ابریشم‌ بافی، هنری چند هزار ساله ‎

بنا به شواهد تاریخ، کشف و پرورش کرم ابریشم برای نخستین‌بار در چین‎ ‎باستان آغاز شد. چینی‌ها پس از کشف ابریشم و استفاده از آن در تهیه انواع‏‎ ‎پارچه‌ها و پوشاک توانستند سال‌ها آن را از دیگر کشورها پنهان کنند اما پس‎ ‎از سه هزار سال پنهان‌کاری کشورهایی مانند ژاپن و ایران به این اطلاعات‎ ‎دست یافته و این صنعت گسترش یافت‎. صنعت‎ ‎ابریشم‌بافی در ایران از سابقه طولانی برخوردار است و آثار به‌دست آمده از‏‎ ‎حفاری‌های تپه‌های مارلیک و چراغعلی این ادعا را تایید می‌کند. در گذشته‎ ‎پارچه‌های ابریشمی با تارهای طلا و نقره در شوشتر، شیراز، فسا و اصفهان‎ ‎بافته می‌شدند. در حال حاضر نیز از مراکز ابریشم‌بافی ایران رامیان،‎ ‎مینودشت و ترکمن صحرا در استان گلستان و روستای زاوین، کلات نادری، راز،‎ ‎جرگلان، مانه و سملقان در استان خراسان می‌توان نام برد‎
‎بافت پارچه‌های ابریشمی دارای سه مرحله، چله‌کشی، آماده‌سازی‌دار و بافت است‎.

چله‌کشی‎: ‎برای چله‌کشی در بافت پارچه‌های ابریشمی از روش چله دوانی استفاده می‌شود‎ ‎و به تعداد مورد نیاز پایه‌های چوبی در زمین نصب می‌کنند فاصله میان دو‎ ‎میله ۲۰ سانتیمتر در ۵/۱ متر است نخ‌های ابریشمی رنگین را با هم کشیده و‎ ‎به ترتیب از میله اول پیچیدن را آغاز می‌کنند (این عمل را آنقدر ادامه‎ ‎می‌دهند تا تعداد تارهای آنها به ۸۰ تار برسد در پایان کار تارها را به‎ ‎صورت یک کلاف بزرگ جمع‌آوری کرده و به روی دستگاه ابریشم بافی سوار‎ ‎می‌کنند.) سپس تارهای ابریشم گلوله شده را میان نخ‌های پنبه‌ای که به‎ ‎دورنی متصل است عبور می‌دهند‎. ‎آماده سازی و بافت: پس از این که تارها‎ ‎طبق نقشه طراحی شده از گورد و شانه عبور کرد انتهای تارها به نورد، چوب‎ ‎گردی که به دار سوار است متصل می‌شود. تارهای ابریشم را به صورت ضربدری از‎ ‎میان نخ‌های پنبه‌ای رد می‌‌کنند. پس از آماده شدن دستگاه، بافنده به روی‎ ‎صندلی دستگاه نشسته و پاهای خود را روی پدال قرار می‌دهد. بافنده با پای‎ ‎راست بر پدال فشار وارد می‌کند این کار باعث می‌شود هر بار یکی از نی‌های‎ ‎گورد بالا رود و نخ‌های متصل به خود را نیز بالا بکشد و این کار موجب باز‎ ‎شدن تارها از هم می‌شود و راه را برای عبور باز می‌کند. پس از باز شدن‎ ‎تارها پود ابریشم که بر ماسوره پیچیده و در ماکو قرار گرفته از میان تارها‎ ‎عبور می‌کند. بعد از عبور ماکو با پای چپ بر پدال فشار آورده جهت تارها‎ ‎عوض می‌شود پس از این کار با شانه محکم روی پود کوبیده می‌شود یک بار دیگر‎ ‎روی پدال فشار آورده و پس از باز شدن تارها ماکو را از آن عبور می‌دهند به‎ ‎این ترتیب با تکرار این مرحله طرح یا نقش خاصی که از قبل طراحی شده بافته‏‎ ‎می‌شود‎.

صنایع ابریشم‌بافی به لحاظ ارزش افزوده فراوانی که حاصل‎ ‎می‌کند در جهان بویژه در کشورهای دارای صنعت ابریشم اهمیت ویژه‌ای دارد‎. ‎سرمایه‌گذاری در این رشته در مقایسه با دیگر فعالیت‌های تولیدی کمتر بوده‎ ‎و زمان بازگشت سرمایه آن سریع‌تر است. بهبود هوای محیط و جلوگیری از‎ ‎فرسایش خاک را می‌توان از ویژگی‌های زیست محیطی آن نام برد. اهمیت اقتصادی‎ ‎این فعالیت از آن جهت مورد تاکید است که می‌تواند با تامین مواد اولیه‎ ‎برخی از صنایع مانند نساجی، پزشکی، نظامی، دامپروری و طیور و بافت فرش،‎ ‎موجبات کسب درآمد ارزی قابل توجهی برای کشور داشته و اشتغالزایی بالایی را‎ ‎به‌وجود آورد‎.‎