شناخت انواع پارچه؛ گشت‌وگذار در دنیای پارچه‌ها

انواع پارچه را بشناسید

شاید تا به حال برایتان پیش آمده باشد که هنگام خرید یک لباس یا پارچه، درباره جنس آن دچار تردید شوید. یا حتی ندانید که کدام پارچه برای لباسی که قصد دارید آن را بدوزید، مناسب‌تر است. شناخت انواع پارچه و ویژگی‌های آن یکی از آن چیزهایی است که به طرز شگفت‌انگیزی به کارتان می‌آید و برای شما مفید است.

شناخت پارچه‌ها، جنس و طرح آن‌ها، بخصوص برای افرادی که در زمینه طراحی یا دوخت لباس فعال هستند، بسیار مهم است. اگر دوست دارید درباره انواع منسوجات بیشتر بدانید و با خصوصیات هر یک از آن‌ها آشنا شوید، ما را در مجله کهن همراهی کنید:

پارچه‌ها و منابع آن‌ها

منسوجات را براساس منابع و منشا تولید آن‌ها به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌کنند. هر پارچه با توجه به منبعی که از آن گرفته می‌شود، ترکیب خاص و ویژگی‌های منحصر به فردی دارد که با شناختن آن‌ها می‌توانید انتخاب راحت‌تری داشته باشید.

تقسیم‌بندی انواع پارچه براساس منشا آن‌ها به شکل زیر است:

1.  گیاهی: پنبه، کتان، کنف و…
2.  حیوانی: ابریشم، پشم، خز و…
3.  معدنی: پنبه نسوز یا آزبست، انواع پارچه‌های شیشه‌ای و…
4.  شیمیایی: نایلون، داکرون، ترگال و…

مطلب مرتبط: انواع پارچه‌های رومبلی و خصوصیات آن‌ها

پارچه‌های گیاهی و الیاف طبیعی

این نوع محصولات به خاطر راحتی و خنکی‌شان، بسیار پرطرفدار هستند. انواع زیادی از لباس‌ها را از الیاف گیاهی همچون نخ و پنبه تولید می‌کنند و این الیاف در میان بسیاری از آدم‌ها، از جمله الیاف محبوب و کاربردی هستند. این نوع منسوجات به پوست آسیب نمی‌رسانند و حساسیت‌زا نیستند. به این ترتیب، می‌توان آن‌ها را سازگار با پوست بدن نامید.

پارچه‌هایی که از الیاف طبیعی تولید می‌شوند، جریان هوا را به خوبی رد می‌کنند و باعث خنک شدن بدن و جلوگیری از تعریق می‌شومند. البته باید گفت که الیاف پنبه‌ای گرم‌تر و ضخیم‌تر هستند و به همین دلیل از این الیاف بیشتر در فصل زمستان و سرما استفاده می‌شود.

الیاف نخی بیشتر از سایر الیاف چروک می‌شوند و معمولا پس از اولین شست‌وشو آب می‌روند. این مدل‌ها بسته به مرغوبیتی که دارند، رنگ پس می‌دهند و برای شستن آن‌ها باید دقت بیشتری داشته باشید. منسوجاتی که با الیاف طبیعی به هیچ عنوان بید نمی‌زنند، اما اگر در رطوبت بمانند احتمال کپک‌زدگی آن‌ها زیاد است. این پارچه‌ها بیشتر مناسب لباس‌های راحتی، منزل و لباس نوزادان است. انواع پارچه‌ الیاف گیاهی به شرح زیر است:

• چیت
• متقال
• چلوار
• کرباس
• کتان
• مخمل
• آغبانو

مطلب مرتبط: سیر تا پیاز محبوب‌ترین پارچه جهان

پارچه چیت

چیت، نوعی پارچه نخی با الیاف گیاهی است که در طرح‌ها و رنگ‌های مختلف در بازار وجود دارد. اگر نگاهی به لحاف و تشک‌های قدیمی بیندازید، قطعا می‌توانید این نوع پارچه را روی آن‌ها ببینید. پارچه چیت حساسیت‌زا نیست، هوا را به خوبی از خودش عبور می‌دهد و دوام بسیار بالایی دارد. اگر از پارچه چیت استفاده کنید، تعریق بسیار کمی دارید و بدنتان خنک می‌ماند.

