مزایا ومعایب شرکت های دانش بنیان
ویژگی‌های شرکت‌های دانش‌بنیان در ایران:
۱.نوآوری و تحقیق و توسعه (R&D):
این شرکت‌ها به تحقیقات علمی و ایجاد فناوری‌های جدید تکیه دارند و معمولاً برای توسعه محصولات خود از دستاوردهای علمی و پژوهشی استفاده می‌کنند.
۲.تولید محصولات پیشرفته:
محصولاتی که این شرکت‌ها تولید می‌کنند، معمولاً دارای پیچیدگی‌های فنی بالا و ارزش افزوده زیادی هستند. برای مثال، در زمینه‌های دارویی، نانو، بیوتکنولوژی، و نرم‌افزار، محصولاتی که توسط شرکت‌های دانش‌بنیان تولید می‌شوند، معمولاً از محصولات موجود در بازار متمایز هستند.
۳.حمایت‌های دولتی:
شرکت‌های دانش‌بنیان در ایران از حمایت‌های مختلف دولتی مانند معافیت‌های مالیاتی، تسهیلات کم‌بهره، و حمایت‌های مالی از سوی صندوق‌های سرمایه‌گذاری، بهره‌مند می‌شوند.
۴.ایجاد اشتغال:
این شرکت‌ها معمولاً به ایجاد شغل‌های با کیفیت و تخصصی در حوزه‌های مختلف علمی و فناوری کمک می‌کنند.
نهادها و سازمان‌های حمایت‌کننده از شرکت‌های دانش‌بنیان در ایران:
۱.معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری:
معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری ایران وظیفه توسعه و حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان را بر عهده دارد. این نهاد با همکاری مراکز مختلف مانند پارک‌های علم و فناوری، به شرکت‌های دانش‌بنیان کمک می‌کند تا از امکانات و خدمات ویژه استفاده کنند.
۲.پارک‌های علم و فناوری:
این پارک‌ها محل‌هایی هستند که شرکت‌های دانش‌بنیان در آنها مستقر می‌شوند و امکانات مختلفی از جمله فضاهای اداری، آزمایشگاه‌ها، و مشاوره‌های تخصصی برای این شرکت‌ها فراهم می‌شود.
۳.صندوق نوآوری و شکوفایی:
این صندوق وظیفه تأمین مالی برای شرکت‌های دانش‌بنیان و پروژه‌های نوآورانه را بر عهده دارد. صندوق نوآوری و شکوفایی از طریق اعطای وام، تسهیلات و سرمایه‌گذاری به شرکت‌های نوپا و نوآور کمک می‌کند.
۴.سازمان‌ها و مراکز تحقیقاتی:
مراکز تحقیقاتی و دانشگاه‌ها نیز از طریق همکاری‌های پژوهشی و پروژه‌های مشترک به رشد و توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان کمک می‌کنند.
برخی از شرکت‌های دانش‌بنیان موفق در ایران:
- شرکت‌های فعال در حوزه نانو فناوری مانند شرکت پژوهش نانو زیست فناوری که محصولات مختلفی در این زمینه تولید می‌کنند.
- شرکت‌های بیوتکنولوژی مانند شرکت دارویی سیناژن که یکی از بزرگترین تولیدکنندگان داروهای بیوتکنولوژیکی در ایران است.
- شرکت‌های نرم‌افزاری مانند داتین که در زمینه تولید نرم‌افزارهای مدیریت منابع انسانی فعالیت دارند.
- شرکت‌های فعال در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر که در حال توسعه فناوری‌هایی در زمینه انرژی خورشیدی، بادی و سایر منابع پایدار هستند.
چالش‌ها و فرصت‌ها:
- چالش‌ها: شرکت‌های دانش‌بنیان در ایران با چالش‌هایی مانند تأمین منابع مالی، محدودیت‌های تجاری و صادرات، و مشکلات مربوط به تحریم‌ها مواجه هستند.
- فرصت‌ها: با توجه به نیاز به فناوری‌های نوین در صنایع مختلف ایران و حمایت‌های دولتی از این شرکت‌ها، فرصت‌های زیادی برای رشد این شرکت‌ها وجود دارد.
| معایب | مزایا |
| بروکراسی پیچیده: فرآیند دریافت مجوزها و تاییدات دولتی برای شرکت‌های دانش‌بنیان می‌تواند طولانی و پیچیده باشد. | معافیت‌های مالیاتی: شرکت‌های دانش‌بنیان از معافیت‌های مالیاتی متعددی برخوردارند که به آنها کمک می‌کند هزینه‌های خود را کاهش دهند. |
| نبود حمایت‌های پایدار: گاهی حمایت‌های دولتی مقطعی است و ممکن است سیاست‌ها تغییر کنند. | دریافت تسهیلات و وام‌های کم‌بهره: دولت و صندوق‌های حمایتی به شرکت‌های دانش‌بنیان وام‌های با نرخ بهره پایین و شرایط بازپرداخت مطلوب ارائه می‌دهند. |
| کمبود سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر: سرمایه‌گذاران خصوصی تمایل کمتری به سرمایه‌گذاری در این حوزه‌ها دارند که باعث محدودیت در جذب سرمایه می‌شود. | دسترسی به بازارهای صادراتی: از طریق برنامه‌های حمایتی و نمایشگاه‌های بین‌المللی، شرکت‌ها فرصت دارند محصولات خود را به بازارهای خارجی عرضه کنند. |
| چالش‌های ثبت اختراع و مالکیت معنوی: فرآیندهای پیچیده برای ثبت اختراع و محافظت از مالکیت فکری باعث کند شدن توسعه محصولات می‌شود. | حمایت‌های تحقیق و توسعه: شرکت‌های دانش‌بنیان از حمایت‌های مالی و تسهیلاتی برای توسعه محصولات و فناوری‌های نوین برخوردارند. |
| عدم دسترسی به زیرساخت‌های فناوری و تجهیزات پیشرفته: محدودیت‌ها در دسترسی به برخی فناوری‌ها و تجهیزات به‌روز، توسعه این شرکت‌ها را دشوار می‌کند. | معافیت از برخی مقررات و قوانین واردات: شرکت‌های دانش‌بنیان در زمینه واردات مواد اولیه و تجهیزات تولیدی تسهیلاتی دارند. |
| رقابت با محصولات وارداتی: ورود محصولات مشابه خارجی با قیمت‌های پایین‌تر، بازار فروش محصولات دانش‌بنیان را محدود می‌کند. | ایجاد شبکه‌های علمی و تحقیقاتی: امکان همکاری با دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی برای توسعه فناوری و تحقیقات کاربردی بیشتر است. |
| چالش‌های جذب نیروی متخصص: کمبود نیروی متخصص و نخبه در برخی از حوزه‌ها و هزینه‌های بالا برای نگه‌داشتن آنها از چالش‌های دیگر است. | حمایت‌های قانونی و بیمه‌ای: برخی از قوانین حمایتی و بیمه‌های خاص برای حفظ نیروی انسانی متخصص و حمایت از دارایی‌های فکری در دسترس است. |
در نهایت، شرکت‌های دانش‌بنیان نقش مهمی در توسعه فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان دارند، اما برای موفقیت و رشد پایدار نیاز به حمایت‌های گسترده‌تر و کاهش موانع دارند.
