روند جهانی تولید و مصرف چیپس، الیاف و نخ فیلامنت پلی استر در مقایسه با ایران- قسمت دوم
صنعت پلی استر در ایران
داستان تولید پلی استر در ایران در سال ۱۳۵۴ و با تاسیس کارخانه پلی اکریل اصفهان توسط آقای اکبر لاجوردیان (گروه صنعتی بهشهر) و با دانش فنی شرکت دوپونت (DuPont) آمریکا آغاز می شود. این شرکت که در سال ۱۳۵۷ به بهره برداری رسید و در زمان خود بزرگترین پروژه سرمایه گذاری مشارکتی محسوب می شد تا دهه ۱۳۸۰ شمسی تنها تولیدکننده پلی استر ایران بود. در دهه ۱۳۸۰ ابتدا شرکت پلی استر یزد با تکنولوژی نوی والسینا (NoyVallesina) ایتالیا و متعاقب آن پتروشیمی شهید تندگویان با تکنولوژی زیمر (Zimmer) آلمان در خوزستان به بهره برداری رسیدند که منجر به تحول عظیمی در صنایع تبدیلی پایین دستی و رونق گرفتن تولید نخ فیلامنت و الیاف استیپل گردیدند. (تولید کارخانه پلی استر یزد پس از چند سال متوقف گردید)
هرچند که تولید شرکت پلی اکریل اصفهان به صورت مستقیم (CP) نخ فیلامنتی و الیاف استیپل به ترتیب به میزان ۲۱ و ۳۶ هزار تن در سال بود (در کارخانجات CP مواد مذاب بدون تبدیل شدن به چیپس و بدون نیاز به اکسترودر مستقیماً از فاز پلیمری شدن به بخش ریسندگی انتقال می یابد)، اما در شرکتهای پلی استر یزد و پتروشیمی شهید تندگویان عمده بخش تولید به صورت چیپس پلی استری تعریف گردید.
پتروشیمی شهید تندگویان در دو فاز طراحی و در منطقه ویژه اقتصادی ماهشهر اجرا گردیده است که هر فاز دارای واحد مستقل تولید اسید ترفتالیک به صورت CTA و PTA می باشد. ظرفیت بخشهای مختلف پتروشیمی شهید تندگویان با احتساب ۳۳۰ روز کاری در سال به شرح جدول ۱ می باشد. [۸]
البته لازم به ذکر است که هرچند در آمار ارائه شده در پایگاه اینترنتی شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران مجموع ظرفیت شرکت پتروشیمی شهید تندگویان در حد ۸۰۷ هزار تن در سال عنوان گردیده است، اما با اجرای پروژه های بهینه سازی فاز ۲ ظرفیت سالانه این مجتمع به نزدیک ۹۰۰ هزار تن در سال افزایش خواهد یافت.
در حال حاضر واحد Poly H این مجموعه به دلیل اجرای پروژه افزایش ظرفیت از مدار تولید خارج بوده و مذاب مورد نیاز جهت تولید خط نخ فیلامنت از واحد Poly G تامین می شود و به همین دلیل ظرفیت نامی تولید چیپس پلی استر نوع نساجی در حال حاضر در مجموع در حدود ۱۰۰۰ تن در روز می باشد که بایستی بررسی شود ظرفیت واقعی تولید در حال حاضر چقدر است ؟
مواد اولیه تولید پلیمر پلی اتیلن ترفتالات (PET) عبارتند از: منو اتیلن گلایکول (MEG) و اسید ترفتالیک خالص (PTA) که ماده دومی از پارا زایلین (PX) و اسید استیک تولید می شود.
میزان مصرف منواتیلن گلایکول پتروشیمی شهید تندگویان ۲۹۰ هزار تن در سال بوده که مهمترین تامین کنندگان این ماده در ایران و ظرفیت سالانه آنها عبارتند از:
پتروشیمی مارون (۴۴۳)، پتروشیمی مروارید (۵۰۰)، فرسا شیمی (۴۰۰) و پتروشیمی شازند اراک (۱۱۹).