قیمت پارچه‌های چیت نسبت به دیگر پارچه‌ها کمتر است و برای انواع مصارف خانگی از جمله دستگیره آشپزخانه، روتختی، روبالشتی، روتشکی، پرده آشپزخانه و گاهی تزیینات اتاق کودک به کار می‌رود.

این نوع از محصولات به دو نوع ساده و آهاردار تقسیم می‌شوند. نوع ساده آن خنک و نازک و برای دوخت همه نوع لباسی مناسب است. چیت آهاردار، کمی خشک‌تر از چیت ساده است و البته به شکل نیمه آهار وجود دارد. یعنی با چند بار شست‌وشو، میزان خشکی آن کمتر می‌شود. برای تولید منسوجات چیت آهاردار از الیاف‌ دیگری مانند پنبه یا پلی‌استر هم استفاده می‌شود. چیت، همچنان هم طرفداران خاص خودش را دارد و با رنگ‌های جذاب و زنده‌، از جمله منسوجات محبوب به شمار می‌رود.

پارچه متقال

این محصولات، نوعی پارچه بی‌رنگ (عموما به رنگ سفید یا نباتی) است که از الیاف پنبه بافته می‌شود. متقال‌ها محصولاتی سبک، خنک و بسیار مقاوم هستند. به دلیل جذب رطوبت بالا، از متقال برای گردگیری منازل استفاده می‌شود. متقال نرم است و به راحتی اتو می‌شود. از این محصول برای دوخت انواع کالای خواب، لباس‌های مردانه و یا ساک‌های پارچه‌ای و کیف یا کفش استفاده می‌شود.

متقال‌ها نیز دو نوع دارند که نوع اول آن‌ها صد در صد پنبه و نوع دیگر، متقال موادی است. متقال موادی از ترکیب شدن با مواد دیگر مانند پلی‌استر یا فلامنت تولید می‌شود. امروزه این محصولات در رنگ‌های گوناگون هم تولید می‌شود که طرفداران زیادی دارد.

پارچه چلوار

چلوار نوعی منسوجات پنبه‌ای است که از الیاف پنبه نیمه پردازش‌ شده تولید می‌شود. از آنجایی که پردازش این منسوجات ناتمام انجام شده، رنگ اغلب آن‌ها کرم یا خاکستری است و می‌توانند پایه‌ای مناسب برای رنگ‌آمیزی باشند. متقال، درشت‌بافت و کمی خشن است و قیمت ارزانی دارد. البته مدل‌های متقالی هم وجود دارند که نرم‌تر باشند. از این محصول برای دوخت پیراهن، ملحفه، زیرجامه و روبالشتی استفاده می‌شود.

پارچه کرباس

کرباس نوعی دیگر از انواع پارچه‌های گیاهی شمرده می‌شود که ضخیم، آهاردار و با تراکم تاروپودی کم است. کرباس چندان مناسب دوخت لباس و پوشاک نیست اما کاربردهای فراوانی همچون استفاده به عنوان لایی کت، پارچه شماره‌دوزی و کاموادوزی دارد.

پارچه کتان

از محبوب‌ترین منسوجاتی که با الیاف گیاهی بافته می‌شوند پارچه‌های کتان هستند. کتان نوعی الیاف خشک و خشن است که زود چروک می‌شود. اما به دلیل خنک بودن این پارچه، کاربرد بسیاری در تولید پوشاک و خصوصا پوشاک مناسب فصل تابستان دارد.

پارچه‌های صد در صد کتان، رنگ‌پذیری کمی دارند و کتان‌های رنگی معمولا مقدار زیادی رنگ پس می‌دهند. منسوجات کتان در ضخامت‌های گوناگون بافته می‌شوند که ضخیم‌ترین نوع آن بزرنت نام دارد.

