حذف تدریجی دلار و یورو مبادلاتی/ پیشنهاد پرداخت روپیه، وون و یوآن

اعمال محدودیت‌های جدید ارزی این روزها در حالی ادامه دارد که مشاهدات میدانی مهر از حذف تدریجی دلار و یورو در مرکز مبادلات ارزی به روایت فعالان اقتصادی حکایت دارد و در این میان، در این مرکز به واردکنندگان و تجار، دریافت روپیه هند، یوآن چین و وون کره جنوبی پیشنهاد می‌شود.
بانک مرکزی سال گذشته مرکز مبادلات ارزی کشور را با هدف تامین نیازهای ارزی واردکنندگان، تولیدکنندگان و تجار راه اندازی کرد، مرکز مبادلات در زمانی راه اندازی شد که بسیاری از کالاها در اولویت دریافت ارز با نرخ مبادله ای بودند اما به مرور زمان لیست کالاهای دریافت کننده ارز مبادله ای تغییر کرد و خروج کالاها از لیست مذکور رقم خورد.

پس از آن، عرضه برخی از ارزها کم کم در مرکز مبادلات ارزی کلید خورد و این بازار بین بانکی که هدف خود را سهولت دسترسی واردکنندگان و تولیدکنندگان به ارز مورد نیاز اعلام کرده بود، عملا از ارائه ارز مورد نیاز به آنها باز ماند. پس از آغاز سال جاری نیز عملا پاسخگویی مرکز مبادلات ارزی به رسانه ها به فراموشی سپرده شد و مرکز مبادلات دیگر سخنگو نبود.

حضور خبرنگار مهر در مرکز مبادلات ارزی در روز جاری (شنبه) از اعمال محدودیت‌های ارزی در این مرکز به گفته فعلان اقتصادی حکایت دارد. مشاهدات نشان می‌دهد، مرکز مبادلات ارزی خلوت تر از همیشه به فعالیت خود ادامه می دهد و مراجعان انگشت شماری در انتظار رسیدگی به پرونده های خود در نوبت نشسته اند.

حذف تدریجی یورو و دلار مبادلاتی

حذف تدریجی یورو و دلار از پرداختهای مبادلاتی مرکز مبادلات ارزی کاملا مشهود است و به تجار و مراجعه کنندگان به این مرکز که با پرونده های در دست خود در انتظار دریافت ارز در نوبت هستند، پیشنهاد پرداخت ارز روپیه هندوستان، یوآن چین یا وون کره می‌شود.

این در حالی است که بسیاری از واردکنندگان خواستار دریافت ارز یورو هستند و مطرح می کنند که اگر ارزی به جز ارز یورو دریافت کنند مجبورند، به یکی از صرافی های بانکی مراجعه کرده و آن را با درصدی سودی به ارز مورد نیاز تبدیل کرده و این امر به ضرر آنها تمام می شود.

گرچه در مرکز مبادلات ارزی شعبات کوچکی از تمام بانکهای کشور وجود دارد، اما عملا برخی از آنها در ارائه سرویس و ارز درخواستی مورد نیاز عاجز هستند، پرونده برخی مراجعه کننده گان از ماهها قبل در انتظار دریافت ارز به سر می برد و اکثر تجار خواستار توجه بیشتر بانک مرکزی و اختصاص ارز مورد نیاز آنها هستند.

برخی تجار مطرح می کنند که بانک مرکزی باید در پرداختها دقت کرده و با حذف رانتها از پرداخت ارز به کالاهای لوکس و اتومبیلها و غیره ممانعت بع عمل آورد.

گلایه های یک تاجر

یکی از تجار که واردکننده ماشین آلات و خط تولید آرد است، به خبرنگار مهر گفت: از ۳ ماه قبل برای دریافت ۲۸۰ هزار یورو در انتظار هستم، مرکز مبادلات مطرح می کند که دارای محدودیت ارزی است.

وی با بیان اینکه ماشین آلات مورد نیاز از ترکیه وارد می شود، افزود: بانکهای مختلف پرونده تشکیل شده را می گیرند، مدت زمانی آن را نگه می دارند و پس از مدتی می گویند که ارز نداریم، این در حالی است که ماشین آلات آماده حمل است و از کشور مذکور فشار به ما وارد می شود.