میزان مصرف پارا زایلین پتروشیمی شهید تندگویان ۴۶۸ هزار تن در سال بوده که مهمترین تامین کنندگان آن در ایران و ظرفیت سالانه آنها عبارتند از:
پتروشیمی بوعلی (۴۰۰)، پتروشیمی فرآورش بندر امام (۱۸۰)، پتروشیمی نوری-برزویه (۷۵۰)، پتروشیمی اصفهان (۴۴).
چیپس پلی استر نوع نساجی (PET–TG) به عنوان ماده اولیه دهها کارخانه تولید نخ فیلامنتی و الیاف استیپل از مواد استراتژیک این صنعت محسوب گردیده و نقش بسیار مهمی در حرکت واحدهای پایین دست نساجی دارد.
این چیپس در انواع مختلفی نظیر نیمه مات (Semi Dull)، فوق براق (Super Bright)، اصلاح شده (MOD)، و … تولید می شود که هر کدام برای کاربرد خاصی در صنعت نساجی مناسب می باشند.
بر طبق آمار و ارقام منتشر شده توسط کارگروه پایش صنایع نساجی در انجمن صنایع نساجی ایران در حال حاضر ۳۲ شرکت ثبت شده (۲۷ گروه صنعتی) تولیدکننده نخ فیلامنت پلی استر به صورت نیمه آرایش یافته (POY) و کاملاً آرایش یافته (FDY) در ایران به فعالیت مشغول هستند که همگی به چیپس پلی استر به عنوان ماده اولیه نیازمند می باشند (شرکتهای پلی اکریل ایران و پتروشیمی شهید تندگویان که به صورت مستقیم (CP) نخ و الیاف تولید می کنند در این آمار لحاظ نشده اند – البته در شرکت پلی اکریل از هر دو سیستم ریسندگی اکسترودر و ریسندگی مستقیم استفاده می شود).
در این شرکتها در حدود ۷۰۷ وایندر تولید نخ فیلامنت POY و ۲۵۰ وایندر تولید نخ فیلامنت FDY، به علاوه ۲۲۴ وایندر تولید نخ فیلامنت POY در سیستم مستقیم CP در حال کار می باشد که در صورت لحاظ نمودن نخ نمره نهایی ۱۵۰ دنیر به عنوان متوسط نمره نخ رایج در ایران، بطور متوسط این شرکتها روزانه حداقل به ۹۵۰ تن چیپس پلی استر به عنوان ماده اولیه نیازمند می باشند. البته لازم به ذکر است که پروانه های بهره برداری صادره از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت در این بخش بیانگر ظرفیت اسمی در حد ۱۷۰۰ تن در روز می باشد که ۷۰% بیشتر از ظرفیت همگن محاسبه شده برای این واحدها است. [۹]
بر طبق آئین نامه های وزارت صنعت، معدن و تجارت در محاسبه ظرفیت پروانه های بهره برداری صنایع ذوب ریسی ۳۳۳ روز کاری در سال معادل ۸۰۰۰ ساعت یا ۱۱ ماه لحاظ شده است که در عمل با توجه به محدودیتهای روشن و خاموش شدن دستگاههای ذوب ریسی و اجبار آنها به تولید مداوم عملاً این دستگاهها در بیش از ۳۵۰ روز سال به تولید مشغول می باشند.
هرچند که در دهه اخیر اکثریت واحدهای مذکور با تکنولوژی چین و صرف تامین نیاز داخلی راه اندازی شده اند اما معدودی از این واحدها با بهره گیری از تکنولوژی روز شرکتهای صاحبنامی نظیر: تی ام تی (TMT) ژاپن، بارمگ (Barmag) آلمان و ویبا سیات (VibaSiat) ایتالیا نیز توانسته اند محصولاتی با کیفیت جهانی تولید نمایند که در بازارهای صادراتی نیز قابل عرضه هستند.
