فرش‌های چینی در بازار ایران پهن می‌شود

به‎ ‎موازات افزایش نگرانی‌ها درمورد تحریم صادرات فرش ایرانی اخباری هم درمورد‎ ‎فروش نمونه‌های چینی در بازار ایران انتشار می‌یابد. رئیس مرکز ملی فرش‎ ‎ایران اعلام کرده است فرش‌های دستباف چینی وارد ایران نشده‌اند. مرکز ملی‎ ‎فرش ایران در گزارش‌های رسمی خود بیان داشته فرش‌های دستباف چینی وارد‎ ‎ایران نشده ولی به موازات این جریان اخبار دیگری درمورد حضور فرش‌های چینی‎ ‎در بازار ایران انتشار یافته است‎
.
‎در همین حال مسعود دانشمند،‎ ‎عضو اتاق مشترک بازرگانی ایران و چین در این مورد می‌گوید: “در این زمینه‎ ‎منع قانونی وجود ندارد اما به هر حال فرش چینی وارد شده است و در بازار هم‎ ‎این فرش‌ها را می‌بینیم‎.”
‎با وجود این، وی با اظهار بی‌اطلاعی از‎ ‎میزان این‌ فرش‌های وارداتی از کشور چین تاکید می‌کند: “در قانون ممنوعیتی‎ ‎برای ورود فرش دستباف نداریم.” و این همان موضوعی است که وزیر بازرگانی‎ ‎سابق هم در مورد واردات در دولت نهم به این موضوع اشاره کرده و گفته بود‎: “‎هیچ وارداتی در ایران نیاز به مجوز ندارد و از ابتدای دولت نهم یک برگ‎ ‎مجوز برای هیچ کالایی صادر نشده است‎.”

‎اما این درحالی است که یکی‎ ‎از اعضای هیات‌رئیسه اتاق بازرگانی شیراز این موضوع را تایید نمی‌کند و‎ ‎مساله دیگری را در این مورد عنوان می‌کند‎.
‎به گفته او “واردات‎ ‎فرش‌های دستباف به کشور به صورت رسمی نیست و به صورت قاچاق است چرا که‎ ‎ورود فرش خارجی به کشور ممنوع است و معمولا ترفند کسانی هم که این فرش‌ها‎ ‎را وارد می‌کنند، این است که به‌عنوان فرش ماشینی و زیرانداز ماشینی یا‎ ‎موکت، فرش‌های دستباف خارجی را وارد می‌کنند اما در مجموع ورود فرش دستباف‎ ‎به کشور ممنوع است‎.”

‎البته محمدعلی دیده‌روشن وجود فرش‌های دستباف‎ ‎هندی و چینی در بازارهای داخلی کشور را تایید و بیان می‌کند: “در بازارهای‎ ‎کشور، این فرش‌های دستباف خارجی مشاهده می‌شوند و حتی زیراندازهایی هم که‎ ‎معمولا در برنامه‌های تلویزیونی از آنها استفاده می‌شود، چینی و هندی‎ ‎هستند‎.”
‎محمد کاویانی، عضو اتاق بازرگانی همدان هم با تایید وجود‏‎ ‎فرش‌های دستباف چینی و هندی در ایران به ایسنا می‌گوید: ” از کشورهای چین‎ ‎و هند تعدادی فرش دستباف وارد می‌شود که این فرش‌ها کیفیت فرش‌های ایرانی‎ ‎را ندارند‎.”
‎وی که اعتقاد دارد این فرش‌ها فعلا به صورت رسمی وارد‎ ‎ایران نمی‌شوند، اظهار می‌کند: “کسانی هستند که نمی‌دانم به چه طریقی این‎ ‎فرش‌های خارجی را وارد می‌کنند. البته تاکنون کسی به صورت رسمی نگفته این‎ ‎فرش‌های خارجی را وارد کنند اما با وجود این، بعضی از تاجران بزرگ این کار‎ ‎را انجام می‌دهند‎.”
‎با وجود این سخنان مبنی‌بر تایید وجود فرش‌های‎ ‎دستباف چینی و هندی در کشور، اما رئیس مرکز ملی فرش ایران اقدامات در این‎ ‎زمینه را منوط به یقین پیدا کردن در این مورد می‌داند‎.

