صادرات تنها راه خروج صنعت فرش ماشینی ایران از رکود است

مشتریان اصلی فرش ماشینی طبقات متوسط و متوسط به پایین جامعه هستند و کاهش قدرت خرید این اقشار موجب رکود نسبی صنعت فرش ماشینی شده و به عقیده کارشناسان در این شرایط صادرات تنها راه خروج از بن بست رکود است.

صنعت فرش ماشینی نیز همانند برخی صنایع کشورمان در سال های گذشته، متاثر از تحریم ها و برخی مسائل داخلی دچار رکود شد؛ رکودی که هرچند به باور بسیاری کارشناسان کمتر از دیگر حوزه های صنعتی و اقتصادی مشهود است، اما می توان با تمهیداتی به ویژه در عرصه صادرات، ضمن خروج از رکود، رونقی دوباره به آن بخشید.
در همین پیوند «میثم نوابی پور» یکی از کارشناسان خبره حوزه فرش ماشینی در گفت وگو با ایرنا اظهار داشت: رکود نسبی حاکم بر اقتصاد کشور دامن‌گیر صنعت فرش نیز شده است، هرچند این صنعت پویایی بیشتری در مقایسه با دیگر صنایع در همین شرایط داشته است.
به گفته وی، این مساله از مصرفی بودن فرش و همچنین بالا بودن تقاضا برای آن در بازارهای جهانی ناشی می شود.
این کارشناس مسائل فرش اظهار داشت: هرچند این روزها شاهد رکود اقتصادی در سطح بین المللی نیز هستیم اما تحریم ها و فشارهای اقتصادی بر رکود بازار داخلی بیشتر دامن زده است.
وی خاطرنشان کرد: با وجود این مساله، اما مدیران صنعت فرش در تلاش و تکاپو برای بهبود نسبی وضعیت این صنعت هستند تا آن را متناسب با نیاز بازار داخلی و بین الملل ارتقا دهند که نمونه آن به روز رسانی فناوری های مرتبط با فرش ماشینی در کشور است.
نوابی پور ادامه داد: امروز سفارش کالا و تقاضا برای فرش های ماشینی هزار و ۱۲۰۰ شانه بسیار زیاد است که دلیل عمده آن، تلاش برای نزدیک کردن فرش های ماشینی به فرش های دستبافت برای جلب بیشتر مشتریان از نظر طرح و ریزبافتی است؛ هرچند این کار هزینه های بالاتری نیز به دنبال خواهد داشت.
وی یادآوری کرد: امروز آحاد طبقات متوسط و متوسط به پایین جامعه که مشتریان اصلی فرش های ماشینی اند با مساله کمبود نقدینگی و کاهش قدرت خرید مواجه هستند.
این فعال بازار فرش اضافه کرد: دوره رونق خرید فرش ماشینی، نیمه دوم سال و به ویژه ماه های پایانی است اما پارسال در مقایسه با سال پیش از آن شاهد رکود شدیدتری بودیم.
وی گفت: در ماه های ابتدایی امسال، اما مواجهه با انتخابات ریاست جمهوری به عامل ترغیب کننده مصرف کنندگان تبدیل شد و رونق بیشتری در خرید این کالا شاهد بودیم.
نوابی پور با اشاره به قابلیت های بالای صادرات فرش ماشینی کشورمان، بازارهای عمده این کالا را برخی کشورهای عربی، افغانستان، اوکراین، جمهوری آذربایجان و تا حدی کشورهای روسیه، چین و استرالیا برشمرد.
وی تصریح کرد: اکنون بین ۲۵ تا ۳۰ درصد حجم فرش تولید شده در کشور صادر می شود اما با رفع موانع و مشکلات ساختاری، قابلیت بیشتری برای این کار وجود دارد.
این فعال اقتصادی خاطرنشان کرد: تولید سالیانه فرش ماشینی در کشور بین ۸۰ تا ۸۵ میلیون متر مربع است اما ظرفیت تولید بیشتر بین ۱۲۰ تا ۱۳۰ میلیون مترمربع وجود دارد.
به گفته وی، با رفع برخی مسائل و مشکلات از جمله مشکلات نقل و انتقال پول و بانکی، مشخص شدن وضعیت ارز، کاستن از مالیات ها و اندیشیدن تمهیداتی برای حضور صادرکنندگان در نمایشگاه های بین المللی برای عرضه فرش، می توان به آینده واردات این کالا امید بیشتری بست.
این کارشناس مسائل فرش با اشاره به وضعیت تولید فرش ماشینی کشور ترکیه، یادآوری کرد: ارزش صادرات فرش ماشینی این کشور سالیانه ۲.۵ میلیارد دلار و برای ایران تنها ۳۰۰ میلیون دلار است، درحالیکه حجم تولید ترکیه بیش از ۲۰۰ میلیون مترمربع و ایران ۸۵ میلیون متر مربع بوده است و البته این میزان با ورود دستگاه ها و ماشین آلات جدید تا ۱۵۰ میلیون مترمربع قابل افزایش است.
وی با تاکید بر لزوم ارتباط و تماس مکرر با بازارهای جهانی، گفت: ترکیه با دارا بودن فناوری قدیمی تر از فناوری کشورمان، اما تولیدکننده فرش هایی مدرن تر و ارزانتر است.
نوابی پور، وضع تحریم ها در سال های گذشته و شناخته شدن فرش ماشینی ایرانی با سبک قدیمی «پرشین کارپت» -Persian Carpet- را عوامل اصلی بازارپسندی پایین فرش کشورمان برشمرد و گفت: با وجود حضور فعالان این عرصه در بازارهای مختلف جهانی، اما هنوز از سبک های مورد پسند کشورهای مختلف آگاه نیستیم و در جهت تولید سبک های مدرن و امروزی تلاش نکرده ایم.
وی دلیل این مساله را سخت بودن رقابت با ترک ها عنوان کرد و افزود: امروز مبلغ فروش هر متر مربع فرش ماشینی از سوی ترکیه پنج دلار است، اما فرش کشورمان به مراتب گرانتر تمام می شود، همچنین دولت ترکیه از طریق اعطای جوایز صادراتی، حمایت از صادرکنندگان خود برای حضور در نمایشگاه های بین المللی و بخشودگی مالیاتی از تولیدکنندگان و صادرکنندگان خود حمایت می کند.
این فعال اقتصادی در ادامه با اشاره مجدد به رکود اقتصادی که کاهش نقدینگی مشتریان و مصرف کنندگان را به دنبال داشته است، ادامه داد: همین مساله سبب شده تا شاهد خریدهای نقدی کمتری در بازار باشیم، بر این اساس اکثر خریدها مدت دار و اسنادی است که به همین ترتیب موجب کاهش نقدینگی شرکت های تولیدکننده و بروز مشکلاتی برای آنها در تامین مواد اولیه می شود.
وی بیان داشت: بانک ها برای تامین نقدینگی مورد نیاز شرکت های تولیدی وثیقه های سنگین ملکی مطالبه می کنند، همین موضوع سبب تمایل برخی شرکت ها به بازارهای مالی محلی و حتی نزول خواران شده که در ادامه مشکلات عدیده ای برای تولید این کالا به دنبال دارد.
نوابی پور خاطرنشان کرد: با این وجود در سال های گذشته کمتر خبری از تعطیلی واحدهای تولید کننده فرش داشته ایم و این واحدها بیشتر به محدود کردن شیفت های کاری اقدام کرده اند تا همچنان در بازار حضور داشته باشند.
وی با اشاره به صادرات ۳۰ درصدی فرش های ماشینی تولید کشور، از صادرات این کالا به عنوان عاملی اساسی برای خروج از رکود این صنعت یاد کرد.

