث نگاه کرد. او پشت صحنه تحریم را با مختصات جدیدی روایت کرد؛ روایتی که کمتر کسی به آن اشاره کرده بود. او در ابتدای سخنان خود به تاریخچه‌ای از تحریم پرداخت. تاریخچه‌ای که بعد از جنگ جهانی دوم در دستور کار آمریکا به عنوان یکی از ابرقدرت‌های جهان قرار داشته است. بنابر آمار ارائه شده از سوی این اقتصاددان آمریکا پس از جنگ جهانی دوم ۱۱۷ مورد تحریم علیه کشورهای مختلف بر اساس یک هدف از پیش‌تعیین‌شده اعمال کرده است. این تحریم‌ها در کمتر از ۵ درصد منجر به تغییر رفتار دولت‌های تحت تحریم شده است. طبیبیان اما از یک هدف دیگر در پشت اهداف مطرح‌شده تحریم‌ها پرده برداشت. او هدف اظهاری در اعمال تحریم‌ها را هدف اصلی ندانست، بلکه هدف اول را ایجاد تزلزل در ساختار سیاسی دولت‌های مورد تحریم عنوان کرد و تحریم‌ها را در این بخش موفق دانست و گفت: به همین دلیل تحریم یک جزء مهم سیاست خارجی آمریکا است. او از دیدگاه کوهن نظریه‌پرداز آمریکایی نیز تحریم را توضیح داد و گفت: کوهن نظریه پلکان تحریم را طراحی کرده که بر اساس آن در هر سطح تحریمی یک بخش معارضه شرح داده شده است. طبیبیان گفت: کوهن تحریم را یک قدم مانده به عملیات نظامی تعریف کرده است.او در ادامه به دلیل استفاده زیاد از تحریم در مقایسه با حمله نظامی پرداخت و گفت: جنگ‌های نظامی به دلیل سر و صدا زیادی که دارد سیستم‌های سیاسی را در مقابل افکار عمومی قرار می‌دهد. تبعات جنگ‌ها در رسانه‌ها برجسته می‌شود و موجب واکنش گروه‌های مختلف اجتماعی می‌شود، اما در تحریم چنین واکنشی وجود ندارد. این اقتصاددان کشور با ذکر یک آمار از تحریم‌های اعمال‌شده علیه عراق بحث خود را تکمیل کرد. به گفته او نتیجه مطالعات پس از سقوط صدام نشان داد ۵۰۰ هزار کودک عراقی بر اثر تحریم‌های اعمال‌شده جان خود را در آن سال‌ها از دست داده‌اند. طبیبیان گفت: این موضوع را در دوران تحریم هیچ رسانه‌ای متوجه نشد و هیچ‌کس گزارش نکرد، در حالی که اگر یک‌دهم این اتفاق در جنگ نظامی رخ دهد، جامعه جهانی به شدت اعتراض خواهد کرد. او با تاکید بر اینکه افکار عمومی دنیا در حال حاضر شاید اطلاعی از تحریم‌های اعمال‌شده علیه ایران نداشته باشد، از مسوولان خواست: اطلاعات مربوط به خسارت‌های تحریم را ذخیره و حتی برای مطلع کردن افکار عمومی منتشر کنند. او گفت: در هیچ دوره‌ای در نبردهای نظامی ایران آمار مربوط به کشته‌های جنگ و قحطی‌های ناشی از آن ذخیره نشده؛ ولی خوب است در این دوره چنین کاری صورت گیرد. او در ادامه یک هشدار اقتصادی نیز داد، هشداری که از جنس نگرانی دکتر بهکیش بود. طبیبیان گفت: پس از فاصله‌گیری از کوپن و نظام سهمیه‌بندی، رانت‌های ناشی از آن موجب سخت شدن اصلاح ساختار اقتصاد ایران شد. امروز نیز اتفاق‌های رخ‌داده در اقتصاد می‌تواند ترمزی برای بهبود سیستم اقتصادی شود. رانت‌های موجود در فضای تحریم مانعی و گروه فشاری علیه شکل‌دهی نظام‌مند به ساختار اقتصادی می‌شود. پدیده‌ای که از هم‌اکنون باید به آن اندیشید.
یک جنبش و حرکت‌های آینده
جنبش ضدتحریم یک حرکت مدنی است و باید در همین قالب بماند. نکته‌ای که تمام حاضران بر آن تاکید کردند، اما این حرکت نباید در انحصار یک بخش یا جریان بماند تمامی جریان‌های فکری و اقتصادی باید تلاش کنند، صدای خود را به گوش افکار عمومی جهان برساند. باید از انفعال خارج شد و فعالانه برخورد کرد.
