اسلاید شومقالات فرش ماشینی

روند جهانی تولید و مصرف چیپس، الیاف و نخ فیلامنت پلی استر در مقایسه با ایران- قسمت اول

مقدمه

روند‭ ‬عرضه‭ ‬و‭ ‬تقاضاي‭ ‬الياف‭ ‬به‭ ‬عنوان‭ ‬اصلي‭ ‬ترين‭ ‬ماده‭ ‬اوليه‭ ‬صنعت‭ ‬نساجي‭ ‬نقش‭ ‬بسيار‭ ‬مهمي‭ ‬در‭ ‬پيش‭ ‬بيني‭ ‬و‭ ‬برنامه‭ ‬ريزي‭ ‬آينده‭ ‬اين‭ ‬صنعت‭ ‬دارد‭. ‬تجربه‭ ‬نشان‭ ‬داده‭ ‬است‭ ‬كه‭ ‬افزايش‭ ‬توليد‭ ‬مواد‭ ‬اوليه‭ ‬بزرگترين‭ ‬عامل‭ ‬محرك‭ ‬در‭ ‬رشد‭ ‬صنايع‭ ‬پايين‭ ‬دستي‭ ‬بوده‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬همين‭ ‬دليل‭ ‬صنعت‭ ‬توليد‭ ‬الياف‭ ‬در‭ ‬شاخه‭ ‬هاي‭ ‬مختلف‭ ‬موتور‭ ‬محرك‭ ‬گروههاي‭ ‬بسياري‭ ‬در‭ ‬صنايع‭ ‬نساجي‭ ‬مي‭ ‬باشد‭.‬

علاوه‭ ‬بر‭ ‬اين‭ ‬با‭ ‬توجه‭ ‬به‭ ‬اينكه‭ ‬مواد‭ ‬اوليه‭ ‬سهم‭ ‬بسيار‭ ‬شاخصي‭ ‬در‭ ‬قيمت‭ ‬تمام‭ ‬شده‭ ‬كالاهاي‭ ‬نساجي‭ ‬از‭ ‬قبيل‭ ‬نخ‭ ‬و‭ ‬پارچه‭ ‬دارد،‭ ‬به‭ ‬همين‭ ‬خاطر‭ ‬قيمت‭ ‬و‭ ‬ميزان‭ ‬دسترسي‭ ‬به‭ ‬الياف‭ ‬مختلف‭ ‬نقش‭ ‬بسيار‭ ‬مهمي‭ ‬در‭ ‬رقابت‭ ‬پذيري‭ ‬كالاهاي‭ ‬نساجي‭ ‬در‭ ‬نقاط‭ ‬مختلف‭ ‬جهان‭ ‬دارد‭.‬

تا‭ ‬اواسط‭ ‬قرن‭ ‬بيستم‭ ‬الياف‭ ‬طبيعي‭ ‬نظير‭ ‬پنبه،‭ ‬پشم‭ ‬و‭ ‬ابريشم‭ ‬نقش‭ ‬اصلي‭ ‬در‭ ‬تامين‭ ‬نيازهاي‭ ‬صنعت‭ ‬نساجي‭ ‬را‭ ‬بر‭ ‬عهده‭ ‬داشتند‭ ‬اما‭ ‬در‭ ‬اوايل‭ ‬قرن‭ ‬بيستم‭ ‬با‭ ‬ابداع‭ ‬روشهاي‭ ‬توليد‭ ‬الياف‭ ‬مصنوعي‭ ‬نظير‭ ‬پلي‭ ‬آميد‭ (‬نايلون‭)‬،‭ ‬پلي‭ ‬استر،‭ ‬اكريليك،‭ ‬پلي‭ ‬پروپيلن‭ ‬و‭ …‬،‭ ‬و‭ ‬بالاخص‭ ‬گسترش‭ ‬توليد‭ ‬و‭ ‬عرضه‭ ‬آنها‭ ‬پس‭ ‬از‭ ‬جنگ‭ ‬جهاني‭ ‬دوم‭ ‬به‭ ‬تدريج‭ ‬اين‭ ‬الياف‭ ‬نيز‭ ‬توانستند‭ ‬نقش‭ ‬مهمي‭ ‬در‭ ‬تامين‭ ‬نيازهاي‭ ‬رو‭ ‬به‭ ‬رشد‭ ‬صنعت‭ ‬نساجي‭ ‬جهان‭ ‬بر‭ ‬عهده‭ ‬گيرند‭.‬‭ [‬1‭]‬

