انواع جنس لکهها و روش لکهبری آنها
در خانههای ما هر لحظه ممکن است مواد غذایی یا هر ماده دیگری روی فرشهای ما ریخته شود و لکههایی را روی آنها ایجاد کند.
این موضوع میتواند بسیار نگرانکننده و عذابآور باشد. لازمه اینکه بتوانیم به خوبی یک لکه را پاک کنیم، این است که جنس آن را به خوبی بشناسیم.
به همین دلیل ما سعی میکنیم در این مقاله بررسی متداولترین جنس لکهها که ممکن است روی فرشهای شما ایجاد شود، بپردازیم. از انواع لکهها میتوان به لکههای محلول در آب، لکههای حاصل چربی و روغن، موم و صمغ، رنگها، لکههای حاصل از حیوانات و براق کنندهها اشاره کرد.
فرش و دکوراسیون خانهها همیشه در خطر کثیفی و لکهها هستند. اینکه خانهای داشته باشیم که در همه مواقع تمیز باشد و هیچ لکه و کثیفی در آن به وضوح پیدا نباشد، تنها میتواند یک رویا باشد. در خانههایی که کودکان و یا حیوانات خانگی وجود دارند، کار سختتر هم میشود. یکی از مواردی که اعضای خانه را به شدت آزرده میکند این است که مجبور باشند به دلیل وجود لکه بر روی فرششان، فرش جدیدی بخرند.
این که شما چقدر بتوانید لکهها و کثیفیها را از خانه خود پاک کنید و چقدر این لکهها را بشناسید، میتواند شما را به سمت آن خانه رویایی هدایت کند. همانطور که در دیگر مقالات بحث شد، همه لکهها با یکدیگر برابر نیستند و دانستن اینکه چه نوع لکههایی بر روی فرش شما وجود دارد، به تعیین تجهیزات مورد نیاز برای از بین بردن آن کمک میکند. در ادامه به بررسی جنس انواع لکه که ممکن است روی فرش خانه شما به وجود آید، پرداخته میشود.
پیش از آنکه انواع جنس لکه را معرفی کنیم بایستی از موادی که میتوانیم از انها برای تمیز کردن و ضدعفونی کردن فرش استفاده کنیم آگاهی پیدا کنیم. صابون لباسشویی و شامپوی فرش که قلیای کمی دارند شویندههای خوبی برای فرش هستند. اگر شامپو فرش در دسترس ندارید یک قاشق چایخوری نمک را در یک لیتر آب حل کنید. آن را خوب بزنید تا کف کند. کف را با یک گلوله تور که زیاد آب جذب نمیکند روی سطح فرش بمالید و با دستمال حولهای خشک کنید.
اگر به فکر ضدعفونی کردن و جلا بخشیدن به فرش منزل خود هستید نیز بهتر است بعد از جارو زدن فرش، دستمال بزرگ حولهای را آغشته به آب و سرکه سفید کنید و آرام روی پرزهای قالی بکشید مقدار سرکه نباید زیاد باشد و گرنه به فرش آسیب میرساند.
• لکههای محلول در آب
لکههای محلول در آب مقدار زیادی از لکههای فرشها و قالیچهها را شامل میشوند. این لکهها شامل نوشیدنیهایی مانند نوشابه، آب میوه و شیر هستند و همچنین شامل جوهر، گِل و خاک و رنگ میباشند. لکههای محلول در آب به طور معمول در اتاق پذیرایی یا اتاق خواب مشاهده میشوند، زیرا هر دو جزء اتاقهایی هستند که افراد به طور متداول در آنها راه میروند.
سادهترین لکهها برای پاک کردن، لکههای محلول در آب هستند. برای این که بتوانید این نوع لکهها را به سادگی و راحتی به بهترین شکل پاک کنید، باید تا زمانی که تازه هستند اقدام کنید. البته اگر چنین لکههایی بر روی فرش قرار گیرند، شما میتوانید پس از آن که قطعات جامد روی آن را جدا کردید، با استفاده از کمی آب، آنها را به طور کامل پاک کنید. بهتر است که در هنگام لکهبری از یک دستمال تمیز استفاده کنید و از لبههای بیرونی لکه به سمت داخل آن بکشید و مالش دهید. سپس اگر بتوانید محلول رقیق از آب و شویندههایی مانند صابون را داشته باشید، میتوانید لکه را بسیار بهتر پاک کنید.
