قالیبافی زیرپای سودجویان

 

 

فرش دستباف کالایی است که به اذعان متخصصان، به منظور تولید آن ۲۸حیطه‌ شغلی به صورت مستقیم و غیرمستقیم به وجود می‌آید و اگر بافنده ای دست از کار بازکشد، درواقع ۲۸شغل تعطیل می‌شود.
عضو اتحادیه نظارت و هماهنگی فرش دستباف استان  در گفت‌وگو با خبرنگار ما گفت: پنج تا ۲۰درصد این کالای بی نظیر را صنعت و بقیه را هنر می‌دانیم.
بهروز محمدزاده با اشاره به کوتاهی‌های صورت گرفته درمورد این هنر اصیل ایرانی اظهار کرد: به عقیده من هم بخش خصوصی و هم بخش دولتی همیشه در حق فرش جفا کرده است. در واقع بجز مجلس هشتم و دولت نهم، همه در حق این صنعت جفا کردند و در جنگ صنعت، فرش کشور آسیب دید و ما در دوران سازندگی فرش را فدای سازندگی کردیم، در این کار ما امنیت شغلی نداریم و قالیبافی، قربانی افراد سودجو و برخی سیاسیون شده است.

 قالیبافی کاری توأم با غم!
قالیباف جوان نیز در خصوص دشواری ها و ناملایماتی که پیش روی کار قالیبافی قرار دارد، توضیح داد: شاید شما باور نکنید که قالیبافی کاری توأم با غم است. مخصوصاً برای آنان که این کار را به تنهایی و بدون همکار انجام می‌دهند، چون وقتی ساعت ها پشت به دنیا و رو به دار قالی می‌نشینیم، در سکوت و تنهایی، تمام غم های دنیا را از ذهن می‌گذرانیم و گره به گره آن را در تار و پود قالی جا می‌گذاریم.
نازیلا حاجی پور که فرشبافی را به عنوان شغل خانگی برای خود برگزیده است، گفت: البته لحظات پایانی بافت قالی و بخصوص لحظه جدا کردن آن از دار، بسیار شیرین است، اما وقتی به بهای کارمان در برابر زحماتی که کشیده ایم فکر می‌کنم، چیزی جز تلخی برای من نمی ماند؛ چون قیمت قالی در بازار بسیار پایین است و گاه حتی دستمزد ماهانه ما ۲۰۰ هزارتومان هم نمی شود!
وی خاطرنشان کرد: دردناک تر از همه برای خود من مشکل بیمه است، پس از اینکه شنیدم قالیبافان را بیمه می‌کنند، من هم به اداره مربوطه مراجعه کردم، اما آن ها درخواست مرا رد کردند!
یک فرشباف دیگر نیز بیان داشت: برای بافت یک فرش به صورت دستی سرمایه کلانی لازم است و گاه تنها تهیه یک نقشه (بسته به بزرگ و کوچک بودن اندازه فرش) به ۲۰میلیون هم می‌رسد؛ یعنی فردی که اصل نقشه را از طراح خریداری می‌کند، باید ۲۰میلیون بابت آن بپردازد، اما وقتی کپی آن نقشه در بازار دست به دست می‌شود، شمار فرش های بافته شده بر اساس آن نقشه نیز بیشتر می‌شود و هرچه دست در آن زیاد باشد، طبیعتاً هم قیمت فرش و هم قیمت نقشه کاهش می‌یابد. امیر جوادی افزود: افزون بر هزینه نقشه که تنها جزیی از مواد اولیه را شامل می‌شود، تهیه نخ، ابریشم، رنگرزی آن ها و سایر لوازم مورد نیاز نیز هزینه زیادی در بر دارد.
دارنده کارگاه قالیبافی در خصوص میزان دستمزد قالیبافان توضیح داد: دستمزد روزانه شاگرد ساده از ۳۰هزار تا ۴۵هزار تومان متغیر است و استادکار نیز روزانه ۶۰هزار تومان دستمزد دریافت می‌کند که البته این دستمزد در ازای هشت ساعت کار، پرداخت می‌شود.

 کارفرمایان قالیبافان را بیمه نمی کنند؟
وی در پاسخ به این پرسش که چرا بافندگان قالی را بیمه نمی کنید، بیان داشت: اولاً شمار کارفرمایانی که بافندگان را بیمه می‌کنند، بسیار کم و انگشت شمار است و دوماً اگر بافندگان را بیمه کنیم یا باید ضرر بزرگی را متحمل شویم یا از دستمزدها بکاهیم و از طرف دیگر در کار قالیبافی کمتر کسی است که به طور ثابت به این کار مشغول می‌شود و اغلب آنان به صورت متغیر و گاه به گاه به کارگاه های قالیبافی مراجعه می‌کنند.
جوادی تأکید کرد: دوعامل مهم دیگر در مورد بیمه نکردن قالیبافان یکی نبود حمایت دولتی و بیمه اجتماعی از کارفرمایان و دیگری وجود واسطه ها در به کارگیری قالیبافان است.

 تدوین آیین نامه توسط  افراد غیرمتخصص
محمد اسماعیل سعیدی نماینده مردم تبریز در مجلس  درباره علت ابتر ماندن اجرای قانون بیمه قالیبافان گفت: قانونی که مجلس آن را تصویب کرده، بدون ایراد است و اگر می‌بینید که امروز قالیبافان حایز شرایط از بیمه محروم هستند، به دلیل آیین نامه مشکلداری است که افراد غیرمتخصص آن را تنظیم کرده اند. وی  یادآور شد: بزودی با هماهنگی سازمان تأمین اجتماعی، اتحادیه فرش دستباف و وزارت رفاه آیین نامه جدیدی تدوین می‌شود تا مشکلات فعلی برطرف شود.

 فقط شعار!
در کنار افتخاراتی چون ثبت جهانی فرش دستباف تبریز، انتخاب تبریز به عنوان شهر جهانی فرش دستباف، سر دادن شعار «هنر نزد ایرانیان است و بس»… و فارغ از اهمیت و ارزش فرهنگی همه این اقدام ها، امروز ما باید به این پرسش پاسخ بدهیم که سهم قالیبافانی که پا بر روی نور چشمانشان می‌گذارند، چیست و در کنار تشویق های میلیونی کرسی نشینان و ثبت سابقه های آنچنانی برای نیل به مقام های بالاتر، چه چیزی عاید بافندگان در پستوهای نمناک می‌شود؟!