رقابت‭ ‬پلي‭ ‬استر‭ ‬و‭ ‬پنبه

همانگونه‭ ‬كه‭ ‬در‭ ‬نمودار‭ ‬شكل‭ ‬1‭ ‬مشخص‭ ‬است‭ ‬تا‭ ‬اوايل‭ ‬دهه‭ ‬1980‭ ‬ميلادي‭ ‬پنبه‭ ‬سلطان‭ ‬بلامنازع‭ ‬الياف‭ ‬محسوب‭ ‬مي‭ ‬گشت‭ ‬و‭ ‬در‭ ‬اين‭ ‬سالها‭ ‬از‭ ‬نزديك‭ ‬به‭ ‬30‭ ‬ميليون‭ ‬توليد‭ ‬جهاني‭ ‬الياف،‭ ‬تقريباً‭ ‬15‭ ‬ميليون‭ ‬تن‭ (‬بيش‭ ‬از‭ ‬50%‭) ‬در‭ ‬اختيار‭ ‬الياف‭ ‬پنبه‭ ‬و‭ ‬مابقي‭ ‬سهم‭ ‬ساير‭ ‬الياف‭ ‬طبيعي‭ ‬و‭ ‬مصنوعي‭ ‬بود‭. ‬‭[‬2‭]‬

آیا میدانستید مجله نساجی کهن تنها مجله تخصصی فرش ماشینی و نساجی ایران است؟ نسخه پی دی اف آخرین مجلات از اینجا قابل دریافت است.

اما‭ ‬با‭ ‬توجه‭ ‬به‭ ‬افزايش‭ ‬جمعيت،‭ ‬كاهش‭ ‬سطح‭ ‬زمين‭ ‬هاي‭ ‬زيركشت،‭ ‬افزايش‭ ‬نياز‭ ‬به‭ ‬كشت‭ ‬هاي‭ ‬خوراكي‭ ‬و‭ …‬،‭ ‬ديگر‭ ‬الياف‭ ‬پنبه‭ ‬به‭ ‬تنهايي‭ ‬قادر‭ ‬به‭ ‬تامين‭ ‬نيازهاي‭ ‬رو‭ ‬به‭ ‬رشد‭ ‬صنعت‭ ‬نساجي‭ ‬نبودند‭ ‬و‭ ‬پيشرفت‭ ‬صنعت‭ ‬پتروشيمي‭ ‬و‭ ‬پليمر‭ ‬منجر‭ ‬به‭ ‬افزايش‭ ‬سهم‭ ‬الياف‭ ‬مصنوعي‭ ‬بالاخص‭ ‬الياف‭ ‬پلي‭ ‬استر‭ ‬در‭ ‬اين‭ ‬عرصه‭ ‬گرديد،‭ ‬به‭ ‬گونه‭ ‬اي‭ ‬كه‭ ‬در‭ ‬اوايل‭ ‬دهه‭ ‬2000‭ ‬ميلادي‭ ‬ميزان‭ ‬توليد‭ ‬الياف‭ ‬پلي‭ ‬استر‭ ‬با‭ ‬الياف‭ ‬پنبه‭ ‬در‭ ‬حد‭ ‬20‭ ‬هزار‭ ‬تن‭ ‬در‭ ‬سال‭ ‬برابر‭ ‬گرديد‭ ‬و‭ ‬پس‭ ‬از‭ ‬آن‭ ‬توليد‭ ‬الياف‭ ‬پلي‭ ‬استر‭ ‬با‭ ‬شيب‭ ‬صعودي‭ ‬بسيار‭ ‬زيادي‭ ‬به‭ ‬حركت‭ ‬خود‭ ‬ادامه‭ ‬داد‭. ‬آمار‭ ‬حاكي‭ ‬از‭ ‬آن‭ ‬است‭ ‬كه‭ ‬در‭ ‬سال‭ ‬2015‭ ‬ميزان‭ ‬توليد‭ ‬الياف‭ ‬پلي‭ ‬استر‭ ‬به‭ ‬بيش‭ ‬از‭ ‬2‭ ‬برابر‭ ‬الياف‭ ‬پنبه‭ ‬رسيد‭ ‬كه‭ ‬اين‭ ‬موضوع‭ ‬حاكي‭ ‬از‭ ‬اهميت‭ ‬بسيار‭ ‬زياد‭ ‬اين‭ ‬الياف‭ ‬در‭ ‬صنعت‭ ‬نساجي‭ ‬مي‭ ‬باشد‭. ‬‭[‬2‭]‬

هرچند‭ ‬در‭ ‬حال‭ ‬حاضر‭ ‬توليد‭ ‬الياف‭ ‬پنبه‭ ‬در‭ ‬جهان‭ ‬با‭ ‬كمك‭ ‬گرفتن‭ ‬از‭ ‬اصلاحات‭ ‬ژنتيكي‭ ‬ارقام‭ ‬پنبه‭ ‬و‭ ‬روشهاي‭ ‬مدرن‭ ‬كشاورزي‭ ‬به‭ ‬حد‭ ‬تقريبي‭ ‬25‭.‬7‭ ‬ميليون‭ ‬تن‭ ‬در‭ ‬سال‭ ‬رسيده‭ ‬است،‭ ‬كه‭ ‬نشان‭ ‬دهنده‭ ‬سهم‭ ‬25‭ ‬درصدي‭ ‬اين‭ ‬الياف‭ ‬در‭ ‬كل‭ ‬توليد‭ ‬الياف‭ ‬جهان‭ ‬در‭ ‬سال‭ ‬2017‭ ‬مي‭ ‬باشد‭ ‬ولي‭ ‬در‭ ‬همين‭ ‬سال‭ ‬توليد‭ ‬پلي‭ ‬استر‭ ‬نزديك‭ ‬به‭ ‬60‭ ‬ميليون‭ ‬تن‭ ‬در‭ ‬سال‭ ‬رسيد‭ ‬كه‭ ‬حاكي‭ ‬از‭ ‬سهم‭ ‬60‭ ‬درصدي‭ ‬اين‭ ‬الياف‭ ‬از‭ ‬توليد‭ ‬جهاني‭ ‬الياف‭ ‬مي‭ ‬باشد‭. ‬‭[‬3‭]‬