پارچه مخمل

این مدل، یکی از انواع پارچه است که به روش خاصی و عموما از الیاف نخ یا کتان تولید می‌شود. پارچه مخمل بسیار زیباست و جلوه‌گری خوبی دارد. از این پارچه برای دوخت انواع پوشاک پاییزه و زمستانه استفاده می‌شود. باید بدانید که از الیاف ابریشم هم در بافت مخمل استفاده می‌شود و زیبایی خاصی به آن می‌بخشد. این محصول به عنوان‌ رو مبلی، والان پرده، روتختی و… هم کاربرد دارد.

پارچه آغبانو

نوعی مدل نخی از الیاف پنبه است که عموما برای دوخت چادر و روسری کاربرد دارد. این نوع الیاف نیز خنک است و طرفداران زیادی دارد.

پارچه‌های الیاف حیوانی

نوع دیگری از انواع پارچه‌ وجود دارد که از الیاف حیوانی تهیه و تولید می‌شود. این مدل‌ها، اولین بار توسط کسانی تهیه شد که در کوهستان‌ها زندگی می‌کردند و شغلشان پرورش دام و خصوصا گوسفند بود. از معروف‌ترین الیاف حیوانی می‌توان به انواع پشم، کشمیر و موهر اشاره کرد. پارچه‌های الیاف حیوانی، ویژگی‌های منحصر به فردی دارند که هر یک را جداگانه به شما معرفی می‌کنیم:

• پشم
• موهر
• کشمیر
• ابریشم
• برک

مطلب مرتبط: هنر دوخت پارچه و خلاقیت های باورنکردنی + ویدیو

پارچه پشم

می‌توان گفت مهم‌ترین و محبوب‌ترین الیاف حیوانی پشم است. منسوجات بافته شده از پشم کاربرد فراوانی دارند و به خوبی از شما در برابر سرما محافظت می‌کنند. به همین دلیل برای بافت و تولید اکثر پوشاک زمستانی از پارچه پشمی استفاده می‌کنند. مدل‌های پشمی در عین زیبایی و مرغوبیت، نسبت به روش‌های شست‌وشو بسیار حساس‌اند. اگر پارچه پشمی به درستی شسته و خشک نشود، به سرعت تغییر شکل می‌دهد.

پارچه موهر

از دیگر پارچه‌هایی که منشا حیوانی دارند باید از پارچه موهر نام برد. این الیاف از بز آنگورا تهیه می‌شود و در تولید لباس‌های گرم و مناسب پاییز و زمستان بسیار کاربرد دارد. علاوه‌بر این‌ها، پارچه موهر در تولید پارچه آستری، کت و نمونه‌های پرزدار مبل استفاده می‌شود.

پارچه کشمیر

شاید بتوان گفت زیباترین مدل تهیه شده از الیاف حیوانی، پارچه کشمیر است. کشمیر یکی نرم‌ترین و ظریف‌ترین الیاف حیوانی به شمار می‌رود و اغلب به رنگ‌های خاکستری، زرد نخودی و سفید وجود دارد. این الیاف از نوعی مو که از موی زیرین بدن نوعی بز بومی آسیایی تهیه می‌شود، به دست می‌آید.

الیاف کشمیر به علت نرمی و نازکی از الیاف مهم نساجی شمرده می‌شود و بسیار کمیاب و گران قیمت است. این الیاف، بسیار گرم و برای فصل سرما بسیار مناسب است. از این نوع عموما برای تولید پوشاک، شال گردن یا کلاه، جوراب‌های کش‌بافت، پالتو و… استفاده می‌شود.

ابریشم

در میان انواع منسوجات، پارچه‌های ابریشم از ارزشمندترین و گران‌ترین مدل‌ها هستند که در دسته الیاف حیوانی جای می‌گیرند. این محصول به دلیل ظرافت و نرمی بسیار زیاد، روش نگهداری خاصی دارد. پارچه‌های ابریشمین را نباید با آب شست‌وشو داد و با حرارت زیاد اتو کرد. بهتر است این پارچه را با بخار شسته و اتو کنید. باید بدانید که پارچه‌های ابریشم، به علت رنگ‌پذیری بالا، طیف رنگی بسیار زیبا و متنوعی دارند. ابریشم به علت ظرافت بالا دوام کمتری نسبت به دیگر محصولات دارد و در مقابل، زیبایی آن خیره‌کننده است. نوع دیگری از ابریشم هم در بازار موجود است که در ترکیب با مواد دیگر تهیه شده و به ابریشم مصنوعی معروف است.