لازم به ذکر است که در جدیدترین سرمایه گذاری های صورت گرفته پس از اجرای توافق برجام، ۲ واحد بزرگ (به ترتیب تعداد وایندر) با تکنولوژی شرکت تی ام تی (TMT) ژاپن و بارمگ (Barmag) آلمان نیز تا انتهای سال جاری (۱۳۹۷) در استانهای اصفهان و چهارمحال و بختیاری به بهره برداری کامل خواهند رسید، که آمار آنها نیز در ظرفیت ذوب ریسی تولید نخ فیلامنت ایران لحاظ شده است. البته هر دو واحد در گذشته از تکنولوژی چین استفاده می نمودند که در پاسخ به نیازهای رو به رشد بازار پروژه افزایش ظرفیت خود را با استفاده از بالاترین تکنولوژی های موجود در بازار اجرا نمودند تا نه تنها قابلیت صادراتی محصولات خود را ارتقا دهند بلکه به نیازهای کیفی رو به رشد بازار داخلی نیز توجه نمایند.
در کنار واحدهای تولید نخ فیلامنت، شرکتهای تولیدکننده الیاف استیپل نیز از جمله مصرف کنندگان بزرگ چیپس پلی استر در ایران می باشند. به غیر از شرکتهای پلی اکریل اصفهان و پتروشیمی شهید تندگویان که به صورت مستقیم (CP) توانایی تولید الیاف استیپل را دارند، ۴ شرکت بخش خصوصی به صورت تخصصی در حوزه تولید الیاف پلی استر استیپل نوع پنبه ای (Cotton Type) از مواد نو جهت تغذیه کارخانجات ریسندگی الیاف کوتاه مشغول به کار هستند که ظرفیت تولید آنها در محدوده ۱۳۰ هزار تن در سال ( تقریباً ۳۸۵ تن در روز) می باشد و ماشین آلات همگی آنها چینی می باشد.
در کنار آنها ۱۷ شرکت تولیدکننده الیاف پلی استر استیپل نیز وجود دارند که به صورت اختلاطی از مواد اولیه نو (چیپس) و مواد اولیه بازیافتی (پرک و …) جهت تولید محصول خود که عبارتند از الیاف تو خالی (Hollow) و پشمی (Wool Type) استفاده می نمایند که ظرفیت پروانه بهره برداری آنها در حدود ۲۶۷ هزار تن در سال (تقریباً ۸۱۰ تن در روز) بوده و ماشین آلات آنها نیز از کشور چین تامین شده است. عمده الیاف تولیدی توسط این واحدها به عنوان ماده اولیه در صنایع ریسندگی الیاف بلند، پرکننده مبلمان و کالای خواب و … مورد استفاده قرار می گیرد.
همچنین ۲۱ شرکت نیز دارای خطوط تولید الیاف پلی استر استیپل صرفاً با استفاده از مواد بازیافتی (پرک و …) می باشند که ظرفیت پروانه بهره برداری آنها در حدود ۱۷۸ هزار تن در سال (۵۴۰ تن در روز) بوده و با ماشین آلات عمدتاً کره ای و بعضاً ایرانی اقدام به تولید می نمایند و محصول تولیدی آنها به نام الیاف بی بافت یا سالید (Solid) عمدتاً در تولید موکت، لایه عایق رطوبتی و منسوجات بی بافت مورد استفاده قرار می گیرد.
حال اگر بطور فرضی ۵۰% ظرفیت واحدهای تولید الیاف استیپل نو و بازیافتی را به مصرف کنندگان چیپس نساجی اختصاص دهیم (بدون محاسبه شرکتهای صرفاً بازیافتی)، با احتساب ۴ شرکتی که انحصاراً الیاف پلی استر استیپل از مواد نو (Virgin) تولید می نمایند مشخص می شود که صنعت تولید الیاف پلی استر استیپل ایران به طور متوسط روزانه ۷۹۰ تن چیپس پلی استر نیازمند می باشد.