با‭ ‬توجه‭ ‬به‭ ‬توليد‭ ‬و‭ ‬مصرف‭ ‬بيش‭ ‬از‭ ‬103‭ ‬ميليون‭ ‬تن‭ ‬الياف‭ ‬در‭ ‬سال‭ ‬2017‭ ‬ميلادي‭ (‬5%‭ ‬افزايش‭ ‬نسبت‭ ‬به‭ ‬سال‭ ‬قبل‭) ‬مشخص‭ ‬است‭ ‬كه‭ ‬پس‭ ‬از‭ ‬پلي‭ ‬استر‭ ‬و‭ ‬پنبه‭ ‬به‭ ‬عنوان‭ ‬دو‭ ‬بازيگر‭ ‬اصلي‭ ‬صنعت‭ ‬نساجي،‭ ‬مجموع‭ ‬مصرف‭ ‬ساير‭ ‬الياف‭ ‬نساجي‭ ‬نظير‭ ‬پشم،‭ ‬ابريشم،‭ ‬پلي‭ ‬آميد‭ (‬نايلون‭)‬،‭ ‬اكريليك،‭ ‬ويسكوز‭ ‬و‭ … ‬كمتر‭ ‬از‭ ‬18‭ ‬ميليون‭ ‬تن‭ ‬در‭ ‬سال‭ ‬مي‭ ‬باشد‭ ‬كه‭ ‬اين‭ ‬موضوع‭ ‬حاكي‭ ‬از‭ ‬اهميت‭ ‬بسيار‭ ‬زياد‭ ‬توجه‭ ‬به‭ ‬الياف‭ ‬پلي‭ ‬استر‭ ‬و‭ ‬پنبه‭ ‬در‭ ‬صنعت‭ ‬نساجي‭ ‬دارد‭. ‬‭[‬4‭]‬

برطبق‭ ‬نمودار‭ ‬شكل‭ ‬2‭ ‬در‭ ‬حال‭ ‬حاضر‭ ‬پس‭ ‬از‭ ‬الياف‭ ‬پلي‭ ‬استر‭ ‬و‭ ‬پنبه‭ ‬به‭ ‬ترتيب‭ ‬الياف‭ ‬سلولزي‭ ‬بازيافته‭ (‬ويكسوز،‭ ‬استات،‭ ‬تنسل‭ ‬و‭ …)‬،‭ ‬نايلون،‭ ‬پلي‭ ‬پروپيلن،‭ ‬اكريليك‭ ‬و‭ ‬پشم‭ ‬پرمصرف‭ ‬ترين‭ ‬الياف‭ ‬در‭ ‬صنايع‭ ‬نساجي‭ ‬و‭ ‬كاربردهاي‭ ‬مشابه‭ ‬آن‭ ‬مي‭ ‬باشند‭.‬

هرچند‭ ‬در‭ ‬توليد‭ ‬الياف‭ ‬سلولزي‭ ‬بازيافته‭ ‬نظير‭ ‬ويسكوز،‭ ‬استات‭ ‬سلولز،‭ ‬تري‭ ‬استات‭ ‬و‭ … ‬نيازمند‭ ‬دسترسي‭ ‬به‭ ‬منابع‭ ‬بسيار‭ ‬زياد‭ ‬سلولزي‭ ‬نظير‭ ‬جنگل‭ ‬هاي‭ ‬با‭ ‬دوره‭ ‬رشد‭ ‬سريع،‭ ‬كه‭ ‬عمدتاً‭ ‬در‭ ‬كشورهاي‭ ‬خاصي‭ ‬نظير‭ ‬اروپاي‭ ‬شمالي‭ ‬و‭ ‬يا‭ ‬جنوب‭ ‬شرق‭ ‬آسيا،‭ ‬هند‭ ‬و‭ ‬چين‭ ‬وجود‭ ‬دارند‭ ‬هستيم،‭ ‬اما‭ ‬با‭ ‬توجه‭ ‬به‭ ‬خصوصيات‭ ‬بسيار‭ ‬مطلوب‭ ‬آنها‭ ‬و‭ ‬شباهت‭ ‬بسيار‭ ‬زياد‭ ‬به‭ ‬الياف‭ ‬طبيعي‭ ‬پنبه،‭ ‬اقبال‭ ‬جهاني‭ ‬به‭ ‬مصرف‭ ‬آنها‭ ‬بسيار‭ ‬زياد‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬همين‭ ‬خاطر‭ ‬مجموعاً‭ ‬ميزان‭ ‬مصرف‭ ‬آنها‭ ‬در‭ ‬جايگاه‭ ‬سوم‭ ‬مصرف‭ ‬جهاني‭ ‬الياف‭ ‬قرار‭ ‬دارد‭.‬