برخی از لکه های محلول در آب وجود دارند که پروتئین دارند و این باعث میشود که از بین بردن آنها دشوار شود. آنزیمهای موجود در لکههای محلول در آب حاوی پروتئین، هنگامی که در معرض گرما یا مواد اسیدی قرار میگیرند، تیرهتر میشوند و بیشتر روی فرش نمایان میشوند. از انواع لکههای پروتئینی میتوان خون، لبنیات، مایعات بدن، آبمیوه و گوشت را نام برد. برای مثال، خون یک لکه محلول در آب پروتئینی است و باید سریعا با آب سرد پاک شود.
اگر آب برای از بین بردن لکه کارا نیست، باید از آب مخلوط با صابون برای فرشهای پشمی، آمونیاک مخلوط با یک فنجان آب برای فرشهای غیرپشمی و از پروکسید هیدروژن برای فرشهای سفید استفاده کرد.
برای پاک کردن لکههای قهوه، چای و مواد رنگی نظیر آب انگور، ابتدا برای جلوگیری از نفوذ بیشتر ماده ریخته شده، با حوله کاغذی یا دستمال کاغذی به آرامی رطوبت محل مورد نظر را بگیرید. سپس مقداری آب معدنی یا سودا روی آن بریزید و پس از چند دقیقه، محل را با دستمال پاک کنید. آن قدر این کار را تکرار کنید تا هیچ اثری از لکه بر فرش بر جای نماند.
• لکههای چربی و روغنی
تصور بیشتر مردم نسبت به لکهها، همین لکههای چربی و روغنی است. لکههای روغنی بسیار متداول هستند و از بین بردن آنها دشوارتر از لکههای محلول در آب است. لکههای روغنی شامل روغنهای پخت و پز، چسبها، برخی از مداد رنگیها، مواد پولیش و آرایشی، مومها، کره، شیر وشیرههای گوشت هستند.
از بین بردن لکههای روغنی میتواند بسیار دشوار باشد زیرا چربیها و روغنها به طور طبیعی به سایر چربیها، روغنها و مواد دیگر مانند گرد و خاک میچسبند. اگر فرشهای شما از الیاف مصنوعی ساخته شده باشند، این نوع لکهها به الیاف حاصل از نفت موجود در فرش میرسند و با آنها ترکیب میشوند.
برخی از تولیدکنندگان فرش آگاه هستند که از بین بردن این لکهها از فرشهای مصنوعی چقدر دشوار است و روکشهایی را به فرش اضافه میکند یا از تکنولوژیهای خاصی مانند نانو استفاده میکنند تا به لکهبری کمک کند. اگر فرش شما دارای لایه ضد لکهای است، معمولا میتوانید یک ماده شوینده لکهبر با پایه چربی یا روغن را با همان صابون رقیق با آب ترکیب کنید و ماننده لکههای محلول در آب آن را از بین ببرید. در غیر این صورت باید از روشهای خاصتر استفاده کنید.
برای رفع لکه مواد چرب از جمله مداد شمعی و موادی همچون قیر ابتدا مقداری حلال غیر چرب که زود خشک نمیشود بر مقداری پنبه مرطوب بریزید و آن را آرام روی لکّه قرار دهید. به این ترتیب، مقداری از ذرات جذب پنبه وحلّال روی آن میشود. این کار را آنقدر تکرار کنید تا تمام لکّه از بین برود. سپس محل را با پارچه مرطوب و تمیز پاک کنید
• موم و صمغ (آدامس و واکس)
اگر موم یا صمغ به فرش نفوذ کرد باید هر کاری که میتوانید انجام دهید تا از نفوذ آنها در بافت فرش جلوگیری شود، به خصوص اگر یک فرش بافت عمیق و پر پشم داشته باشد. اگر این مواد در هنگام لکهبری بیشتر درون فرش نفوذ کنند، میتوانند به شدت به فرش آسیب بزنند.
