بانک مرکزی به بانک‌هامجوز حمایت از تولید داد
تاکید بر ضرورت حمایت دولت و بانک‌ها از واحدهای تولیدی و صنعتی از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی موجب شد تا رییس کل بانک مرکزی در این زمینه وارد عمل شده و گام نخست برای اجرای این مطالبه برای حمایت از تولید را در قالب سخنرانی در مراسم دیدار نوروزی با مدیران عامل بانک‌ها، بردارد. از آنجا که واحدهای تولیدی کشور برای ادامه حیات نیاز به حمایت‌های واقعی و عملیاتی شدن شعارها دارد و یکی از اصلی‌ترین مشکلات بنگاه‌های تولیدی و صنعتی در زمینه تامین منابع مالی و سرمایه در گردش است، بنابراین بانک مرکزی به منظور جدی نشان دادن خود در زمینه حمایت از تولید، روز گذشته اطلاعیه ۶ماده‌ای برای حمایت بانک‌ها از واحدهای تولیدی و صنعتی به‌ویژه برای تامین منابع مالی و سرمایه در گردش صادر کرد. حال مهم‌ترین سوال این است که آیا با صدور اطلاعیه‌ای از سوی بانک مرکزی به منظور حمایت از تولیدکنندگان به واقع مشکلات مالی بخش تولید برطرف می‌شود؟
تردید در ضمانت اجرایی
محمدمهدی رییس‌زاده مشاور مالی و بانکی اتاق بازرگانی ایران و تهران در گفت‌وگو با صمت درباره اطلاعیه ۶ ماده‌ای بانک مرکزی برای حمایت از تولید اظهار کرد: بانک مرکزی برای نشان دادن همراهی خود با تولیدکنندگان اطلاعیه‌ای در زمینه حمایت از تولید صادر کرده که اگر بانک‌ها از این اطلاعیه تمکین کنند می‌توان به حمایت بانک‌ها از بخش تولید امیدوار بود. وی افزود: البته اطلاعیه ۶ ماده‌ای بانک مرکزی برای حمایت از تولید، بحثی تازه نیست زیرا این اطلاعیه در ماه‌های پایانی سال گذشته از سوی بانک مرکزی صادر شد اما هیچ یک از بانک‌ها آن را اجرایی نکردند.
مشاور مالی و بانکی اتاق بازرگانی ایران ادامه داد: بانک مرکزی اطلاعیه‌ای در زمینه حمایت از تولید به‌ویژه واحدهای تولیدی که بدهی‌های معوق داشته اما در ایجاد این بدهی‌های معوق نقشی نداشته‌اند، صادر کرد تا مشکلات این واحدها در زمینه دسترسی به منابع بانکی و تسهیلات برطرف شود.
رییس‌زاده گفت: بانک مرکزی با صدور این اطلاعیه تلاش کرده تا نشان دهد که قصد حمایت از واحدهای تولیدی و صنعتی را دارد اما به طور قطع مشکلات تولیدکنندگان و صنعتگران با بانک‌ها به‌ویژه در زمینه تامین منابع مالی با این اطلاعیه برطرف نمی‌شود. وی تصریح کرد: به‌طور قطع اطلاعیه ۶ ماده‌ای بانک مرکزی برای حمایت از تولید تنها یک توصیه نامه است که ضمانت اجرایی ندارد.
مشاور مالی و بانکی اتاق بازرگانی تهران خاطرنشان کرد: اگر بانک مرکزی به دنبال حمایت از واحدهای تولیدی و صنعتی بود به‌طور قطع باید به جای صدور اطلاعیه، اقدام به صدور بخشنامه می‌کرد تا بانک‌ها ملزم به اجرای آن شوند، هر چند بسیاری از بانک ها، حتی بخشنامه‌ها را نیز اجرایی نمی‌کنند بنابراین نمی‌توان از آنها انتظار داشت که به توصیه‌های بانک مرکزی برای حمایت از تولید، جامه عمل بپوشانند.