بدین ترتیب مجموع نیاز به چیپس پلی استر براساس پروانه های بهره برداری صادره در بخش تولید نخ فیلامنت و الیاف استیپل پلی استر ایران در حدود ۲۴۹۰ تن در روز می باشد.
مشخصاً با لحاظ نمودن ظرفیت اسمی تولید چیپس پلی استر نساجی پتروشیمی شهید تندگویان در حد ۱۰۰۰ تن در روز اختلاف قابل توجهی بین نیاز کشور به این مواد و ظرفیت عملی تولید و تامین آن توسط پتروشیمی شهید تندگویان مشاهده می شود که نیازمند برنامه ریزی دقیق و آینده نگری جهت رفع این نیاز می باشد.
البته لازم به ذکر است که در حال حاضر میزان عرضه هفتگی چیپس پلی استر در بورس کالا بسیار کمتر از ظرفیت اسمی پتروشیمی شهید تندگویان (۷۰۰۰ تن در هفته) بوده که منجر شده یا واحدهای پایین دستی با ظرفیتی کمتر از ظرفیت نامی به کار مشغول باشند و یا اقدام به واردات چیپس پلی استر نمایند.
در جدول ۲ به عنوان نمونه میزان عرضه و تقاضای چیپس پلی استر در طی ۹ ماه گذشته (ابتدای فروردین – انتهای آذر) که بازار مواد پلیمری با بحرانهایی نظیر افزایش ناگهانی نرخ ارز و برداشته شدن سقف رقابت مواجه گردید درج شده است.[۱۰]
با توجه عرضه چیپس پلی استر در سه شنبه هر هفته، مبنای شمارش هفته های این جدول از سه شنبه اول هر ماه لحاظ شده است. همانگونه که از این جدول مشخص است در طی ۹ ماه ابتدای سال جاری در مقابل تقاضای ۵۸۵ هزار تنی چیپس پلی استر نوع نساجی تنها ۱۷۳ هزار تن مواد توسط پتروشیمی شهید تندگویان عرضه شده است که نسبت میزان عرضه به تقاضا کمتر از یک به سه می باشد. به عبارت دیگر در مقابل تقاضای هفتگی متوسط ۱۵۳۰۰ تنی در بازار میزان عرضه متوسط پتورشیمی در حد ۵۰۰۰ تن وبده است. البته مشابه این موضوع در خصوص چیپس پلی استر نوع بطری با شرایط بحرانی تر نیز مشاهده می شود که در این گزارش به جزئیات آن پرداخته نشده است.
با توجه به جدول ظرفیت اسمی پتروشیمی شهید تندگویان متوسط ظرفیت اسمی تولید ۹ ماهه این شرکت برای چیپس پلی استر نوع نساجی تقریباً بایستی برابر با ۲۷۵ هزار تن باشد که حاکی از اختلاف ۱۰۰ هزار تنی عرضه چیپس پلی استر توسط این مجموعه نسبت به ظرفیت اسمی آن می باشد.
البته یکی از مسائل بحث برانگیز در این بخش قراردادهای عرضه مستقیم پتروشیمی شهید تندگویان با تعدادی از واحدهای بخش خصوصی است که منجر به ایجاد اختلافاتی بین شرکتهای حاضر در بازار گردیده و بایستی این موضوع به نحوی شفاف سازی شود (آمار عرضه قراردادی نیز در بطن آمار جدول ۲ قرار دارد).
از سویی شرکت پتروشیمی شهید تندگویان موظف بوده که همیشه کف عرضه خود در بورس را که به میزان ۳۵۰۰ تن در هفته مشخص شده است را رعایت نماید که آمار جدول ۲ حاکی از از آن است که متوسط عرضه ۴۰ هفته ابتدایی سال جاری توسط این شرکت (شامل قراردادها) در حد متوسط ۵۰۰۰ تن بوده و بیشتر از میزان تعهد بوده است.