‎مرتضی فرجی‎ ‎که مدتی پیش در یک نشست خبری در مورد وجود فرش‌های دستباف چینی و هندی در‎ ‎بازارهای کشور با استناد به آمار گمرک کشور مطرح کرده بود که طبق اعلام‎ ‎گمرک هیچ‌گونه فرش دستباف خارجی وارد کشور نشده است، در گفت‌وگو با ایسنا‎ ‎در این مورد می‌گوید: “من هنوز این فرش‌های خارجی را ندیده‌ام اما اگر هم‎ ‎می‌آیند، به صورت قاچاق است و تقلبی روی آن می‌شود‎.”
‎وی با تاکید‎ ‎بر اینکه این فرش‌ها از مرجع رسمی وارد نمی‌شوند، اظهار می‌کند: “ما‏‎ ‎یک‌سری اطلاعات در این زمینه به دست آورده‌ایم که می‌خواهیم جلوی آن را‎ ‎بگیریم و هم‌اکنون نمی‌شود در مورد آن سخن گفت‎.”
‎فرجی به سخنانش‎ ‎اضافه می‌کند: “این یک موضوعی بوده که من هم بیشتر شنیده‌ام تا اینکه رویت‎ ‎کنم. حتی در گذشته برای یک نمایشگاه هرچقدر تلاش کردیم تعدادی از این‎ ‎فرش‌های خارجی را برای مقایسه با فرش‌های ایرانی در نمایشگاه خریداری‎ ‎کنیم، موفق نشدیم‎.”

‎با وجود این، هرچند او مدعی است در شهرهای‎ ‎تبریز، تهران، اصفهان و مشهد جست‌وجوی مسوولان برای یافتن فرش‌های دستباف‎ ‎خارجی برای مقایسه آنها با فرش‌های ایرانی در نمایشگاهی در کیش نتیجه‌ای‎ ‎نداده بود اما اذعان می‌کند: “می‌گویند این فرش‌های خارجی وجود دارد‎.”
‎فرجی‎ ‎در ادامه در مورد اقدام این مرکز برای این موضوع متذکر می‌شود: “در حال‎ ‎پیگیری این موضوع هستیم که چنانچه یقین پیدا کنیم آنگاه اقدامات قانونی را‏‎ ‎انجام خواهیم داد‎.”
‎هرچند وجود فرش‌های دستباف در بازارهای ایران‎ ‎شاید فی‌نفسه موضوع مطلوبی نباشد اما اگر فرش‌های ایرانی بتوانند با همان‎ ‎کیفیت خاص خود با این فرش‌ها رقابت کنند، به نظر می‌رسد دیگر نگرانی در‎ ‎این مورد وجود نخواهد داشت چرا که با مناسب بودن قیمت فرش‌های ایرانی‎ ‎خریداران ایرانی بیشتر به سمت فرش‌های ایرانی باکیفیت و قیمت پایین‌تر رو‎ ‎خواهند آورد‎.

‎اما نگرانی حال حاضر فعالان بخش خصوصی در ارزان بودن‎ ‎فرش‌های خارجی و نداشتن قدرت رقابت فرش‌های ایرانی است. به گفته عضو اتاق‎ ‎همدان، قیمت فرش‌های چینی و هندی یک‌سوم فرش‌های ایرانی است و برای همین‎ ‎بازار خوبی هم در سراسر دنیا دارند‎.
‎وی دلیل این ارزانی فرش‌های‎ ‎چینی و هندی را در ارزان‌تر بودن مواد اولیه و کارگران آنها می‌داند و‎ ‎بیان می‌کند: “این فرش‌ها کیفیت فرش‌های ایرانی را ندارند اما اکنون‎ ‎تعیین‌کننده هر محصولی قیمت است و برای مردم کیفیت دیگر آنچنان مهم نیست و‎ ‎همین که روی فرش،‌ با دکوراسیون منزل آنها چند روزی هم‌شکل باشد، برای‎ ‎آنها کافی است‎!”
‎عضو هیات‌رئیسه اتاق بازرگانی شیراز هم در این‎ ‎مورد معتقد است: “در این شرایط رقبای ما تورمی ندارند و دولت‌های آنها نیز‏‎ ‎از ۱۰ تا ۲۰ درصد جایزه صادراتی به آنها می‌دهند و کل هزینه‌های آنها را‎ ‎هم که به نمایشگاه‌ می‌روند، پرداخت می‌کنند و علاوه‌بر این، خیلی با‎ ‎سلیقه‌های مشتری هماهنگ هستند. البته ناگفته نماند که ما هم شرکت‌های‎ ‎معتبری داریم اما با وجود این، اگر دولت واقعا می‌خواهد کمک کند، می‌تواند‎ ‎مثلا در بخش تبلیغات که هزینه زیادی هم دارد کمک کند‎.”