راه رفع موم یا صمغ، صبر زیاد و مقداری یخ است. موم یا صمغ را با یخ بپوشانید و بگذارید تا منجمد شود. این کار میتواند حدود ۲۰ دقیقه یا بیشتر طول بکشد. وقتی موم یا صمغ یخ زد، به آرامی شروع به کندن ماده از روی فرش کرده و از لبههای بیرونی شروع کنید. اگر باز هم مقداری موم باقی ماند، دستمالی را بیابید که مقاومت داشته و به راحتی به آهن داغ نمیچسبد.
آهن را روی حرارت متوسط قرار دهید، حوله را روی موم قرار دهید و آهن را فقط برای چند ثانیه روی حوله بگذارید و اجازه دهید گرمای آهن باقیمانده موم را به حوله بکشد. این روند را با یک قسمت تمیز حوله تکرار کنید تا تمام موم از بین برود.
• لکه شمع بر روی فرش، موکت و سطوح بافت دار
ابتدا با جسمی نوک تیز مانند چاقو و یا حتی ناخن، پارافین سخت شده را بردارید، سپس کاغذ مومی (روغنی) و یا دستمال حولهای بزرگی را تا کرده و بر روی لکه حاصل از پارافین قرار دهید. حال اتو را در درجه گرم تنظیم کرده و بر روی سطح کاغذ چندین بار حرکت دهید. حرارت ناشی از اتو، پارافینهای باقی مانده در میان بافتها را آب کرده و جذب کاغذ میکند.
• لکه انواع رنگها
رنگها انواع مختلفی دارند که بر اساس نوعشان میتوانند لکههای مختلفی را بر روی اجسام مختلف مانند فرش ایجاد کنند. بنابراین هر یک از انواع رنگها به روش خاصی برای پاک شدن از روی فرش نیاز دارند. ممکن است رنگی که بر روی فرش خانه شما ریخته میشود رنگ فلز باشد که به سختی میتوان آن را پاک کرد یا رنگی باشد که بر روی سطوح چوبی پاشیده میشود. برخی از انواع رنگها نیز وجود دارند که حتی به آسانی لکههای محلول در آب از روی فرشها پاک میشوند.
• لکههای حیوانات خانگی
انسانها تنها کسانی نیستند که میتوانند فرشها یا قالیچههای شما را لکهدار کنند. حیوانات خانگی، به ویژه سگها و گربهها، اغلب میتوانند باعث لکهها شوند. زمانیکه حیوانات خانگی به تازگی خریداری شدهاند و هنوز جای خود را به خوبی نمیشناسند، تا زمانی که نسبت به شرایط سازگار شوند، ممکن است منجر به ایجاد لکهها شوند.
حتی وقتی حیوانات خانگی بالغتر هستند، می تواند این حوادث رخ دهد. همچنین اگر حیوان خانگی شما وقت زیادی را روی فرش یا اثاثه یا لوازم خانگی شما میگذرانند، لکهها و بوی آنها غالبا حس میشود.
هنگامی که صحبت از بین بردن لکههای حیوانات خانگی از فرش میشود، ابتدا باید کثیفی اولیه را برداریم. رطوبت اضافی را با یک حوله تمیز جذب کنید تا تقریبا خشک شود و هرگونه باقیمانده جدا شود. اگر لکه قبلا خشک شده است، ابتدا آن را مرطوب کنید سپس آن را تمیز کنید.
دوم، بو را خنثی کرده و یک چهارم فنجان سرکه را با یک چهارم آب گرم مخلوط کنید. آب را بر روی محل لکه اسپری کنید و بگذارید چند دقیقه قبل از خشک شدن، خیس بماند. محلول سرکه با نفوذ در بافت فرش به مرور لکه و بو را از بین میبرد.
• لکههای براقکنندهها
لکههای براقکننده در واقع موادی هستند که برای براق کردن سطوح فلزی یا چوبی و جلا دادن به آنها مورد استفاده قرار میگیرند. بسیاری از مردم لکههای حاصل از براقکنندهها را با لکههای چربی و روغن یکسان میدانند. البته این دو مورد شباهتهای فراوانی به یکدیگر دارند.