این واردکننده با تاکید بر اینکه کالایی که وارد خواهم کرد، کالای صنعتی است و حتی مصرفی هم محسوب نمی شود، عنوان کرد: این ماشین آلات برای تولید است، در عین حال معادل ریالی ۲۸۰ هزار یورو در بانک به عنوان سپرده قرار داده شده است و آمادگی پرداخت معادل ریالی آن را داریم.

اولویت‌بندی براساس تولید باشد نه کالا

یکی دیگر از واردکنندگان هم گفت: بانک مرکزی باید از هدر روی ارزی جلوگیری و ارز مورد نیاز تولید را تامین کند، بانک مرکزی لازم است که بحث ارز چند نرخی را ساماندهی کند و یک نرخ مشخصی برای ارز در نظر بگیرد، اگر ارز دارای نرخ مشخصی نباشد، نمی توانیم برای کارمان برنامه ریزی داشته باشیم.

وی با تاکید بر اینکه اگر محدودیت ارزی داریم فقط به تولید ارز اختصاص دهیم، افزود: وزارت صنعت دارای کارشناسانی است که به راحتی می توانند تشخیص دهند که چه واحد یا صنعتی نیازمند ارز است و نرخ ارز مشخصی برای واردات در نظر گرفته شود. دلار چند نرخی امتحان خود را پس داده و به بن بست رسیده است و منطقی نیست که این سیاست را ادامه دهیم، بنابراین بیاییم اولویت بندی ها را بر مبنای تولید قرار دهیم نه نوع کالاها.

دلار و درهم نمی دهیم

بررسی های میدانی مهر از مرکز مبادلات ارزی نشان داد برخی ها ماه‌ها در نوبت دریافت ارز خاصی هستند، البته نباید از حق گذشت که برخی از ارزها هم به راحتی پرداخت می شود. به هر حال امکان باز شدن ال سی هم برای بسیاری از بانکها وجود ندارد و بانکهای ثانویه هم در نوبت قرار دارند.

واردکننده دیگری به خبرنگار مهر با بیان اینکه در مرکز یورو تخصص نمی دهند، افزود: برای دریافت لیر ترکیه هم در نوبت هستم، این در حالی است که بانک می گوید به میزان ۷ میلیون لیر از بانک مرکزی درخواست دریافت لیر ترکیه کرده که بانک مرکزی ۱.۵ میلیون لیر پرداخت نموده است.

واردکننده دیگری که قصد واردکردن میله های فولادی ( آهن آلات) از ترکیه را دارد، به خبرنگار مهر گفت: مرکز مبادلات ارزی مطرح می کند که دلار نمی دهیم، درهم نمی دهیم، فقط یوآن چین، وون کره جنوبی و لیر ترکیه می دهیم.

مراجعه کننده ای که با پرونده خود در انتظار نشسته بود، به خبرنگار مهر گفت: در بهمن ماه سال گذشته درخواست خود را برای دریافت روپیه هند به مرکز ارائه دادم که در ۱۸ فروردین ماه جاری ارز مورد نیاز را دریافت کردم، اما مشکلی که هم اکنون با آن مواجه هستم، تامین مبلغ معادل ریالی ارزی است که دریافت خواهم کرد باید جواز سبز بیاورم، و تا زمانی که جواز مربوطه را ارائه نکنم ارز در بانک بلوکه خواهد بود.

تاجر دیگری نیز به مهر گفت: برخی از بانکها سرعت عمل خوبی دارند، اما با ارز محلی مشکل ما حل نمی شود، مرکز یورو نمی دهد و لیر ترکیه نیز نمی پردازد و فقط مطرح می کند که روپیه، یوآن و وون می دهد، این در حالی است که اگر این ارزها را دریافت کنیم باید آن را به صرافی بانکها ببریم و آن را به ارز مورد نیاز خود تبدیل کنیم که هزینه ای ۶ تا ۸ درصدی برای ما در بر دارد.

در هر حال، با روندی که مرکز مبادلات ارزی این روزها در تخصیص ارز دارد، به نظر می رسد که بانک مرکزی قصد دارد تا با حذف تدریجی کالاها از دریافت ارز، تغییراتی نیز در روند نرخ ارز ایجاد کند، بر اساس همان پیشنهاد دولت در بودجه که یک ارز تک نرخی وجود داشته باشد که باید منتظر ماند تا تصمیمات بعدی بانک مرکزی را دید.