رییس‌زاده خاطرنشان کرد: در شرایط فعلی، مهم‌ترین چالش واحدهای تولیدی و صنعتی با بانک‌ها ناشی از بخشنامه‌هایی است که پیش از این از سوی بانک مرکزی و دولت در راستای تخصیص ندادن تسهیلات به صاحبان واحدهایی که چک برگشتی و یا بدهی معوق دارند، صادر شده است.
این فعال اقتصادی یادآور شد: به‌طور قطع تا زمانی که بانک‌ها بخشنامه‌هایی مبنی بر تخصیص ندادن تسهیلات به واحدهایی که چک برگشتی و یا بدهی را در اختیار دارند، نمی‌توان از آنها انتظار داشت که اقدام به اجرای اطلاعیه بانک مرکزی کنند زیرا بانک‌ها ملزم به اجرای بخشنامه‌های بانک مرکزی و همچنین مصوبات شورای پول و اعتبار هستند.
وی ابراز کرد: بانک‌های ما دو دسته هستند، بانک‌های دولتی شاید به دلیل نوع مدیریت اقدام به اجرای اطلاعیه بانک مرکزی در زمینه حمایت از دولت بکنند اما به طورقطع بانک‌های خصوصی که به دنبال کسب سود بیشتر هستند هیچ‌گاه حاضر به اجرای اطلاعیه‌ای که منافع آنها را به خطر بیندازد، نمی‌شوند.
مشاور مالی و بانکی اتاق بازرگانی ایران گفت: اگر بانک مرکزی به واقع قصد حمایت از تولید را دارد ابتدا باید این اطلاعیه را تبدیل به بخشنامه کرده و برای پرداخت تسهیلات ارزی و ریالی آن را به اداره کل اعتبارات و معاونت ارزی بانک مرکزی ابلاغ کند در غیراین صورت تولیدکنندگان با صدور یک اطلاعیه نمی‌توانند به حمایت بانک‌ها از بخش تولید دل‌خوش کنند.
تسهیل مالی تولید با اطلاعیه ۶ بندی
اما محمود دودانگه مشاور مالی و بانکی وزیر صنعت، معدن و تجارت در گفت‌وگو با صمت پیرامون اطلاعیه ۶ ماده‌ای بانک مرکزی در زمینه حمایت از تولید اظهار کرد: به‌طور قطع اگر نظام بانکی برای حمایت از تولید هر قدمی بردارد، این امر می‌تواند تا حد زیادی مشکلات بخش تولید را برطرف کند. وی افزود: بخش عمده مشکلات تولیدکنندگان در زمینه تامین منابع مالی است بنابراین اطلاعیه ۶ماده‌ای بانک مرکزی می‌تواند تا حد زیادی مسیر دسترسی تولیدکنندگان به منابع مالی را تسهیل کند. مشاور مالی و بانکی وزیر صنعت، معدن و تجارت تصریح کرد: اطلاعیه حمایتی بانک مرکزی از تولید، حمایت بانک‌ها از واحدهای تولیدی با چک برگشتی و بدهی‌های معوق را مشروط به اشتغالزایی و تولید کرده، بنابراین این اقدامات حمایتی می‌تواند بخش عمده‌ای از مسائل و چالش‌های پیش‌روی تولید را برطرف کند. وی در پاسخ به این پرسش که آیا اطلاعیه بانک مرکزی می‌تواند بخشنامه‌های ضدحمایت از تولید را نقض کند یا خیر، خاطرنشان کرد: بسیاری از بانک‌ها علاقه‌مند به حمایت از تولید هستند بنابراین می‌توانند برای حمایت از تولیدکنندگان به این اطلاعیه استناد کنند.
دودانگه یادآور شد: بانک مرکزی با صدور این اطلاعیه به صورت رسمی به بانک‌ها مجوز حمایت از واحدهای تولیدی را داده، بنابراین تولیدکنندگان نیز می‌توانند با استناد به این اطلاعیه از بانک‌ها درباره تامین منابع مالی، مطالبه کنند.