همانگونه‭ ‬كه‭ ‬در‭ ‬نمودار‭ ‬شكل‭ ‬3‭ ‬نشان‭ ‬داده‭ ‬شده‭ ‬است‭ ‬در‭ ‬سال‭ ‬زراعي‭ ‬2017‭-‬2018‭ ‬بزرگترين‭ ‬توليدكنندگان‭ ‬الياف‭ ‬پنبه‭ ‬جهان‭ ‬به‭ ‬ترتيب‭ ‬عبارت‭ ‬بودند‭ ‬از‭ (‬ارقام‭ ‬به‭ ‬هزار‭ ‬تن‭):‬

هند‭ (‬6205‭)‬،‭ ‬چين‭ (‬5987‭)‬،‭ ‬آمريكا‭ (‬4555‭)‬،‭ ‬برزيل‭ (‬1894‭)‬،‭ ‬پاكستان‭ (‬1785‭)‬،‭ ‬استراليا‭ (‬1045‭)‬،‭ ‬تركيه‭ (‬871‭)‬،‭ ‬ازبكستان‭ (‬838‭)‬،‭ ‬تركمنستان‭ (‬296‭) ‬و‭ ‬بوركينافاسو‭ (‬158‭) ‬‭[‬5‭]‬

برطبق‭ ‬اين‭ ‬آمار‭ ‬ميزان‭ ‬توليد‭ ‬الياف‭ ‬پنبه‭ ‬در‭ ‬3‭ ‬كشور‭ ‬هند،‭ ‬چين‭ ‬و‭ ‬آمريكا‭ ‬داراي‭ ‬اختلاف‭ ‬فاحشي‭ ‬با‭ ‬ساير‭ ‬كشورهاي‭ ‬دنيا‭ ‬بوده‭ ‬و‭ ‬اين‭ ‬3‭ ‬كشور‭ ‬به‭ ‬تنهايي‭ ‬بيش‭ ‬از‭ ‬65‭ ‬%‭ ‬توليد‭ ‬جهاني‭ ‬الياف‭ ‬پنبه‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬اختيار‭ ‬خود‭ ‬دارند‭.‬

همچنين‭ ‬3‭ ‬كشور‭ ‬همسايه‭ ‬ايران‭ (‬تركيه،‭ ‬تركمنستان‭ ‬و‭ ‬پاكستان‭) ‬كه‭ ‬از‭ ‬اقليم‭ ‬آب‭ ‬و‭ ‬هوايي‭ ‬نسبتاً‭ ‬مشابهي‭ ‬با‭ ‬كشور‭ ‬ما‭ ‬برخوردار‭ ‬هستند‭ ‬در‭ ‬مجموع‭ ‬نزديك‭ ‬به‭ ‬12‭ ‬%‭ ‬توليد‭ ‬جهاني‭ ‬الياف‭ ‬پنبه‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬اختيار‭ ‬دارند‭ ‬در‭ ‬حاليكه‭ ‬ميزان‭ ‬توليد‭ ‬در‭ ‬كشور‭ ‬ايران‭ ‬بسيار‭ ‬كمتر‭ ‬از‭ ‬نيم‭ ‬درصد‭ ‬جهاني‭ ‬مي‭ ‬باشد‭.‬

هرچند‭ ‬در‭ ‬توليد‭ ‬الياف‭ ‬سلولزي‭ ‬بازيافته‭ ‬نظير‭ ‬ويسكوز،‭ ‬استات‭ ‬سلولز،‭ ‬تري‭ ‬استات‭ ‬و‭ … ‬نيازمند‭ ‬دسترسي‭ ‬به‭ ‬منابع‭ ‬بسيار‭ ‬زياد‭ ‬سلولزي‭ ‬نظير‭ ‬جنگل‭ ‬هاي‭ ‬با‭ ‬دوره‭ ‬رشد‭ ‬سريع،‭ ‬كه‭ ‬عمدتاً‭ ‬در‭ ‬كشورهاي‭ ‬خاصي‭ ‬نظير‭ ‬اروپاي‭ ‬شمالي‭ ‬و‭ ‬يا‭ ‬جنوب‭ ‬شرق‭ ‬آسيا،‭ ‬هند‭ ‬و‭ ‬چين‭ ‬وجود‭ ‬دارند‭ ‬هستيم،‭ ‬اما‭ ‬با‭ ‬توجه‭ ‬به‭ ‬خصوصيات‭ ‬بسيار‭ ‬مطلوب‭ ‬آنها‭ ‬و‭ ‬شباهت‭ ‬بسيار‭ ‬زياد‭ ‬به‭ ‬الياف‭ ‬طبيعي‭ ‬پنبه،‭ ‬اقبال‭ ‬جهاني‭ ‬به‭ ‬مصرف‭ ‬آنها‭ ‬بسيار‭ ‬زياد‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬همين‭ ‬خاطر‭ ‬مجموعاً‭ ‬ميزان‭ ‬مصرف‭ ‬آنها‭ ‬در‭ ‬جايگاه‭ ‬سوم‭ ‬مصرف‭ ‬جهاني‭ ‬الياف‭ ‬قرار‭ ‬دارد‭.‬

