صنایع دستی، سفیر فرهنگی

صنایع دستی، به مجموعه‌ای از هنرها و صنایعی گفته می‌شود که هنرمند خلاق با استفاده از دست، ابزار دستی و ذوق هنری از موادی ساده و بومی، محصولی زیبا و تاثیرگذار تولید می کند؛ این آثار در حقیقت بیانگر تاریخ تمدن هر کشوری است.

انسان در دوره ای از حیات خویش برای ساختن ابزار مورد نیازش مانند نیزه و خنجر از سنگ استفاده می کرد.

به تدریج بر اثر پیشرفت فکری، او از دیگر مواد موجود در طبیعت مانند خاک رس، چوب، سنگ آهن، مس، پشم، کرک حیوانات و الیاف گیاهی نیز برای ساختن وسایل مورد نیازش بهره برد. در اروپا با آغاز دوره رنسانس افزون بر حفظ جنبه های مصرفی بسیاری از تولیدات دستی، این صنعت به لحاظ هنری نیز پیشرفت انکارناپذیری را تجربه کرد.

سرزمین ایران زمین نیز از هفت هزار سال پیش، با اهتزاز بیرق هنر نیاکانش به عنوان سند هویت ملی، نام خود را در جهان ماندگار کرد.هنرمند ایرانی، هماره با پشتوانه فرهنگی غنی و تلفیق آن با روحیه مذهبی و عرفانی، مهارت استادانه و نبوغ خود را در بسیاری از دست ساخته هایش، به ویژه ظرف های فلزی، سفالین، شیشه ای و دست بافت هایش به اثبات رسانده است. صنایع دستی ایران، ذوق هنری، بردباری و وسواس هنرمندان ایرانی، در ریزه کاری فنون هنری را در معرض دید علاقه مندان قرار می دهد.

فرش بافی، منجوق دوزی، منبت کاری، خاتم کاری، فلزکاری، سوزن دوزی، شماره دوزی، گلدوزی، لحاف دوزی، چهل تکه دوزی، قلاب بافی، حاشیه دوزی، سرامیک و سفال سازی، خیاطی، ریسندگی، عروسک سازی، شیشه کاری رنگی، نجاری، کوزه گری، گلیم بافی و جاجیم بافی از انواع صنایع دستی رایج در ایران محسوب می شوند.

دهم ژوئن ۱۹۶۴میلادی برابر با بیستم خرداد ۱۳۴۳ هجری خورشیدی، نخستین همایش‌ جهانی با شرکت مسوولان اجرایی، استادان دانشگاه، هنرمندان و صنعتگران بیش از ۴۰ کشور جهان، در نیویورک برگزار شد. در قطعنامه پایانی این همایش، تأسیس شورای جهانی صنایع دستی، به عنوان نهاد وابسته به یونسکو به تصویب‌ رسید.

سالروز این همایش، به عنوان روز جهانی صنایع دستی نامگذاری شد. این شورا، در ابتدا با شمار محدودی از اعضا کار خود را آغاز کرد. اما ‌اکنون، بیش از ۱۰۰ کشور جهان به عضویت این شورا درآمده اند و دبیرخانه آن، در شهر آمستردام هلند قرار دارد.

از اهداف مهم مطرح شده برای این شورا می توان به ارائه آینده ای بهتر برای سازندگان یا تولیدکنندگان صنایع دستی در سراسر جهان، کمک و راهنمایی صنعتگران دستی و همچنین بالا بردن سطح اطلاعات تخصصی و حرفه ای آنها با توجه به زمینه های متفاوت فرهنگی موجود در هر یک از کشورهای عضو و حفظ و تقویت صنایع دستی و ایجاد همبستگی میان صنعتگران اشاره کرد.
کشور ایران، نیز از سال ۱۳۴۷ هجری خورشیدی از طریق سازمان صنایع دستی کشور، به عضویت این شورا درآمد.

صنایع دستی، روایتگر صنعت و هنر نیاکان و بیانگر هنر و ذوق مردم هر کشور است و توجه به این صنعت، علاوه بر آن که انسان را با تاریخ و گذشته کشورش پیوند می دهد، می تواند مامن و محیطی آرام برای بشر، در دنیای ماشینی امروز مهیا سازد.