اطلاعیه ۶ ماده‌ای بانک مرکزی
بانک مرکزی از ابتدای امسال تامین منابع مالی مورد نیاز بنگاه‌های کوچک و متوسط و حمایت از آنها را جزو برنامه‌ها و اولویت‌های خود اعلام کرده و براساس اعلام بانک مرکزی؛ در چشم‌انداز سال ۹۴تامین سرمایه در گردش بنگاه‌های کوچک و متوسط اقتصادی در اولویت قرار دارد. گفتنی است، اداره اعتبارات بانک مرکزی با صدور اطلاعیه‌ای اعطای تسهیلات به واحدهای تولیدی حائز شرایط زیر توسط بانک‌ها و موسسات اعتباری را در اولویت قرار داد:
ـ واحدهای تولیدی که به استناد صورت‌های مالی حسابرسی شده در ۳ سال گذشته، به دلیل کاهش فروش ناشی از عوامل خارج از حیطه اختیار و اراده مدیریت، با کاهش سودآوری مواجه شده‌اند، لیکن ظرف ۲ سال قبل از آن و با وجود دریافت تسهیلات یا استفاده از خدمات بانکی، در هیچ‌یک از بانک‌ها یا موسسات اعتباری غیربانکی، بدهی غیرجاری (اعم از ریالی و یا ارزی) نداشته‌اند.
ـ واحدهای تولیدی که تسهیلات دریافتی قبلی را در محل موضوع قرارداد تسهیلات اعطایی مصرف کرده‌اند.
ـ واحدهای تولیدی که تعدیل نیرو نداشته یا در صورت تعدیل نیرو، دریافت تسهیلات جدید این امکان را برای آنها فراهم می‌کند تا شرایط بازگشت به کار نیروهای تعدیل شده را فراهم کنند.
ـ واحدهای تولیدی که به دلیل وصول نکردن مطالبات خود از دستگاه‌های اجرایی دولتی، شرکت‌های دولتی و وابسته به دولت نتوانسته‌اند تعهدات خود را در قبال شبکه بانکی کشور ایفا کنند.
ـ واحدهای تولیدی که استمرار عملیات تولیدی آنها بنا به دلایلی خارج از حیطه اختیار مدیران و براساس شرایط کلان اقتصادی نظیر نوسانات ناگهانی شدید نرخ برابری اسعار با مانع مواجه شده است.
ـ واحدهای تولیدی که دارای توان صادراتی بوده و استمرار عملیات تولیدی آنها می‌تواند باعث افزایش صادرات غیرنفتی کشور شود.
همچنین با توجه به بسته حمایت از تولید و تکالیف دولت به بانک مرکزی بابت خروج از رکود و همچنین تاکیدات رییس‌جمهوری به سیستم بانکی، در نامه رییس کل بانک مرکزی به مدیران عامل سیستم بانکی، اولویت در اعطای تسهیلات به بنگاه‌های تولیدی که دارای ظرفیت بدون استفاده بوده و در صورت استمهال یا تزریق منابع جدید می‌توانند به ظرفیت مطلوب دست یابند و همچنین طرح‌های نیمه‌تمام و به‌ویژه سرمایه در گردش واحدهای تولیدی از سوی بانک مرکزی به سیستم بانکی مورد تاکید قرار گرفته است.
بانک مرکزی با صدور این اطلاعیه ۶ ماده‌ای تلاش کرده تا نشان دهد که قصد حمایت از واحدهای تولیدی وصنعتی کشور را داشته و در این مسیر نیز گام‌هایی را برداشته اما کلیدی‌ترین مسئله اینجاست که آیا با صدور این اطلاعیه، قفلی که بر روی تسهیلات بانک‌ها زده شده، شکسته می‌شود و بانک‌ها با داشتن بخشنامه‌ها و مصوباتی که مانع تامین منابع مالی مورد نیاز بنگاه‌ها و واحدهای تولیدی می‌شود، فقط با صدور یک اطلاعیه این بخشنامه‌ها را نادیده گرفته و به تامین تسهیلات مورد نیاز بنگاه‌های تولیدی و صنعتی خواهند پرداخت.
