آپرون در ریسندگی

نویسنده: مهندس قاسم حیدری، کارشناس ارشد تکنولوژی نساجی

آپرون نقش حیاتی را در انتقال الیاف به منطقه جلویی کشش ایفا می کند. نگهداری مناسب از آپرون یک امر ضروری برای دستیابی مطلوب میباشد.

ساختار آپرون:

آپرون از سه لایه زیر تشکیل شده است:
۱- لایه لاستیکی خارجی
۲- لایه لاستیکی داخلی
۳- قیطان تقویت کننده بین دو لایه (Cord reinforcement in between two layers)

حال به طور مختصر در خصوص هر یک از اجزای تشکیل دهنده ایرون توضیحاتی ارائه می نمائیم.

۱- لایه خارجی: سطح لایه خارجی ساب خورده می باشد. برای کنترل بهتر الیاف بایستی میزان زیری سطح آپرون کمتر از یک میکرون باشد. این لایه دارای مقاومت سایشی بالا و مقاومت ازن مناسب می باشد.

۲- لایه داخلی: سطح لایه داخلی تزریقی است . این لایه باید دارای مقاومت سایشی بالا و همچنین مقاومت فرسودگی بالا باشد زیرا در تماس دائم با غلتک عاج دار پایینی میباشد. این لایه باید دارای ضریب اصطحکاکی بسیار پایین باشد تا بتواند به راحتی و بدون خم برداشتن تا شدن بر روی سپری (Nose bar) عبور نماید

۳- نخ با استحکام بالا : (قیطان تقویت کننده) به وسیله این نخ استحکام و استقامت تا حد پارگی مورد نیاز برای آپرون تامین می گردد.

استقامت تا حد پارگی آپرون :

حداکثر استقامت آپرون حدود کیلوگرم ۵۴ میباشد. نیروی نرمال وارده بر پرون در حدود ۲ الی ۳ کیلوگرم می باشد که از طرف سیستم کشش آپرون اعمال میگردد. بنابراین ما باید قبول کنیم که آپرون در شرایط کاری نباید پاره شود. اگر چه در واقعیت امر با گیر کردن و یا پیچیدگی به دور غلتک بالایی از حرکت آپرون جلوگیری شده و باعث پارگی آن می گردد.

مقدار نیرویی که باعث در رفتن آپرون میگردد فقط در حدود ۱۸ الی۳۰ kgf می باشد. آپرون ها معمولا از محل اتصال دو لبه که ضعیف ترین نقطه میباشند پاره می گردند. بنابراین مشهود است که مدت زمان کارکرد آپرون های باز با آپرون های بسته قابل مقایسه نمی باشد.

روش افزایش کارآیی آپرون

برای به دست آوردن بهترین کارآیی جهت آپرون های باز باید راهنمایی های زیر را جهت چسباندن دو آپرون بکاربرد :

۱- استفاده از گیره جهت اتصال دو لبه آپرون

۲- استفاده از چسب خوب: هر گونه چسبی که بر پایه کینو اکریلیک باشد میتواند شما را در دستیابی به هدف یاری کند . سوپر چسب های Lock tite میتواند یکی از آنها باشد. لطفا قبل از استفاده به تاریخ مصرف آن توجه کنید. معمولا باید در جای خنک نگهداری گردد و درپوش آن به دقت و خیلی محکم بسته شود تا از خشک شدن آن جلوگیری به عمل آید.

۳- باید از استعمال بیش از حد چسب خودداری گردد . استفاده زیاد از چسب باعث سفت شدن سطح آپرون شده و مانع حرکت روان آن می گردد.

۴- آپرون ها باید از محل علامت زده شده بر روی آن به هم متصل شوند و همچنین در هنگام اتصال باید دقت نمود که جهت چرخش ماشین با جهت نشان داده شده به وسیله فلش بر روی اپرون یکسان باشد .

آپرون بارخود چسب (preglued open Apron): اپرون های خود چسب دار یکی از آخرین پیشرفت هاست. این کار اغلب مشکلات متداول در آپرون های باز را مرتفع می نماید این دستاوردها عبارتند از:

– نیازی به مالیدن چسب نمی باشد. چسب مخصوصی توسط تولید کنندگان آپرون بر روی آن زده شده است که تنها باید به وسیله محلول خاصی آن را فعال نمود.

– استفاده راحت و انجام آسان عمل پیوند دو لبه آپرون

– مهم ترین دستاورد این است که قسمت اتصال سخت نخواهد شد بلکه نرم و منعطف می گردد.