** برجام و صنعت فرش
وی با یادآوری اینکه در زمان تحریم ها حتی برخی شرکت ها نتوانسته بودند ماشین آلات مورد نیاز خود را وارد کنند، تامین قطعات یدکی مورد نیاز را دیگر مشکل در زمان تحریم ها برشمرد.
این کارشناس مسائل فرش خاطرنشان کرد: با اینکه شرکت های «وندویل» اتریش و «شونهر» آلمان عمده شرکت های تامین کننده ماشین آلات این صنعت هستند، اما شرکت بلژیکی همکاری بهتری در زمان تحریم ها با شرکت های ایرانی داشت.
وی تصریح کرد: شرکت های ایرانی به دلیل حرکت به سمت تولید فرش های نزدیک به فرش ماشینی و ریزبافت، نیازمند آخرین فناوری های روز جهان هستند و این مهم و تامین ماشین آلات با اجرایی شدن برجام سرعت بیشتری یافت.
نوابی پور تاکید کرد: با اجرایی شدن برجام شاهد حضور شرکت های متعددی به ویژه از آلمان، فرانسه، بلژیک، ایتالیا و چین در کشورمان برای عرضه فناوری های جدید فرش ماشینی بودیم.
به گزارش ایرنا، پس از دستیابی به برجام در بیست و سوم تیرماه ۱۳۹۴، شورای امنیت سازمان ملل متحد با صدور قطعنامه ۲۲۳۱، به طور رسمی از این توافق حمایت کرد و با گنجاندن آن در حقوق بین الملل، عمل به برجام را به صورت یک قانون، الزام آور دانست.
برجام از بیست و ششم دی ماه ۱۳۹۴ اجرا شد و همچنان در مرحله پیاده سازی تعهدها قرار دارد.
پیشتر «گلنار نصرالهی» مدیرکل صنایع نساجی، پوشاک و چرم وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام کرده بود، ایران از نظر صادرات فرش ماشینی پنجمین کشور جهان پس از چین، ترکیه، هندوستان و بلژیک است.