در شکل ۸ اعداد مندرج در جدول ۲ در قالب نموداری و شماتیک، مقایسه ای بین میزان عرضه و تقاضای چیپس پلی استر نساجی در طی ۹ ماه گذشته را نشان می دهد. همانگونه که از این شکل مشخص است ماههای تیر و مرداد بحرانی ترین ماههای سال بوده اند که در طی این ۲ ماه علاوه بر مصرف کنندگان قبلی و حقیقی، بسیاری از واحدهایی که به هر دلیلی در سامانه بهین یاب مجاز به خرید چپیس پلی استر نساجی بوده اند (نظیر واحدهای تولیدکننده الیاف استیپل ۱۰۰% بازیافتی و …) و یا واحدهایی که کمتر از ظرفیت نامی خود تولید می نمودند و یا واحدهایی که پروانه بهره برداری آنها بیشتر از ظرفیت واقعی تولید آنها بوده است، به سمت خرید و انبارش چیپس پلی استر هجوم آوردند، به گونه ای که در این مدت شاهد ثبت تقاضای بیش از ۱۰ برابری نسبت به عرضه هستیم.
در صورتیکه آمار ۲ ماهه مذکور (۱۰ هفته) را از جدول مقایسه آماری حذف نماییم متوجه می شویم که در طی ۷ ماه فروردین، اردیبهشت، خرداد، شهریور، مهر، آبان و آذر در مقابل تقاضای ۲۴۲ هزار تنی چیپس پلی استر نوع نساجی تقریباً ۱۴۳ هزار تن مواد توسط پتروشیمی شهید تندگویان عرضه شده است. به عبارت دیگر در طی هفته های عادی بازار، شرکتهای نساجی تقاضای خرید متوسط در حدود ۸۰۸۰ تن چیپس پلی استر داشته اند که شرکت پتروشیمی تندگویان بطور متوسط در بازه زمانی مذکور ۴۷۶۶ تن در هفته چیپس به بازار عرضه نموده است.
با توجه به این فرضیات احتمالاً در صورتیکه شرکت پتروشیمی شهید تندگویان بتواند طی چند هفته متوالی میزان عرضه خود را تا حد ۷۰۰۰ تن افزایش دهد (که البته این عدد با ظرفیت نامی اعلامی پتروشیمی شهید تندگویان در شرایط فعلی کاملاً در تطابق است)، التهاب موجود در بازار برطرف شده و در ضمن پاسخگویی به نیازهای تجمیع شده مشتریان میزان رقابت قیمتی آنها در بورس نیز کاسته شده و صنایع پایین دستی می توانند با قیمت رقابتی نسبت به تامین مواد خود اقدام نمایند.
همانگونه که گفته شد، چیپس پلی استر نوع نساجی در انواع مختلفی عرضه می شود که ۵ نوع اصلی آن که توسط پتروشیمی شهید تندگویان به صورت منظم تولید می شود عبارتند از:
- چیپس نیمه مات TG 641 – SD
- چیپس نیمه مات TG 645 – SD
- چیپس فوق براق TG 641 – SB
- چیپس فوق براق TG 645 – SB
- چیپس اصلاح شده TG ۶۴۱ - MOD
در خصوص چیپس پلی استر نوع بطری نیز مهمترین انواع عرضه شده توسط پتروشیمی شهید تندگویان عبارتند از: چیپس BG۷۳۱، BG۷۳۲، BG۷۳۵، BG۷۸۱، BG۷۸۵، BG۸۲۱، BG۸۲۵، BG۸۴۱ و BG۸۴۵
علاوه بر این پتروشیمی شهید تندگویان به صورت محدودی نیز چیپس پلی استر نوع فیلم با کد FG۶۴۱ نیز عرضه می نماید.