بعضی از کارخانجات از آپرون باز استفاده نمیکنند زیرا بیم آن دارند که محل پیوند دو آپرون باعث به وجود آوردن عیوب پریودیک در نخ گردد. این عیب در آپرون های باز خودچسب دار به وجود نخواهد آمد زیرا در این نوع از آپرون ها محل چسب نرم و قابل انعطاف می باشد.

نکات مهم برای افزایش طول عمر آپرون

– حرکت راهنمای نیمچه نخ مکانیزم:

حرکت راهنمای نیمچه نخ باید برای افزایش طول عمر آپرون به دقت تنظیم گردد. در صورتی که دامنه حرکت راهنمای نیمچه نخ خیلی کم باشد منجر به فرسودگی زودرس آپرون خواهد شد . عرض دامنه حرکت باید حداقل ۸ میلی متر باشد و در صورتی که این دامنه حرکت بیش از حد افزایش یابد. ممکن است . نیمچه نخ از آپرون ها خارج گردد .

برای جلوگیری از چنین اتفاقی باید کارهای زیر به وقت انجام پذیرد:
• حرکت راهنمای نیمچه نخ به طوری باشد که از تفنگی خارج نشود . centering of top arm with respect to flutes
• نیمچه نخ در وسط راهنما قرار گیرد . centering of roving guides
• راهنما در وسط آپرون قرار گیرد . Apron centering

شرح مکانیزم رفت و برگشتی (تراورس)

این مسئله بهترین دلیل کاهش طول عمر آپرون میباشد . تراورس زمان و یا مکانی است که جهت حرکت عوض میشود. تراورس راهنمای نیمچه نخ حرکت رفت و برگشتی (خطی) است که از حرکت دورانی یک پین بر روی یک صفحه خارج از مرکز (بادامکی) ناشی می شود .

در زمان تغییر جهت حرکت خطی راهنمای نیمچه نخ باید تاخیر زمانی داشته باشیم . منظور این است که راهنمای نیمچه نخ قبل از تغییر جهت باید مدتی توقف نماید و این بدین معنی است که نیمچه نخ مدت زمان بیشتری را در نقطه انتهایی حرکت خود صرف می کند و این امر خود موجب تسریع در فرسودگی نقاط انتهایی حرکت خواهد شد. پس می توان دو نوع تراورس شامل تراورس نرمال نیمچه نخ و تراورس نیمچه نخ با زمان توقف طولانی در دو انتهای مسیر میباشد .

اجزای تشکیل دهنده مکانیزم تراورس نیمچه نخ باید به صورت دوره ای کنترل شده و قسمت های فرسوده آن تعویض گردند. انواع پیشرفته مکانیزم تراورس نیمچه نخ به صورت مجموعه هایی برای ماشین آلات فعلی در دسترس می باشد که تراورس های چرخشی را شامل می شود .

تراورس دوگانه با نقاط تغییر جهت چند گانه :

این نوع از تراورس نیمچه نخ این حسن را دارد که نقاط تغییر جهت چند گانه را به وجود می آورد. این نوع تراورس حالت موج سینوسی را در نقاط انتهایی به وجود می آورد. در این صورت محل نقاط انتهایی مدام تغییر می کند. این نوع از مکانیزم را بعضی از سازندگان ماشین آلات ریسندگی مورد توجه قرار داده اند.

فرسایش آپرون در حین تراورس متناوب : (Apron wear due to Intermittent traverse motion)

گاهی اوقات ممکن است آپرون به علت ایجاد شیار در منطقه تراورس فرسوده گردد در صورتی که مکانیزم تراورس به دقت تنظیم گردد اثر به جا مانده از تراورس باید یکنواخت و به پهنای تراورس باشد . این حالت موجب فرسودگی ترمال آپرون خواهد گردید . در صورتی که تراورس نیمچه نخ پر تکان و متناوب باشد موجب ایجاد شیار در ایرون می گردد .

نگهداری سیستم کشش آپرون:

این قسمت یکی دیگر از مناطق اصلی است که نیاز به توجه دارد.

