فرش، مزیت نساجی ایران در جهان

آمار و ارقام صادرات نساجی در سال ۹۱ نشان می‌دهد که در ماه‌های سپری شده از این سال، ارزش صادرات به بیش از ۵۴۰.۱ میلیون دلار رسیده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته حکایت از رشد‌ ۲۷.۴۶ درصدی دارد. این بدان معناست در شرایطی که کشور بیش از همیشه به ارز با منشا غیرنفتی نیاز دارد، صنعت نساجی توانسته با وجود تحریم‌ها بازارهای جهانی خود را حفظ کرد.

در این میان باید به این نکته اشاره کرد که در میان صنایع زیرمجموعه نساجی، صنعتی که بیشترین سهم را از ارز‌آوری به خود اختصاص داده، تولید انواع کفپوش و بخصوص فرش ماشینی است. به عبارت دیگر، از مجموع رقم ۵۴۰ میلیون دلاری، سهم صنعت تولید کفپوش نزدیک به ۳۰۰ میلیون دلار است، به این ترتیب، می‌توان گفت بیش از ۵۰ درصد صادرات صنایع نساجی به فرش ماشینی تعلق دارد. واقعیت این است که در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری مناسبی از سوی بخش خصوصی در تولید فرش ماشینی صورت گرفته و در نتیجه همین سرمایه‌گذاری و با توجه به پیشینه چندهزار ساله ایران در بافت فرش، تولیدات ایران با اقبال بازارهای جهانی مواجه شده است.

با این اوصاف دو منطقه آران و بیدگل کاشان و دلیجان اصفهان به صورت خودجوش به قطب‌های تولید فرش ماشینی در ایران تبدیل شده است. به طوری که در منطقه آران و بیدگل هزار واحد تولید فرش مشغول فعالیت هستند که توان تولید سالانه ۱۲۰ میلیون مترمربع فرش را دارند و در نهایت می‌توانند ۹۰ میلیون متر مربع تولید و به فروش برسانند.

از این رقم سهم بازار داخلی ۶۰ میلیون متر مربع است و ۳۰ میلیون‌مترمربع هم برای فروش به بازارهای جهانی صادر می‌شود. این در حالی است که در صورت اعمال حمایت‌هایی نظیر اختصاص تسهیلات برای توسعه و نوسازی و تامین نقدینگی می‌توان انتظار داشت که این مناطق به قطب‌های جهانی تولید فرش ماشینی تبدیل شوند و ارزش صادرات خود را تا ۱۰ برابر افزایش دهند. چنین رقمی‌با توجه به تصمیم دولت به کاهش اتکای کشور به درآمدهای نفتی، چشمگیر به نظر می‌رسد و می‌تواند بخشی از بار حذف تدریجی نفت از بودجه را به دوش بگیرد.البته باید به این نکته نیز اشاره کرد که در اغلب کشورهای جهان، بیشترین سهم از صادرات صنعت نساجی به دلیل ارزش افزوده بیش از ۷۰ درصد مربوط به پوشاک است. صنعتی که در ایران تقریبا مغفول مانده و صادرات آن هم تنها به ۵۰ میلیون دلار می‌رسد. جالب این که در همسایگی ایران، ترکیه از صادرات پوشاک بیش از ۲۴ میلیارد دلار درآمد کسب می‌کند و درآمد بنگلادش هم از این مسیر به ۲۰ میلیارد دلار می‌رسد. به این ترتیب به نظر می‌رسد در صورت توجه مسوولان و اختصاص تسهیلات لازم می‌توان این صنعت را تقویت کرد و در کنار تامین نیاز بازار داخلی و مهار قاچاق سرسام‌آور آن، درآمد مناسبی از صادرات به دست آورد.

* مهندس علیرضا حائری
دبیر انجمن صنایع نساجی ایران