همانگونه‭ ‬كه‭ ‬در‭ ‬نمودار‭ ‬شكل‭ ‬3‭ ‬نشان‭ ‬داده‭ ‬شده‭ ‬است‭ ‬در‭ ‬سال‭ ‬زراعي‭ ‬2017‭-‬2018‭ ‬بزرگترين‭ ‬توليدكنندگان‭ ‬الياف‭ ‬پنبه‭ ‬جهان‭ ‬به‭ ‬ترتيب‭ ‬عبارت‭ ‬بودند‭ ‬از‭ (‬ارقام‭ ‬به‭ ‬هزار‭ ‬تن‭):‬

هند‭ (‬6205‭)‬،‭ ‬چين‭ (‬5987‭)‬،‭ ‬آمريكا‭ (‬4555‭)‬،‭ ‬برزيل‭ (‬1894‭)‬،‭ ‬پاكستان‭ (‬1785‭)‬،‭ ‬استراليا‭ (‬1045‭)‬،‭ ‬تركيه‭ (‬871‭)‬،‭ ‬ازبكستان‭ (‬838‭)‬،‭ ‬تركمنستان‭ (‬296‭) ‬و‭ ‬بوركينافاسو‭ (‬158‭) ‬‭[‬5‭]‬

برطبق‭ ‬اين‭ ‬آمار‭ ‬ميزان‭ ‬توليد‭ ‬الياف‭ ‬پنبه‭ ‬در‭ ‬3‭ ‬كشور‭ ‬هند،‭ ‬چين‭ ‬و‭ ‬آمريكا‭ ‬داراي‭ ‬اختلاف‭ ‬فاحشي‭ ‬با‭ ‬ساير‭ ‬كشورهاي‭ ‬دنيا‭ ‬بوده‭ ‬و‭ ‬اين‭ ‬3‭ ‬كشور‭ ‬به‭ ‬تنهايي‭ ‬بيش‭ ‬از‭ ‬65‭ ‬%‭ ‬توليد‭ ‬جهاني‭ ‬الياف‭ ‬پنبه‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬اختيار‭ ‬خود‭ ‬دارند‭.‬

همچنين‭ ‬3‭ ‬كشور‭ ‬همسايه‭ ‬ايران‭ (‬تركيه،‭ ‬تركمنستان‭ ‬و‭ ‬پاكستان‭) ‬كه‭ ‬از‭ ‬اقليم‭ ‬آب‭ ‬و‭ ‬هوايي‭ ‬نسبتاً‭ ‬مشابهي‭ ‬با‭ ‬كشور‭ ‬ما‭ ‬برخوردار‭ ‬هستند‭ ‬در‭ ‬مجموع‭ ‬نزديك‭ ‬به‭ ‬12‭ ‬%‭ ‬توليد‭ ‬جهاني‭ ‬الياف‭ ‬پنبه‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬اختيار‭ ‬دارند‭ ‬در‭ ‬حاليكه‭ ‬ميزان‭ ‬توليد‭ ‬در‭ ‬كشور‭ ‬ايران‭ ‬بسيار‭ ‬كمتر‭ ‬از‭ ‬نيم‭ ‬درصد‭ ‬جهاني‭ ‬مي‭ ‬باشد‭.‬

در‭ ‬همين‭ ‬بازه‭ ‬زماني‭ ‬بر‭ ‬طبق‭ ‬آمار‭ ‬مجري‭ ‬طرح‭ ‬پنبه،‭ ‬معاونت‭ ‬امور‭ ‬زراعت،‭ ‬وزارت‭ ‬جهاد‭ ‬كشاورزي‭ ‬ميزان‭ ‬توليد‭ ‬پنبه‭ ‬ايران‭ ‬در‭ ‬سال‭ ‬زراعي‭ ‬1397‭-‬1396‭ ‬برابر‭ ‬با‭ ‬55838‭ ‬تن‭ ‬بوده‭ ‬است‭ ‬كه‭ ‬حاكي‭ ‬از‭ ‬سهم‭ ‬بسيار‭ ‬ناچيز‭ ‬ايران‭ ‬در‭ ‬مقياس‭ ‬توليد‭ ‬جهاني‭ ‬طلاي‭ ‬سفيد‭ ‬مي‭ ‬باشد‭. ‬‭[‬6‭]‬