‎طبق اعلام‎ ‎مرکز ملی فرش کشور، در سال ۸۷، یک میلیون و ۱۷۰ هزار و ۷۲۹ نفر بافنده در‎ ‎کشور وجود داشته است که از این تعداد، ۹۳۶ هزار و ۵۸۳ نفر در روستاها و‎ ‎‏۲۳۴‏‎ ‎هزار و ۱۴۶ نفر در شهرها مشغول به کار هستند. بر این اساس، اشتغال‎ ‎جانبی نیز شامل طراحان، رنگرزان و مرمت‌کاران است که در مجموع میزان‎ ‎اشتغال در این صنعت را به عدد یک‌میلیون و ۳۷۰ هزار و ۷۲۹ نفر می‌رساند‎.

‎نگرانی برای آینده فرش‎
‎اما‎ ‎گروه دیگر بر این باور بودند که شاید منع تحریم فرش ایرانی به آن سوی‏‎ ‎اقیانوس‌ها تنها لابی بازرگانان سرشناس و پرنفوذ ایرانی باشد که راهی دیار‎ ‎ینگه‌دنیا شده بودند. اندک‌زمانی پس از این رایزنی‌ها اسدالله عسگراولادی‎ ‎فاش‌گویی پیشه کرد و روایتی از ۲۰ سال تلاش برای برقراری رابطه با ایالات‎ ‎متحده را بر زبان جاری ساخت. ماجراهای فرش ایرانی را بسیاری به شیوه‌های‎ ‎گوناگون بیان داشته‌اند. عده‌ای نقل می‌کنند فرش دستباف ایرانی تنها در آن‎ ‎سوی مرزهای ایران خریدارانی دارد که در میان آنها نیز اهالی آمریکا‎ ‎ولخرج‌ترین لقب می‌گیرند. اما فرش ایرانی روزهای انزوا را می‌گذراند. شاید‏‎ ‎تفاوتی نداشته باشد که ماجراهای فرش از دوره کلینتون آغاز شود یا مبنای‎ ‎تاریخ را تمدید تحریم‌ها در دوره جورج بوش قرار دهند چراکه فرش ایرانی در‎ ‎روزهایی که اوباما وعده همراهی با ایران داده است از بازارهای پرسود‎ ‎آمریکایی حذف می‌شود‎.

‎روایت‌های متضادی از روابط تجاری میان ایران‎ ‎و آمریکا نقل می‌شود ولی معتبرترین آن داستانی تلخ برای اقتصاد ایران را‎ ‎بیان می‌کند. فرش ایرانی به بازارهای ایالات متحده به دشواری صادر می‌شود‎ ‎و این اتفاق در روزهایی رخ می‌دهد که مسوولان دولتی ایران و آمریکا‎ ‎ماجراهایی تازه از روابط اقتصادی بیان می‌کنند. حاشیه‌های سیاست بر اقتصاد‎ ‎پیشی گرفته است و فرش ایرانی به موازات این جریان به حاشیه‌ای سخت کشیده‎ ‎می‌شود ولی شاید در میان اتفاقاتی که برای فرش رخ داده باشد، ماجرای یکی‎ ‎از دیگران جذاب‌تر باشد‎.