در سه بخش مجزا از جدول ۳ نسبت بین میزان عرضه و تقاضای چیپس های پلی استر نوع نساجی (TG)، نوع بطری (BG) و نوع فیلم در دو سال ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ درج گردیده است. البته به جهت سهولت مقایسه ستونی نیز به عنوان ۹ ماهه ابتدایی سال ۹۶ مشخص شده است که مقایسه آنرا با زمان مشابه در سال ۱۳۹۷ تسهیل می نماید.
همانگونه که از آمار و ارقام مندرج در جدول ۳ مشخص است در سال ۱۳۹۶ میزان عرضه چیپس پلی استر نوع نساجی درحدود ۷۸ هزار تن بیشتر از میزان تقاضا بوده است که قاعدتاً بایستی منجر به ایجاد رسوبی در انبارهای شرکت پتروشیمی شهید تندگویان گردد که البته با توجه به آمارهای صادرات چیپس پلی استر نوع نساجی مندرج در جدول شماره ۸ که نشان دهنده صادراتی در حدود ۸۵ هزار تن از ایران به مقاصدی نظیر کشور هندوستان است، مشخص می شود که کلیه این اضافه عرضه از ایران صادر گردیده است.
اما در همین بازه زمانی شرکتهای نساجی اقدام به واردات ۵۶ هزار تن چیپس پلی استر نوع نساجی نیز نموده اند.
مقایسه آمار عرضه پتروشیمی شهید تندگویان در ۹ ماهه ابتدای سال ۱۳۹۶ (۲۶۸.۶۴۲) و ۹ ماهه ابتدای سال ۱۳۹۷ (۲۰۰.۹۸۶) حاکی از آن است که عرضه پتروشیمی در سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته در حدود ۶۸ هزار تن کمتر بوده است (بطور متوسط در هر هفته ۱۷۰۰ تن کمتر بوده است) که احتمالاً این مساله نیز به التهاب بازار شدت داده است.
مقایسه آمار عرضه و تقاضای چیپس پلی استر نوع بطری نیز حاکی از آن است که میزان تقاضای این چیپس نیز بیش از ۳ برابر میزان عرضه آن می باشد. البته در سال گذشته نیز اختلاف فاحشی بین میزان عرضه و تقاضای این نوع چیپس وجود داشته و این موضوع در سال جاری نیز تکرار شده است. البته نکته بسیار عجیب صادرات ۱۹ هزار تنی چیپس بطری در مقابل واردات ۳۲ هزار تنی آن می باشد که جای تامل دارد (جداول ۴ و ۸).
شایان ذکر است که در سال گذشته میزان عرضه چیپس پلی استر در ۹ ماه ابتدایی سال نسبت به همین بازه زمانی در سال جاری در حدود ۳۰ هزار تن بیشتر بوده است و بایستی شرکت پتروشیمی برنامه ای اجرا نماید تا حتی الامکان این اختلاف را کاهش دهد.
در مجموع سال گذشته برای انواع مختلف چیپس پلیمری بیش از یک میلیون تقاضا وجود داشته است که تقریباً به ۶۰% آن توسط شرکت پتروشیمی پاسخ داده شده است.
مقایسه آمارهای مندرج در جداول عرضه و تقاضا (جدول ۳) و آمارهای جداول میزان واردات و صادرات (جدول ۴ و ۸) حاکی از آن است که یکی از راهکاری کاهش بحران می تواند ممنوع نمودن صادرات چیپس و آزاد نمودن واردات آن به جهت تنظیم نمودن عرضه و تقاضای بازار باشد تا بدین ترتیب بحران ناشی از کمبود مواد اولیه به زیرشاخه ها آن سرایت ننماید.
لازم به ذکر است که برطبق آمار جدول ۴ بیش از ۷۰ هزار تن انواع مختفل نخ پلی استری در سال ۱۳۹۶ به ایران وارد شده است که باتوجه به فعال سازی ظرفیت های نصب شده در ایران به راحتی می توان این میزان نخ را داخل کشور تولید نمود و از واردات آن بی نیاز شد.
