بگذاریم «صنعت مُد» در ایران شکل بگیرد
تحریریه مجله نساجی کهن
صنعت مد و لباس ایران سالهاست در جستوجوی جایگاهی حرفهای است، اما همچنان میان خواستههای طراحان و نگاه سیاستگذاران شکافی عمیق وجود دارد. به اعتقاد فعالان این حوزه، آنچه امروز بیش از هر زمان دیگری نیاز داریم، فاصله گرفتن از رویکردهای صرفاً «ساماندهی» و حرکت به سوی ایجاد یک صنعت مُد واقعی است.
سیامک ناظمی، دبیر انجمن طراحان لباس و پارچه ایران، با اشاره به مهمترین مطالبات جامعه طراحان تأکید میکند: دولت به جای تصدیگری باید نقش تسهیلگر را ایفا کند. او میگوید: «تا زمانی که مسائلی مانند بیمه طراحان فریلنسر، قانون کپیرایت و مشوقهای اقتصادی جدی گرفته نشود، امکان رشد پایدار فراهم نخواهد شد و چالشها از یک مدیر به مدیر دیگر منتقل میشود.»
چالشهای جدی پیش روی طراحان
یکی از مهمترین دغدغههای طراحان ایرانی نبود قانون کپیرایت است؛ موضوعی که باعث شده ایدهها و طرحهای آنان به راحتی کپی شود. علاوه بر آن، بخش بزرگی از طراحان به شکل آزادکاری فعالیت میکنند و به دلیل نبود ساختار مشخص بیمه، از خدمات اجتماعی محروماند. ناظمی معتقد است: «ضرورت دارد کارگروه ساماندهی مد و لباس، ساختاری شفاف تعریف کند تا سالانه سهم مشخصی از طراحان تحت پوشش بیمه قرار گیرند.»
از سوی دیگر، شکاف فرهنگی نیز یکی از موانع جدی است. نوع پوشش جامعه، بهویژه در کلانشهرها، تفاوت زیادی با آنچه سیاستهای رسمی در نظر میگیرند دارد. همین امر طراحان را با پرسش اساسی مواجه کرده است: خواسته کدام گروه را باید برآورده کنیم؟
ضرورت تغییر رویکرد حاکمیت
به گفته ناظمی، دخالت مستقیم در نوع پوشش شهروندان نهتنها با مفهوم مُد در تناقض است، بلکه به ضرر وجهه عمومی دولت نیز تمام میشود. تجربه کشورهای توسعهیافته نشان میدهد که به جای ورود به پوشش مردم، سیاستگذاریها باید بر مد پایدار، بازیافت پوشاک و ایجاد مشوقهای اقتصادی متمرکز شود.
او تاکید میکند: «جامعه پویاست و نمیتوان انتظار داشت مردم برای مدت طولانی فقط چند نوع لباس خاص بپوشند. مُد، تابع تغییرات اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی است و قانونگذاری سختگیرانه در این حوزه محکوم به شکست خواهد بود.»
طراحان چه میخواهند؟
بر اساس دیدگاه جامعه طراحان، کارگروه ساماندهی مد و لباس باید به نهادی مشابه فدراسیون مد ایتالیا تبدیل شود؛ جایی که تصمیمگیرندگان شناخت درستی از صنعت مد داشته باشند و بتوانند این صنعت را شکل دهند. اما استفاده از واژه «ساماندهی» خود گویای فاصله میان رویکرد رسمی و خواسته واقعی طراحان است.
ناظمی معتقد است خروجی این اختلاف نگاه در جشنوارههای مد و لباس فجر بهوضوح دیده میشود: «کارگروه میخواهد جامعه را با سیاستهای خود همسو کند، در حالی که طراحان میگویند باید به سمت خواستههای جامعه حرکت کرد.»
خطر مهاجرت و تعدیل نیرو
به گفته دبیر انجمن طراحان، موج تازهای از مهاجرت طراحان جوان شکل گرفته که ناشی از نبود فرصتهای کافی در داخل کشور است. او هشدار میدهد: «اگر چالشهای اقتصادی و مشکلاتی مانند قطع برق و گاز ادامه یابد، خطر تعدیل گسترده نیرو در صنعت پوشاک جدیتر میشود.»
همچنین کاهش فروش پوشاک در ماههای اخیر نقدینگی تولیدکنندگان را با بحران مواجه کرده است. ناظمی پیشنهاد میدهد: «حذف مالیات بر ارزش افزوده میتواند سیاست حمایتی مؤثری باشد؛ زیرا از یک سو قیمت برای مشتری کاهش مییابد و از سوی دیگر به رونق تقاضا و تولید کمک میکند.»
جمعبندی
صنعت مد و لباس ایران امروز در نقطهای حساس قرار گرفته است. از یک سو، ظرفیتهای عظیمی در طراحان جوان و خلاق کشور وجود دارد و از سوی دیگر، نبود سیاستگذاریهای حمایتی و نگاه محدودکننده، مانعی بزرگ برای شکوفایی این ظرفیتهاست.
اگر قرار است ایران در عرصه جهانی حرفی برای گفتن داشته باشد، باید از تصدیگری دولتی فاصله گرفت و مسیر ایجاد یک صنعت مُد پویا، خلاق و همسو با جامعه را هموار کرد.
اشتراک رایگان سالانه مجله کهن
جهت دریافت اشتراک رایگان سالانه مجله نساجی و فرش ماشینی کهن در فرم زیر ثبت نام کنید