پلي‭ ‬استر

پلي‭ ‬اتيلن‭ ‬ترفتالات‭ (‬PET‭) ‬مهمترين‭ ‬عضو‭ ‬خانواده‭ ‬پلي‭ ‬استرها‭ ‬مي‭ ‬باشد‭ ‬كه‭ ‬علاوه‭ ‬بر‭ ‬صنعت‭ ‬نساجي‭ (‬به‭ ‬صورت‭ ‬الياف‭ ‬استيپل،‭ ‬نخ‭ ‬فيلامنت،‭ ‬منسوج‭ ‬بي‭ ‬بافت‭ ‬اسپان‭ ‬باند‭ ‬و‭ ..‬‭.) ‬به‭ ‬عنوان‭ ‬ماده‭ ‬اوليه‭ ‬صنايع‭ ‬بسته‭ ‬بندي‭ ‬در‭ ‬توليد‭ ‬بطري،‭ ‬فيلم‭ ‬و‭ … ‬نيز‭ ‬مورد‭ ‬استفاده‭ ‬قرار‭ ‬مي‭ ‬گيرد‭.‬

آمار‭ ‬حاكي‭ ‬از‭ ‬آن‭ ‬است‭ ‬كه‭ ‬از‭ ‬مجموع‭ ‬76‭.‬66‭ ‬ميليون‭ ‬تن‭ ‬توليد‭ ‬پلي‭ ‬استر‭ ‬جهان‭ ‬در‭ ‬سال‭ ‬2016‭ ‬ميلادي‭ (‬شامل‭ ‬پلي‭ ‬استر‭ ‬بازيافتي‭) ‬نزديك‭ ‬به‭ ‬44‭ ‬%‭ ‬به‭ ‬صورت‭ ‬نخ‭ ‬فيلامنتي،‭ ‬20‭.‬2‭ ‬%‭ ‬به‭ ‬صورت‭ ‬الياف‭ ‬استيپل،‭ ‬27‭.‬5‭ ‬%‭ ‬به‭ ‬عنوان‭ ‬بطري‭ ‬و‭ ‬مابقي‭ ‬به‭ ‬صورت‭ ‬فيلم‭ ‬و‭ ‬ساير‭ ‬محصولات‭ ‬پليمري‭ ‬تبديل‭ ‬شده‭ ‬است‭ ‬كه‭ ‬در‭ ‬نمودار‭ ‬شكل‭ ‬4‭ ‬نشان‭ ‬داده‭ ‬شده‭ ‬است‭. ‬به‭ ‬عبارت‭ ‬ديگر‭ ‬بيش‭ ‬از‭ ‬62‭ ‬%‭ ‬پلي‭ ‬استر‭ ‬توليدي‭ ‬در‭ ‬جهان‭ ‬در‭ ‬صنايع‭ ‬نساجي‭ ‬مورد‭ ‬استفاده‭ ‬قرار‭ ‬مي‭ ‬گيرد‭. ‬‭[‬7‭]‬

برطبق‭ ‬پيش‭ ‬بيني‭ ‬ها‭ ‬ميزان‭ ‬افزايش‭ ‬توليد‭ ‬جهاني‭ ‬الياف‭ ‬در‭ ‬طي‭ ‬سالهاي‭ ‬آتي‭ ‬تا‭ ‬سال‭ ‬2025‭ ‬ميلادي‭ ‬در‭ ‬محدوده‭ ‬3‭.‬7‭ ‬%‭ ‬در‭ ‬سال‭ ‬مي‭ ‬باشد‭ ‬كه‭ ‬از‭ ‬اين‭ ‬ميزان‭ ‬رشد‭ ‬نزديك‭ ‬به‭ ‬95%‭ ‬سهم‭ ‬پلي‭ ‬استر‭ ‬مي‭ ‬باشد‭. ‬به‭ ‬عبارت‭ ‬ديگر‭ ‬پلي‭ ‬استر‭ ‬در‭ ‬طي‭ ‬دهه‭ ‬هاي‭ ‬آتي‭ ‬تنها‭ ‬محرك‭ ‬بازار‭ ‬الياف‭ ‬نساجي‭ ‬و‭ ‬تامين‭ ‬كننده‭ ‬نيازهاي‭ ‬رو‭ ‬به‭ ‬رشد‭ ‬اين‭ ‬بازار‭ ‬مي‭ ‬باشد‭. ‬‭[‬2‭]‬

پلي‭ ‬استر‭ ‬به‭ ‬دو‭ ‬صورت‭ ‬نخ‭ ‬فيلامنتي‭ ‬و‭ ‬الياف‭ ‬استيپل‭ (‬منقطع‭) ‬در‭ ‬صنت‭ ‬نساجي‭ ‬مورد‭ ‬استفاده‭ ‬قرار‭ ‬مي‭ ‬گيرد‭ ‬كه‭ ‬هر‭ ‬كدام‭ ‬از‭ ‬آنها‭ ‬داراي‭ ‬انواع‭ ‬و‭ ‬زيرشاخه‭ ‬هاي‭ ‬متفاوتي‭ ‬مي‭ ‬باشند‭.‬