با توجه به اینکه بیشترین عرضه و تقاضا از بین انواع مختلف مربوط به چیپس نوع TG۶۴۵–SD می باشد، نمودار قیمت این ماده به عنوان یک مبنای کلی در شکل ۹ نشان داده شده است.
همانگونه که در این نمودار نیز مشخص است از انتهای شهریور ماه که سقف رقابت از معاملات این کالا برداشته شد و قانون قیمت پایه مساوی قیمت میانگین معامله در ۴ هفته گذشته اجرایی گشت، به یکباره مواد اولیه پلیمری با جهش ناگهانی قیمت در حد ۳ برابر مواجه شدند و قیمت معامله چیپس در بورس کالا از محدوده ۵ هزار تومان به حد ۱۶ هزار تومان نیز رسید که پس از مدتی در محدوده تقریبی ۱۴ هزار تومان تثبیت گردید.
این مساله از یک سو در واحدهای ذوب ریسی مسائل از قبیل عدم توانایی تامین سرمایه در گردش را ایجاد نمود و از سوی دیگر با انتقال این افزایش قیمت به واحدهای پایین دستی بافندگی که معمولاً در حد کوچک بوده و از توان مالی بالایی برخوردار نیستند سبب گردید که بسیاری از آنها متوقف گردند و مسائلی در خصوص بازار پارچه را ایجاد نمود.
البته این افزایش قیمت سبب گردید تا حجم زیادی از تقاضای کاذب بازار بورس نیز کاهش یافته و میزان تقاضا به زیر ۱۰ هزار تن در هفته کاهش یابد.
شایان ذکر است که علاوه بر چیپس پلی استر نساجی که دارای ویسکوزیته ذاتی (IV) در محدوده ۰.۶۴ می باشد، در تعدادی از کاربردهای نساجی نیازمند استفاده از چیپس با ویسکوزیته بالاتر نظیر ۰.۷۸ و ۰.۸۲ می باشیم که در گستره محصولات پتروشیمی شهید تندگویان این محصولات در گروه چیپس نوع بطری طبقه بندی می شوند.
در کنار تولیدکنندگان نخهای فیلامنتی و الیاف استیپل پلی استری، با توجه به ورود پلی استر در صنعت فرش ماشینی در طی چند سال اخیر تولیدکنندگان نخ فیلامنت BCF که محصول آنها به صورت خاص جهت استفاده در صنایع تولید فرش ماشینی و موکت تافتینگ مورد استفاده قرار می گیرد و در گذشته عمدتاً مصرف کننده گرانول پلی پروپیلن بودند نیز به سمت سرمایه گذاری جدید در حوزه ماشین آلات تولید نخ BCF پلی استر از کشورهای سوئیس و ایتالیا حرکت نمودند. با توجه به اینکه در این حوزه به دلیل تامین ویژگی های خاص ارتجاعیت و جهندگی نخ نیازمند به چیپس پلی استر با ویسکوزیته بالاتر می باشیم به ناچار این شرکتها از چیپس پلی استر نوع بطری برای تولید نخ BCF پلی استر استفاده می نمایند که در آمار فوق ظرفیت آنها لحاظ نشده است.
علاوه بر این تولیدکنندگان الیاف توخالی (Hollow) نیز گاهاً به جهت افزایش کیفیت ارتجاعیت محصول خود ناچار به استفاده ترکیبی از چیپس پلی استر با ویسکوزیته بالاتر یا همان چیپس پلی استر نوع بطری می باشند و به همین دلیل ظرفیت مصرف آنها را نیز بایستی در حوزه چیپس پلی استر بطری لحاظ نمود.
تهیه و تنظیم: دکتر شاهین کاظمی – دکتری مهندسی شیمی نساجی و علوم الیاف – عضو هیئت مدیره انجمن صنایع نساجی ایران