تفاوتی که بین این دو نوع ماده وجود دارد این است که لکههای براقکننده بسیار سفتتر میشود و در واقع اگر در یک محیط گرم قرار بگیرند، نسبت به چربیها و روغنها بسیار سختتر میشوند. تفاوت دیگری که وجود دارد این است که لکههای حاصل از براقکنندهها، برخلاف چربیها، به راحتی با مالش از بین نمیروند.
• لکه چایی
لکههای چای بر روی فرش میتواند به زیبایی آن و همچنین به زیبایی نما کلی خانه و دکوراسیون منزل شما لطمه وارد کند. لکههای زنندهای که میتواند بو نم نامناسبی را در آن قسمت از خانه ایجاد کند. بنابراین برای هر خانوادهای لازم است که روشهایی برای حذف لکههای چای از روی فرش را بیاموزد تا بتواند خانه زیباتری داشته باشد.
احتمالا متوجه شدهاید که پاک کردن لکههای چای از روی لیوانهاتان بسیار سخت است؛ به ویژه اگر فنجان یا لیوان را به طور مرتب نشویید و لکه با گذشت زمان روی آن تقویت شود. برای فرش هم به همین صورت است و زمانی که چای روی آن ریخته شود، به لکههای سختی تبدیل میشود.
دلیل این موضوع میتواند وجود رنگدانههای جوهر گونهای باشد که در گیاه چای به صورت گسترده وجود دارد و از آن گیاه محافظت میکند. هنگامی که چای روی سطحی ریخته میشود این رنگ به آن سطح نفوذ میکند و برای مدت طولانی روی آن باقی میماند.
بنابراین هنگامی که مقداری چای روی فرش شما ریخته شد، بهتر است هر چه سریعتر نسبت به تمیز کردن آن اقدام کنید تا نتیجه بهتری بگیرید.
روش اول: نحوه پاک کردن لکه چای از فرش با جوش شیرین
برای پاک کردن لکه چای با جوش شیرین به یک فنجان جوش شیرین، یک پارچه مرطوب یا جذب کننده و یک ظرف نیاز داریم. سپس نیاز است تا مراحل زیر را طی کنیم:
۱- یک فنجان جوش شیرین را درون ظرف بریزید.
۲ -دستمال مرطوب را به جوش شیرین آغشته کنید.
۳- دستمالی که آغشته به جوش شیرین است و در واقع جوش شیرین آن را فراگرفته، محکم در اطراف و روی محل لکه فرش فشار و مالش دهید.
۴- حال با آب سرد آن قسمت را به خوبی بشویید.
۵- آن قسمت را با پارچه تمیزی خشک کنید.
۶- مراحل قبل را تکرار کنید و هر بار با آب سرد به خوبی بشویید و آن را با پارچه تمیز دیگری خشک کنید؛ چندین بار این کار را تکرار کنید تا لکه بهخوبی پاک شود.
روش دوم: نحوه تمیز کردن لکه چای از فرش با استفاده از نمک
در تمیز کردن لکههای چای با نمک، نیاز به یک فنجان نمک، یک دستمال مرطوب یا پد جذب کننده و یک لیوان آب گازدار، داریم.
۱- تا حد امکان پد جذب کننده یا دستمال مرطوب را خیس کنید و تا جایی که میشود لکه چای را با استفاده از آن از روی فرش پاک کنید.
۲- به اندازه کافی نمک روی لکه بریزید تا کاملا آن را بپوشاند.
۳- کمی آب گازدار (آبی است که گاز کربن دی اکسید با فشار زیادی در آن حل شده) روی لکه بریزید. البته مراقب باشید که فرش را بیش از حد اشباع کنید.
۴- سپس آن را با آب سرد بشویید و دوباره این کار را تکرار کنید و بگذارید در هوای آزاد خشک شود.
روش سوم: نحوه پاک کردن لکه چای از فرش با استفاده از سرکه
برای پاک کردن چای با این روش باید بدانید که به ۲۰ دقیقه زمان نیاز دارید. مواد مورد نیاز، سرکه سفید مقطر، یک بطری اسپری کننده، یک پارچه تمیز و آب گرم است.
۱- مقداری سرکه سفید را درون آب گرم مخلوط کنید. توجه داشته باشید که مقدار آب باید دوبرابر سرکه باشد.
۲- محلول حاصل شده و در درون بطری اسپری بریزید.