کشش آپرون به دو شکل تامین می شود :

۱- سیستم پولی (نیروی وزنی یا پولی بلبرینگی)

۲- وسیله کشش “ال” شکل به همراه سیستم فشار فنری

نوع دوم بسیار معمول تر می باشد و در اغلب ماشینهای رینگ جدید اعمال میگردد. در ماشین های رینگ قدیمی که از سیستم اول استفاده می شود جهت نگهداری سیستم نیاز به دقت بیشتری نسبت به نوع دوم می باشد. مشکل اصلی در نوع اول اشتباه تنظیم شدن نیروی وزن است. پولی مربوطه باید در دو انتها قرار گیرد هر گونه پوسیدگی در این منطقه نشان دهنده اشتباه تنظیم شدن نیروی وزن می باشد. این مسئله منجر به بروز اتفاقات زیر خواهد شد:

– حرکت نادرست آپرون
– گیر افتادن آپرون
– فرسودگی آپرون
– تغییر شکل آپرون
– پارگی آپرون

نیروی کشش آپرون (Apron tension load)

تمام تولید کنندگان ماشین آلات مقدار نیروی وارده بر ایرون را بین ۲ الی ۲/۵ کیلوگرم پیشنهاد می کند . در صورت بالا رفتن مقدار نیروی وارده بر آپرون  لایه داخلی آن سریعتر فرسوده خواهد شد.

شست و شوی آپرون:

شست و شوی آپرون در آب ولرم و محلول ملایم قلیایی توصیه شده است. این مسئله خصوصاً در هنگام کار کردن با مخلوط الیاف مصنوعی مورد نیاز می باشد. الیاف مصنوعی در اثر استفاده از روغن های مخصوص در فرآیند تولید موجب اثر گذاری روی آپرون در حین کار خواهد شد که پس از مدتی سطح آپرون چسبناک میشود. برای جدا نمودن این مواد زائد بهتر است که آپرون را بشوئیم.

آپرون بالایی بین ۳ الی ۶ ماه یک بار و ایرون پایینی هر ۶ الی ۹ ماه یک بار باید شسته شوند . این کار مخصوصا برای آپرون های پایینی بسیار دشوار میباشد اما ارزش انجام دادن را دارد .

آپرون ها بعد از شست و شو باید در دمای اتاق به مدت ۲۴ ساعت خشک شوند بنابراین برای جلوگیری از توقف ماشین آلات داشتن یک مجموعه یدکی توصیه می گردد .

هر چه ضخامت بیشتر شود مقاومت خمشی نیز بیشتر خواهد شد که این امر موجب ایجاد شکاف پیش از موعد در ایرون خواهد شد معمولا ضخامت در آپرون بالا بین ۱ الی ۱/۰۵ میلی متر و در آپرون  پایین بین ۱ الی ۱/۱ میلی متر می باشد .

برعکس نمودن آپرون (Reversing of Apron)

گاهی اوقات ممکن است کارگران آپرون را برعکس جا بزنند که این کار موجب خواهد شد تا طول عمر آپرون به دلیل ایجاد شکاف شدیدا کاهش یابد. معمولا لایه خارجی آپرون نازک تر از لایه داخلی آن میباشد . بنابراین نیروی وارده بر لایه خارجی هنگام خم شدن در نقاط نوک تیز مانند Nose bar یا کریدل کمتر خواهد بود . هنگامی که آپرون برعکس نصب شده باشد لایه خارجی ضخیم تر میگردد در صورتی که باید این لایه داخل قرار گیرد که در این حالت توانایی ایجاد شکاف در ایرون بالا خواهد رفت

روش انبار کردن (نگهداری) آپرون

آپرون باید در محل تاریک و سرد نگهداری شود. همچنین نباید در معرض مستقیم نور خورشید حرارت و رطوبت قرار گیرد. آپرون های بالایی و آپرون های کوتاه باید در حالت آزاد (شل) قرار گیرند آنها نباید در داخل سایر اپرون ها قرار داده شوند زیرا ممکن است آپرون ها را از شکل بیاندازد و همچنین مدت زمان زیادی را جهت بازگشت به شکل اولیه لازم داشته باشد.

پیشرفت های سیستم های کشش

اخیرا اصلاحاتی در سیستم های کشش ابداع شده است که کمک بیشتری را به تاثیر آپرون می نمایند و ما در اینجا تعدادی از این ابداعات را توضیح میدهیم

۱- کریدل پلی آمید:

سیستم های کشش اکنون دارای کریدل های بسیار دقیق ساخته شده از پلی آمید میباشند. بر خلاف گریدل های فلزی ابعاد کریدل در این نوع سیستم ها بسیار دقیق نگهداری میشوند کریدل های فلزی ممکن است در حین کار توسط کارگردان تاب برداشته خم و یا پیچیده شوند به واسطه ثبات ابعادی کریدل پلی آمید از بروز مشکلاتی نظیر شل افتادن اپرون بالایی در حین کار یا حرکت عرضی اپرون بالایی و غیره جلوگیری خواهد شد.