مطلب مرتبط: مطالعه حساسیتهای پارچه ابریشمی نسبت به عوامل محیطی وارائه راهکارهای مناسب جهت حفظ و نگهداری آن

پارچه برک

برک نوعی محصول زیبای دستباف ضخیم است که بافتی ریز دارد و از کرک بز یا شتر تهیه می‌شود. از این مدل عموما برای تهیه کت‌ و شلوارهای مردانه، ژاکت، بلوز و گاهی پتو استفاده می‌کنند و در دو نوع ساده و چهارخانه وجود دارد. این پارچه گرم است و وزن کمی دارد و به جهت نگهداری آسان بسیار پرطرفدار است. برک معمولا به رنگ‌های خاکستری، سفید، مشکی، شیری و قهوه‌ای تولید می‌شود.

پارچه‌‌های الیاف مصنوعی

در میان انواع منسوجات می‌توان پارچه‌هایی را دید که پایه و منشا آن‌ها شیمیایی است و به منسوجات الیاف مصنوعی شهرت دارند. این محصولات ساخته دست انسان و ماشین‌آلات هستند و از مهم‌ترین ویژگی‌های آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سبکی
• استحکام و مقاومت
• حجم کم
• آب نرفتن
• نپوسیدن
• ساییده نشدن

پارچه آکلیریک

فیبر آکلیریک نوعی پارچه بدست آمده از مواد شیمیایی است که از طریق پلیمریزاسیون آزاد رادیکال و از آکریلونیتریل مونومر تولید می‌شود. ترکیب این پارچه شبیه به پشم است اما کشش بسیار بیشتری نسبت به آن دارد. این نوع پارچه مقاومت بسیار خوبی در برابر نور خورشید دارد و به راحتی پوسیده نمی‌شود و تغییر رنگ نمی‌دهد. در یک کلام مقاومت این پارچه بسیار بالاست. آکلیریک بافت نرمی دارد و از جمله پارچه‌های گرم به شمار می‌رود و برای دوخت انواع پوشاک مناسب است.

پارچه ریون

ریون‌ها منسوجاتی تولید شده از بازسازی سلولزی هستند. معمولا پارچه‌ای را ریون می‌نامیم که حالت کشی و حتی توری دارد. از این پارچه، به دلیل آنکه خودش را می‌ریزد و روی تن به زیبایی می‌نشیند، برای دوخت انواع لباس‌های مجلسی، مانتوی بلند، تونیک و دامن استفاده می‌کنند. ریون رنگ‌پذیری بالایی دارد و در انواع رنگ‌‌ها دیده می‌شود.

پارچه‌های الیاف معدنی

این نوع الیاف به صورت لیف در دسترس نیستند و ریشه معدنی دارند. به زبان ساده پارچه‌های الیاف معدنی را با انجان عملیات خاصی به دست می‌آورند. از جمله مهم‌ترین پارچه‌ها در دسته الیاف معدنی، آزبست یا پنبه نسوز است. از این پارچه برای مصارف صنعتی و بویژه دوخت لباس آتش‌نشان‌ها استفاده می‌شود و ضدحریق است.

سخن آخر

صنعت نساجی و بافت پارچه، پر از انواع پارچه‌های رنگارنگ، زیبا و پرطرفدار است. هر گروه از آدم‌ها برای تهیه و دوخت لباس‌هایشان به یکی از انواع پارچه علاقه دارند که آن‌ها را براساس سلیقه و نوع کاربرد لباسشان انتخاب می‌کنند. شناخت انواع پارچه و ویژگی‌های آن به شما کمک می‌کند که انتخابی آسان، راحت و دلپذیر داشته باشید.

شما برای ما بنویسید

شما کدامیک از انواع پارچه‌ها را بیشتر دوست دارید؟

به نظر شما کدام نوع از الیاف پارچه، بهتر و کارامدتر است؟

ما در مجله کهن، بی‌صبرانه منتظر شنیدن نظرهایتان هستیم. تجربه‌های ارزشمندتان را درباره انواع پارچه و ویژگی‌های آن، با ما به اشتراک بگذارید.