۳- حال محلول را روی لکه اسپری کنید.
۴- با استفاده از پارچه تمیزی که تهیه کردهاید به آرامی بافت فرش را مالش دهید.
۵- این کار را در صورت لزوم بارها تکرار کنید.
۶- در آخر محل لکه را با آب سرد به خوبی بشویید.
روش چهارم: نحوه پاک کردن لکههای چای از فرش با استفاده از مایع ظرفشویی
در این روش شما به یک قاشق غذاخوری مایع ظرفشویی، سرکه سفید، آب گرم، پارچه تمیز کننده و یک اسفنج نیاز دارید.
۱- تا آنجا که میتوانید لکه را با استفاده از پارچه مرطوب مالش دهید.
۲- یک محلول از یک قاشق غذاخوری مایع ظرفشویی، سرکه سفید مقطر و دو فنجان آب ولرم بسازید.
۳- محلول را روی لکه بمالید و با استفاده از پارچه تمیز کننده با آرامی آن را روی محل لکه مالش دهید تا تمیز شود.
۴- این کار را بارها تکرار کنید.
۵- سپس محلول را با یک اسفنج مرطوب سرد بشویید.
۶- حال با استفاده از پارچه دیگری آن محل را خشک کنید.
روش پنجم: نحوه پاک کردن لکههای چای از فرش با استفاده از بوراکس(borax)
بوراکس مادهای است که در دریاچههای تبت کشف شده و از همان قدیم برای مصارف شست و شو مورد استفاده قرار میگرفته است. بوراکس ترکیبی از اسید بوریک و سود است و در طب و صنعت مورد استفاده قرار میگیرد. از این ماده برای تمیز کردن و کنترل آفات نیز استفاده شده است؛ بنابراین میتواند برای از بین بردن لکههای چای از روی فرش نیز به ما کمک کند.
برای استفاده از این روش به کمی بوراکس، آب، مسواک، جارو برقی و یک پارچه تمیز و خشک نیاز دارید.
۱- یک خمیر از ترکیب بوراکس و آب گرم تهیه کنید. توجه داشته باشید که مقدار بوراکس باید سه برابر آب باشد.
۲- مسواک را درون خمیر فرو کنید.
۳- به آرامی مسواک آغشته شده به خمیر را در ناحیه لکه مالش دهید.
۴- بگذارید خمیر روی فرش بماند تا خشک شود.
۵- هر آنچه که خمیر خشک شده روی فرش باقی مانده است را با جاروبرقی جارو کنید.
۶- زمانی که به خوبی قطعات خمیر جدا شدند با استفاده از پارچه و آب سرد آن را بشویید و با استفاده از پارچه دیگری آن قسمت را خشک کنید.
روش ششم: نحوه پاک کردن لکههای چای از فرش با استفاده از لکهبرهای تجاری
اگر فکر میکنید مواردی که در بالا ذکر شد نمیتوانند به شما کمک کنند، یا اینکه مواد اولیه مورد نیاز آنها را ندارید، میتوانید از مواد شوینده ساخته شده برای از بین بردن لکهها استفاده کنید؛ که گاهی لکهبر نیز نامیده میشوند. البته لازم است که اطمینان حاصل کنید که محصول مورد نظر با کیفیت است و همیشه اطلاعات روی بسته آن را به خوبی مطالعه کنید تا بتوانید ماده شوینده مناسب فرش خود را انتخاب کنید و به بافت فرشتان را آسیب نرسانید.
مراحل و مواد مورد نیاز زیر معمولا در لکهبری با استفاده از لکهبرهای تجاری مورد استفاده قرار میگیرند؛ البته لازم به ذکر است که باید به طرز استفاده از آن لکهبر که توسط شرکت تولیدکننده به شما گفته میشود نیز توجه کنید.
در این روش شما به یک لکهبر مناسب برای تمیز کردن فرش و پارچه تمیز نیاز دارید.
۱- با استفاده از پارچه محل لکه را تا حد امکان خشک کنید و مایع چای را از روی آن جمع کنید.
۲- برای رقیق کردن لکه، کمی آب ولرم روی آن منطقه بریزید.
۳- سپس لکهبر تجاری را مستقیما روی آن اسپری کنید.