در‭ ‬سال‭ ‬2017‭ ‬ميلادي‭ ‬از‭ ‬نزديك‭ ‬به‭ ‬60‭ ‬ميليون‭ ‬تن‭ ‬توليد‭ ‬جهاني‭ ‬پلي‭ ‬استر‭ ‬نساجي‭ ‬قريب‭ ‬به‭ ‬36‭ ‬ميليون‭ ‬تن‭ ‬آن‭ ‬به‭ ‬صورت‭ ‬نخ‭ ‬فيلامنتي‭ ‬نيمه‭ ‬آرايش‭ ‬يافته‭ ‬و‭ ‬كاملاً‭ ‬آرايش‭ ‬يافته (POYFDY) و‭ ‬تقريباً‭ ‬24‭ ‬ميليون‭ ‬تن‭ ‬آن‭ ‬به‭ ‬صورت‭ ‬الياف‭ ‬استيپل‭ ‬توليد‭ ‬شده‭ ‬اند‭.‬

بررسي‭ ‬آمار‭ ‬حاكي‭ ‬از‭ ‬آن‭ ‬است‭ ‬كه‭ ‬در‭ ‬طي‭ ‬5‭ ‬سال‭ ‬گذشته‭ ‬ميزان‭ ‬رشد‭ ‬مصرف‭ ‬نخ‭ ‬هاي‭ ‬فيلامنتي‭ ‬پلي‭ ‬استر‭ ‬در‭ ‬محدوده‭ ‬7‭.‬9 %‭ ‬بوده‭ ‬است‭ ‬كه‭ ‬خود‭ ‬به‭ ‬تنهايي‭ ‬بيش‭ ‬از‭ ‬2‭ ‬برابر‭ ‬متوسط‭ ‬مصرف‭ ‬رشد‭ ‬جهاني‭ ‬الياف‭ ‬مي‭ ‬باشد‭. ‬البته‭ ‬اين‭ ‬نرخ‭ ‬رشد‭ ‬در‭ ‬سالهاي‭ ‬آتي‭ ‬تا‭ ‬حد‭ ‬6%‭ ‬كاهش‭ ‬خواهد‭ ‬يافت‭ ‬كه‭ ‬حتي‭ ‬اين‭ ‬عدد‭ ‬نيز‭ ‬نزديك‭ ‬به‭ ‬2‭ ‬برابر‭ ‬متوسط‭ ‬جهاني‭ ‬نرخ‭ ‬رشد‭ ‬توليد‭ ‬الياف‭ ‬مي‭ ‬باشد‭.‬

همانگونه‭ ‬كه‭ ‬در‭ ‬نمودار‭ ‬شكل‭ ‬5‭ ‬مشخص‭ ‬است‭ ‬از‭ ‬ابتداي‭ ‬دهه‭ ‬2000‭ ‬ميلادي‭ ‬به‭ ‬يكباره‭ ‬با‭ ‬قدرت‭ ‬گرفتن‭ ‬صنعت‭ ‬توليد‭ ‬نخ‭ ‬هاي‭ ‬فيلامنتي‭ ‬در‭ ‬چين‭ ‬رشد‭ ‬بسيار‭ ‬شديد‭ ‬توليد‭ ‬اين‭ ‬نخها‭ ‬آغاز‭ ‬گرديد‭ ‬كه‭ ‬همزمان‭ ‬منجر‭ ‬به‭ ‬كاهش‭ ‬توليد‭ ‬در‭ ‬كشورهاي‭ ‬پيشرفته‭ ‬ژاپن،‭ ‬اروپاي‭ ‬غربي‭ ‬و‭ ‬آمريكا‭ ‬گرديد‭. ‬البته‭ ‬در‭ ‬كنار‭ ‬كشور‭ ‬چين،‭ ‬در‭ ‬ساير‭ ‬كشورهاي‭ ‬آسياي‭ ‬جنوبي‭ ‬و‭ ‬جنوب‭ ‬شرقي‭ ‬نظير‭ ‬هندوستان‭ ‬نيز‭ ‬ميزان‭ ‬توليد‭ ‬نخهاي‭ ‬فيلامنتي‭ ‬در‭ ‬طي‭ ‬چند‭ ‬سال‭ ‬اخير‭ ‬روند‭ ‬رو‭ ‬به‭ ‬رشدي‭ ‬داشته‭ ‬است‭.‬

همانگونه‭ ‬كه‭ ‬در‭ ‬نمودار‭ ‬شكل‭ ‬6‭ ‬نيز‭ ‬نشان‭ ‬داده‭ ‬شده‭ ‬است،‭ ‬مشابه‭ ‬نخ‭ ‬هاي‭ ‬فيلامنتي‭ ‬پلي‭ ‬استري‭ ‬در‭ ‬بخش‭ ‬الياف‭ ‬استيپل‭ ‬پلي‭ ‬استر‭ ‬نيز‭ ‬در‭ ‬طي‭ ‬5‭ ‬سال‭ ‬گذشته‭ ‬رشدي‭ ‬در‭ ‬حد‭ ‬6‭.‬4‭ ‬%‭ ‬وجود‭ ‬داشته‭ ‬كه‭ ‬در‭ ‬حد‭ ‬2‭ ‬برابر‭ ‬رشد‭ ‬متوسط‭ ‬جهاني‭ ‬مصرف‭ ‬الياف‭ ‬بوده‭ ‬است‭.‬