لازم است برای کریدل های کوتاه، کریدل فشار کمی را بر آپرون بالایی وارد می نماید که مورد توه سازندگان قرار گرفته است. بنابراین می توان اطمینان یافت که آپرون بالا همیشه در حالت ایده آل حرکت خواهد کرد.

۲- غلتک بالایی وسطی با کاتس (Middle top roller with cots / sleeve):

در سیستم کشش P3 یا ۳۱ غلتک وسطی بالایی با کانس می باشد و پلنک آن را کمپانی TEXPART با نام LP1003 ارائه میدهد غلتک بالا به وسیله یک پوشش خاص پوشانده میشود. به واسطه این غلتک وسطی بالایی. نیرو به طور مساوی بر روی سطح داخلی آپرون پایینی وارد میشود که این امر باعث کاهش فرسودگی آپرون خواهد شد. در حالتی که غلتک وسطی بالایی فلزی باشد. نیرو بر روی خط تماس وارد می گردد و منجر به فرسودگی سریعتر آپرون ها خواهد شد.

۳- سیستم پخش فشار در اهرم بالایی: (Pressure release system in top arm):

گاهی اوقات در تعطیلات ماشین برای مدت طولانی متوقف خواهد شد . هر گاه کانی به صورت مداوم تحت فشار در یک منطقه ثابت باشد . در آن نقطه خاص شیاری ایجاد میگردد که این شیار منجر به بروز عیوب پریود یک در نخ می شود . در سیستم کشش پنوماتیکی هنگامی که ماشین متوقف میگردد . فشار به طور اتوماتیک کاهش می یابد و کاتس مورد اشاره فقط تحت تاثیر حداقل نیرو قرار میگیرد این کاهش فشار منجر به کاهش احتمال بروز عیب خواهد شد.

در سیستم های جدید کشش پیشنهادی توسط SKF نیز عملیات کاهش نیرو به صورت جزئی انجام می شود به طوری که در هنگام توقف ماشین برای مدت طولانی نیروی وارده بر غلتک بالایی کاهش مییابد و در زمان شروع به کار ماشین اهرم بالایی قفل میگردد تا نیرو به حالت اصلی و واقعی برگردد.

آپرون برای منظورهای خاص:

بعضی از مصارف خاص وجود دارند که برای آنها آپرون های خاصی نیز تولید می گردد :

– آپرون برای ریسندگی جت ماشین ریسندگی جت با سرعت بسیار زیادی کار میکند تولید این ماشین بین ۲۰ الی ۲۵ برابر تولید ماشین رینگ می باشد. سرعت تولید ما بین ۳۰۰ الی ۳۵۰ متر در دقیقه است آپرون های مخصوص این نوع از ماشین ها دارای شیارهای کوچکی در سطح داخلی خود میباشند بنابراین این نوع از آپرون ها می توانند در سرعت بالا با اصطحکاک کم کار نمایند .

– آپرون پایینی کوتاه : (short bottom Aron) بعضی از تولید کنندگان به جای استفاده از آپرون های بلند آپرون های کوتاه به همراه سیستم کشش اپرون را توصیه می نمایند آپرون های کوتاه با کنترل و ثبات ابعادی عادی تولید می.شوند آپرون محکم تر باعث ایجاد فشار بیشتر بر روی غلتک های پایینی و چرخ دنده های محرک خواهد شد و آپرون شل تر باعث سرخوردن یا کشیده شدن آپرون خواهد شد که بر روی کیفیت نخ اثر خواهد گذاشت. این آپرون های اینی به وسیله یک روش به نام MATT FINISH تکمیل میگردند تا اصطحکاک را به حداقل برسانند.

– آپرون های غلتک های مالشی ماشین فینیشر و آپرون های سیستم تیوب پفکی فینیشر در ریسندگی الیاف بلند

– آپرون های سیستم کامپکت پنوماتیکی که با شیارها و سوراخ های با طراحی خاص، سعی در کنترل بهتر الیاف در ناحیه کشش بین آپرون ها کرده و همچنین با کوچکتر کردن مثلث ریسندگی، پرز نخ را کاهش می دهند.

– آپرون های درام اپن اند و تابندگی نخ