‎رابطه به واسطه فرش‎
‎روزی‎ ‎زمستانی خبرگزاری‌های آمریکایی اعلام کردند ایالات متحده تصمیمی تازه در‎ ‎مورد صادرات فرش ایرانی گرفته است. مجلس سنای آمریکا قصد داشت فرش ایرانی‎ ‎را در لیست کالاهایی قرار دهد که شامل تحریم می‌شدند. مردان آمریکایی در‎ ‎تصمیم خود مصمم بودند و لابی‌های سیاسی را به سادگی نمی‌پذیرفتند ولی‎ ‎ناگهان خبر رایزنی‌های مجلس سنای ایالات متحده با داستانی دیگر ادغام شد‎ ‎تا اتفاقی تازه رخ داده باشد. همان خبرگزاری‌هایی که ماجرای تحریم را مطرح‎ ‎ساخته بودند، خبر دادند که مجلس سنا با تحریم واردات فرش ایرانی به آمریکا‎ ‎مخالفت کرده است. محافل خبری سرگرم رایزنی در مورد دلایل بازگشت فرش‎ ‎ایرانی به فروشگاه‌های آمریکایی بودند که رئیس انجمن دوستی ایران و آمریکا‎ ‎اعلام کرد، تکاپوهای او فرش ایرانی را نجات داده است. هوشنگ امیراحمدی به‎ ‎سبک گذشته خود بازهم در برابر دوربین‌های تلویزیونی قرار گرفت و ماجراهای‎ ‎بسیاری را از رفت‌وآمدهای خود به مجلس سنا بیان داشت. او اعلام کرد برای‎ ‎رهایی فرش ایرانی از تله تحریم بسیار گفت‌وگو کرده است و اندک پاسخ گرفته‎ ‎است ولی همچنان راه را ادامه داده تا فتحی بزرگ برای ایران رقم زند. ولی‎ ‎گفتار رئیس انجمن دوستی ایران و آمریکا چنان اعتبار نداشت که دو روز پس از‎ ‎بیان تکذیب نشود. امیراحمدی خبر داده بود در هماهنگی با وزارت بازرگانی‎ ‎ایران راه‌های رهایی را یافته است ولی رئیس مرکز ملی فرش ایران در‎ ‎کوتاه‌ترین زمان پس از امیراحمدی ماجراهای شکست تحریم را فاش ساخت. او‎ ‎بیان داشت اساسا فردی به نام امیراحمدی را نمی‌شناسد. امیراحمدی اما از‎ ‎نفس نیفتاده بود، او در دور و نزدیک خاطرات بسیاری از دیدارهای خود بیان‎ ‎می‌داشت. از روزهایی که برای دیدار با سناتورها به صف ایستاده است و‎ ‎ساعت‌ها که پشت خط تلفن دفتر سناتوری دیگر به انتظار نشسته است ولی گفتار‎ ‎امیراحمدی به همان سرعت که بیان شد، رنگ اعتبار باخت‎.
‎او خط همراهی‎ ‎با بازرگانان ایران را به‌خوبی یافته بود. رئیس انجمن دوستی ایران و‎ ‎آمریکا تصور می‌کرد راهی تازه یافته تا شاید دستاوردی گرانبها به دست‎ ‎آورد.گفتار امیراحمدی در ایران چنان گسترش نیافت که با شدتی سخت تکذیب شود‎ ‎ولی گروهی بر این باورند که یکی از مسوولان عالی‌رتبه دولت ایران به وزارت‎ ‎بازرگانی اندرز داده بود چندان در کار تکذیب او نباشند تا رئیس انجمن‎ ‎خودساخته هم به شادمانی ادامه دهد‎.
‎اما ماجرای لغو تحریم‌ها و‎ ‎شادمانی تجار ایرانی ادامه داشت. روایت‌ها در مورد دلایل لغو تحریم‌ها‎ ‎بسیار است. هرچند که معتبرترین آنها به یکی مربوط می‌شود که خبر از پهن‎ ‎شدن فرش ایرانی در منزل لوکس چند سناتور می‌دهد. تجار ایرانی ساکن نیویورک‎ ‎سرمایه بسیاری دارند که قدری از آن برای خرید و فروش فرش صرف می‌شود. شاید‎ ‎هم ایرادی بر آنان نباشد تا یکی از میان هزاران فرش خود را به سناتوری‎ ‎هدیه دهند‎.