۴- برای چند دقیقه به آن زمان بدهید.
۵- در آخر لکه را با آب سرد به خوبی بشویید.
۶- اگر لکه بعد از خشک شدن هنوز قابل مشاهده است، مراحل بالا را تکرار کنید.
با توجه به موادی که در دسترس دارید، میتوانید هر یک از این ۶ روش را برای پاک کردن لکههای چای از روی فرش خود استفاده کنید. البته همانطور که در در قبل نیز توضیح داده شد، ممکن است نوع بافت فرش شما در تعیین روش لکهبری تاثیرگذار باشد.
• پاک کردن لکه ی کاکائو، چسب و بستنی از فرش
برای رفع لکه کاکائو، چسب و بستنی، ابتدا به آرامی اطراف محل مورد نظر را جمع کنید تا لکه بیشتر پخش نشود. سپس یک قاشق چایخوری مایع ظرفشویی را در یک فنجان آب حل کنید و این محلول را با پنبه یا دستمالی نرم و تمیز روی محل قرار دهید و بدون اینکه محل لکه را بمالید، به آرامی آن را تمیز کنید. چنانچه چند بار این عمل را تکرار کنید، اثر ماده ی ریخته شده به طور کامل از بین میرود. سپس محل مورد نظر را با دستمال مرطوب تمیز کنید.
پاک کردن لکههای قدیمی از فرش
برای رفع لکههای قدیمی بر جای مانده روی فرش که احتمالاً هنگام لک شدن متوجه آن نشدهاید، مقداری کف خمیرریش روی محل لک بریزید. سپس محل را با پارچهای مرطوب بمالید و بعد آن را با دستمال خشک تمیز کنید. محل لک را با پارچه ی تمیزی بپوشانید و جسم سنگینی مثل کتاب روی آن قرار دهید. هر گاه پارچه مرطوب شد، آن را عوض کنید تا پس از گذشت مدتی، رطوبت فرش از بین برود.
تمیز کردن لبه قالی
گرد وخاک لبههای قالی را با یک برس دستی نظافت پاک کنید و سپس جاروبرقی بکشید برای تمیز کردن این قسمت میتوانید از مخلوط آب و پودر لباسشویی و یک فرچه نرم کمک بگیرید؛ اما مواظب باشید این مخلوط به فرش آسیب نرساند. سپس این قسمت را با دستمال خشک کنید و هنگام پهن کردن، زیر آن را کاغذ یا دستمال سفید قرار دهید تا نم فرش گرفته شود.
از بین بردن جای وسایل سنگین از روی قالی
وسایل سنگین مثل پایه مبل معمولاً بر روی فرش جا میگذارند. توصیه میشود یک تکه یخ روی محل مورد نظر بگذارید و سپس با دستمال خشک روی رطوبت آن را بگیرید و پرزهای قالی را به حالت اول برگردانید.
سخن پایانی: در نهایت، لکههای روی فرش سرگرمکننده نیستند و میتوانند وحشت ایجاد کنند. بدترین کاری که برای لکهبری میتوانید انجام دهید، شستشوی سخت و اشتباه آن است. گاهی اوقات حتی اگر لکه را از بین ببرید، ممکن است بافت فرش را زبر و ضعیف کنید و آن را تجزیه کنید. این امر همچنین باعث میشود در آینده بافت فرش را آسیبپذیر کند. اگر لکهای روی فرش شما وجود دارد که روش درست از بین بردن آن را نمیدانید، بهتر است که دست نگه دارید و برای رفع آن از یک متخصص کمک بگیرید.
بنابراین، یکی از مهمترین مراحل رویارویی با یک لکه بر روی فرش، تشخیص نوع و جنس لکه است که بتوان از این طریق، مناسبترین روش و مواد شوینده را انتخاب کرد. لازم به ذکر است که موارد بالا تمام انواع لکههایی نیستند که ممکن است فرشهای شما را کثیف کنند و بدون شک لکههای متداول دیگری همانند چای و قهوه و انواع خوراکیها وجود دارند که میتوانند برای شما دردسر ایجاد کنند. البته به طور معمول ریشه به وجود آمدن تمام لکهها یکی از موارد بالا است.