در‭ ‬اين‭ ‬بخش‭ ‬نيز‭ ‬حركت‭ ‬سريع‭ ‬چين‭ ‬از‭ ‬ابتداي‭ ‬دهه‭ ‬2000‭ ‬ميلادي‭ ‬آغاز‭ ‬گرديد‭ ‬كه‭ ‬البته‭ ‬در‭ ‬كنار‭ ‬آن‭ ‬ميزان‭ ‬توليد‭ ‬در‭ ‬تعدادي‭ ‬از‭ ‬كشورهاي‭ ‬آسيايي‭ ‬نظير‭ ‬هند‭ ‬نيز‭ ‬روند‭ ‬صعودي‭ ‬داشت‭ ‬كه‭ ‬مهمترين‭ ‬علت‭ ‬آن‭ ‬عدم‭ ‬توانايي‭ ‬الياف‭ ‬طبيعي‭ ‬نظير‭ ‬پنبه‭ ‬در‭ ‬تامين‭ ‬نيازهاي‭ ‬واحدهاي‭ ‬ريسندگي‭ ‬الياف‭ ‬كوتاه‭ ‬بوده‭ ‬است‭.‬

مجموع‭ ‬اين‭ ‬آمار‭ ‬حاكي‭ ‬از‭ ‬آن‭ ‬است‭ ‬كه‭ ‬بيش‭ ‬از‭ ‬65‭ ‬%‭ ‬بازار‭ ‬جهاني‭ ‬پلي‭ ‬استر‭ ‬در‭ ‬اختيار‭ ‬كشور‭ ‬چين‭ ‬بوده‭ ‬و‭ ‬اين‭ ‬كشور‭ ‬نقش‭ ‬تعيين‭ ‬كننده‭ ‬اي‭ ‬در‭ ‬اين‭ ‬بازار‭ ‬دارد‭.‬

علاوه‭ ‬بر‭ ‬الياف‭ ‬استيپل‭ ‬و‭ ‬نخ‭ ‬هاي‭ ‬فيلامنتي‭ ‬نساجي،‭ ‬از‭ ‬پليمر‭ ‬پلي‭ ‬اتيلن‭ ‬ترفتالات‭ ‬براي‭ ‬توليد‭ ‬نخهاي‭ ‬صنعتي‭ ‬نيز‭ ‬استفاده‭ ‬مي‭ ‬شود‭ ‬كه‭ ‬هم‭ ‬اكنون‭ ‬حوزه‭ ‬هاي‭ ‬كاربردي‭ ‬اين‭ ‬بخش‭ ‬با‭ ‬سرعت‭ ‬زيادي‭ ‬رو‭ ‬به‭ ‬گسترش‭ ‬مي‭ ‬باشد‭.‬

نخهاي‭ ‬صنعتي‭ ‬در‭ ‬كاربردهاي‭ ‬مختلفي‭ ‬از‭ ‬قبيل‭ ‬نخ‭ ‬تاير‭ (‬29‭ ‬%‭)‬،‭ ‬قطعات‭ ‬لاستيكي‭ ‬مستحكم‭ ‬شده‭ ‬با‭ ‬منسوجات‭ (‬23‭ ‬%‭)‬،‭ ‬نوار‭ ‬و‭ ‬تسمه‭ ‬هاي‭ ‬بافته‭ ‬شده‭ (‬19 %‭)‬،‭ ‬طنابهاي‭ ‬بافته‭ ‬شده‭ (‬14 %‭)‬،‭ ‬كيسه‭ ‬هواي‭ ‬خودرو‭ (‬6‭ ‬%‭)‬،‭ ‬نخ‭ ‬دوخت‭ (‬4 %‭) ‬و‭ … ‬مورد‭ ‬استفاده‭ ‬قرار‭ ‬مي‭ ‬گيرند‭ ‬كه‭ ‬سهم‭ ‬هركدام‭ ‬از‭ ‬آنها‭ ‬در‭ ‬اين‭ ‬بازار‭ ‬در‭ ‬شكل‭ ‬7‭ ‬نشان‭ ‬داده‭ ‬شده‭ ‬است‭.‬

شكل‭ ‬7‭ – ‬سهم‭ ‬كاربردهاي‭ ‬مختلف‭ ‬نخهاي‭ ‬صنعتي

تهيه‭ ‬و‭ ‬تنظيم‭: ‬دكتر‭ ‬شاهين‭ ‬كاظمي‭ –  ‬دكتري‭ ‬مهندسي‭ ‬شيمي‭ ‬نساجي‭ ‬و‭ ‬علوم‭ ‬الياف‭ – ‬عضو‭ ‬هيئت‭ ‬مديره‭ ‬انجمن‭ ‬صنايع‭ ‬نساجي‭ ‬ايران

اشتراک رایگان سالانه مجله کهن

جهت دریافت اشتراک رایگان سالانه مجله نساجی و فرش ماشینی کهن در فرم زیر ثبت نام کنید

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا