رنگرزی منسوجات پشمی با نانوذرات دوستدار محیط زیست
محققان دانشگاه صنعتی امیرکبیر با استفاده از نانو ذرات اکسید مس و یک روش دوستدار محیط زیست پارچه‌های پشمی را رنگ کردند که نتایج این تحقیقات نشان داد پارچه‌های رنگ‌شده از خواص ضدمیکروبی و ضد اشعه فرابنفش برخوردار هستند.
رنگرزی یکی از مراحل مهم در تولید منسوجات است، ضمن آنکه تأثیر زیادی بر روی انتخاب خریدار دارد. از این رو، تلاش‌های زیادی برای بهبود کیفیت رنگرزی منسوجات مختلف انجام شده است.
از جمله این تلاش‌ها می‌توان به فعالیت‌هایی در جهت افزایش ثبات رنگی منسوجات رنگ‌شده اشاره کرد که از سوی محققان دانشگاه صنعتی امیرکبیر اجرایی شده است.
دکتر مجید منتظر، عضو هیأت علمی دانشگاه امیرکبیر با تأکید بر لزوم حفاظت از محیط زیست و جایگزینی مواد شیمیایی مضر با مواد دوستدار محیط زیست، گفت: در جهان امروز نگاه ویژه‌ای برای جایگزینی مواد شیمیایی و همچنین کاهش مراحل فرایندهای شیمیایی از قبیل رنگرزی و تکمیل منسوجات به دلیل مسائل زیست محیطی و اقتصادی وجود دارد و بر این اساس در این پروژه نانو ذرات اکسید مس با استفاده از یک روش ارزان و دوستدار محیط زیست سنتز و از این نانو ذرات به منظور رنگرزی پارچه پشمی استفاده شد.
وی خاطرنشان کرد: نانو ذرات اکسید مس علاوه بر آنکه طیف مختلفی از رنگ قهوه‌ای را در پارچه ایجاد می‌کند، خواصی دیگری نظیر ضد باکتری و ضد اشعه فرابنفش را نیز به پارچه القا می‌کند.
منتظر، ثبات رنگ در برابر شستشو، مالش و نور را از دیگر مزایای این نانوذرات نام برد و یادآور شد: به منظور سنتز نانوذرات اکسید مس از یک روش ارزان و دوستدار محیط زیست استفاده شده است، به این صورت که از خاکستر حاصل از سوختن برگ‌ها و ساقه‌های گیاه «اشنان» به عنوان ماده قلیایی برای احیای نمک مس استفاده شده است.
محقق این طرح اضافه کرد: در این پژوهش پس از سنتز نانوذرات اکسید مس بر روی پارچه پشمی، حضور این نانوذرات به کمک روش‌هایی نظیر پراش پرتو ایکس، آنالیز عنصری و تصاویر میکروسکوپ الکترونی تأیید شد و پس از آن خواص القا شده به پشم از قبیل خواص ضد اشعه فرابنفش و ضد میکروب نیز مورد ارزیابی قرار گرفتند.
عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر با اشاره به نتایج به دست آمده از این تحقیقات، اظهار کرد: بر اساس نتایج به دست آمده نمونه‌های رنگرزی شده توسط اکسید مس از خواص ضد باکتری نسبت به دو نوع باکتری گرم مثبت و گرم منفی به ترتیب به میزان ۹۴.۲ درصد و ۹۸ درصد برخوردار بودند.
به گفته وی، این خاصیت پس از ۵ بار شستشوی پارچه حفظ شد، علاوه بر آن این پارچه‌ها از ۲۰.۵۷ تا ۸۶.۲۱ درصد خاصیت محافظت در برابر اشعه فرابنفش نیز برخوردار بوده‌اند.
این پژوهش از سوی علی بشیری رضایی، دانش‌آموخته مقطع کارشناسی ارشد و دکتر مجید منتظر از اعضای هیأت علمی دانشگاه امیرکبیر و مشاوره دکتر مهناز محمودی‌راد، عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی اجرایی و نتایج آن در Journal of Cleaner Production با ضریب ۵.۷۱۵ منتشر شد.
