مقایسه فنی ماشین آلات فرش بافی شونهر و وندویل

با وجود تنها دو كمپانی ماشین سازی كه در زمینه ماشین آلات فرش بافی فعالیت می كنند، بدیهی است كه نقاط ضعف و قوت آنها به دلایل كاملاً مشخص از هم پوشیده می ماند. اكثریت ماشین آلات فرش بافی در كشورهای ایران – تركیه – چین و مصر به فروش می رود. به جز تلاش هایی كه در تركیه صورت گرفت و متوقف ماند، تاكنون هیچ كدام از كشورهای یاد شده اقدام به ساخت ماشین آلات فرش ننموده اند.

البته در زمینه قطعه سازی و نیز ژاكاردهای الكترونیك پیشرفت های زیادی صورت گرفته، اما هنوز با ساخت یك ماشین فرش بافی فاصله فراوان دارند.

در این قسمت ما سعی كرده ایم به بررسی فنی آخرین شاهكارهای فرش بافی كمپانی شونهر و وندویل بپردازیم. تمام مطالبی كه در این قسمت بیان می شود صرفاً بر اساس دیدگاه های فنی و تجارب قبلی تهیه شده و ممكن است افراد دیگری نظرات مختلف و گاه متضادی با آن داشته باشند.

از شركت شونهر ماشین ALPHA 360 انتخاب شده است كه یك ماشین Versatile یا چند كاره می باشد. یعنی علاوه بر انواع بافت های مختلفی كه برای فرش های پرز بریده (cut pile) می زند، قادر است فرش های كات لوپ نیز تولید نماید. از كمپانی وندویل نیز ماشین سه راپیری CRX 83 و ماشین كات- لوپ UCL 400 انتخاب شده اند.

این ماشین ها در چهار فاكتور زیر مورد مقایسه قرار گرفته اند:

الف)  مكانیسم تشكیل دهنه نخ های چله
ب) مكانیسم تشكیل دهنه نخ های خاب (ژاكارد)
ج)  انواع بافت های كلاسیك و غیركلاسیك كه می توان در این ماشین ها استفاده كرد
د) میزان تولید هر كدام از ماشین ها در شرایط مشابه

الف ) مكانیسم تشكیل دهنه چله

ماشین های ساخته شده توسط كمپانی شونهر می توانند مجهز به دستگاه دابی الكترونك باشند. دابی الكترونیك سر و صدای كمی داشته، سرویس و نگهداری آن آسانتر اما پرهزینه است. تغییر سریع نوع بافت و امكان داشتن انواع بافت های مختلف مهم ترین مزیت دابی است.

اما در مقابل قیمت بالای آن نسبت به سیستم بادامكی نیز باعث می گردد خریدار دابی دچار تردید بیشتری شود. اشكال دیگر دابی الكترونیك، امكان بروز اشتباه در بافت است كه به دلایل الكترونیكی و نرم افزاری كاملاً می تواند نحوه حركت وردها را به هم ریخته و پشت فرش را معیوب نماید.

كمپانی وندویل برای بالا بردن وردها از مكانیسم قدیمی و سنتی بادامك بهره می برد. در واقع بادامك ها تنها ضعفی كه در مقابل دابی دارند، این است كه تنوع بافت كمتری داشته و امكان تغییر بافت كمی زمان بر و وقت گیر است. همچنین این سیستم دارای قیمت كمتری بوده و امكان بروز اشتباه در بافت به صفر می رسد.

برای مقایسه بهتر دو مكانیسم دابی و بادامك باید ابتدا به این سؤال پاسخ داده شود كه هدف از تهیه آنها چیست؟ آیا قرار است ماشین بافندگی ما از ابتدا تا انتهای سال یكنوع بافت را با یك تراكم مخصوص ببافد؟ و یا این كه قرار است ما به درخواست مشتریان هر روز محصولات متنوعی را به بازار عرضه كنیم و از این تنوع برای بالابردن توانایی فروش بیشتر بهره گیریم ؟

در عمل با توجه به روند فعلی بازار فرش در ایران هیچ كدام از این دو سیستم نسبت به یکدیگر مزیتی ندارند. چرا كه فرش در بازار ایران محصولی تعریف شده است با مشخصات شانه 500- تراكم 1000 و بافت 1/1 یا تك پودی.
لازم به ذكر است كه كمپانی وندویل برای كمتر نمودن محدودیت های سیستم بادامكی، سعی نموده تا بافت های مختلف را در چند مجموعه جای دهد و برای هر مجموعه یك سری بادامك طراحی نموده است.

ب ) مكانیسم تشكیل دهنه خاب (ژاكارد)

ماشین های شونهر از ژاكارد مدل  LX2490  اشتابلی استفاده می كنند كه دارای سه حالت كامل است. حداكثر ظرفیت هر هد ژاكارد 8240 هوك می باشد. بزرگترین مشكل ژاكارد اشتابلی، عدم توانایی برای تحمل بار ناشی از حركت 16 هزار هارنیش (خصوصاً برای نخ اكریلیك) است. به همین دلیل معمولاً پس از چندین ماه كار سه شیفت، ابتدا صفحات چاقویی انحنا پیدا كرده و سپس مشكلاتی برای گیربكس ژاكارد پیش می آید.

نقطه قوت ژاكارد اشتابلی دارا بودن مدول سه حالته است. استفاده از مدول دو مزیت عمده دارد:
اولاً : رفع عیب ناشی از بدكاركردن اجزای داخل مدول براحتی و به سرعت انجام می شود.

ثانیاً :  داشتن سه حالت مختلف برای هوك ها باعث می شود تمامی بافت ها بدون نیاز به رعایت یكسری محدودیت ها و قواعد طراحی قابل اجرا شوند. در حالی كه در ژاكارد MJ بدون رعایت قوانین وندویل، امكان استفاده از نوشته پشت فرش، بافت فلت و … نیست.

ماشین CRX از ژاكاردهای چهار حالتی MJ استفاده می كند. ظرفیت هر هد ژاكارد 11200 قلاب یا هوك می باشد كه با دو هد ژاكارد می توان به ركورد 22400 قلاب رسید كه بیشترین ظرفیت ژاكارد در ماشین های بافندگی است. مشكلاتی كه ژاكارد سه حالتی (در دو وضعیت) PTX با ان مواجه بود هنوز در این ژاكارد پابرجاست. سرویس و نگهداری آن سخت تر از ژاكارد اشتابلی است و برای تعمیر خرابی قرقره های بالابر هارنیش وقت زیادی لازم است.

برای نرم افزار ژاكارد، اشتابلی از برنامه JC5  استفاده می شود. مزیت آن استفاده آسان كاربران است. برای تبدیل فایل های گرافیكی به فرمت خواسته شده (JC5) از برنامه CSS Carpet weaver استفاده می شود. استفاده از این برنامه و فایل های بافت مربوط به آن بسیار راحت تر از نمونه وندویل است.

هر نوع بافتی را به راحتی می توان از روی كاتالوگ بافت ها انتخاب نموده و استفاده كرد. همچنین می توان به كمك فرمت AGN محتویات داخل فایل و تكنیك های به كار رفته را مشاهده نمود. بزرگ ترین عیب این برنامه وابستگی خریدار به كمپانی شونهر است. زیرا هر نوع تغییری كه مد نظر مشتری باشد، باید به طور واضح و شفاف برای كمپانی شونهر توضیح داده شود و سپس فایل مورد نظر تهیه شده و به خریدار دوباره فروخته می شود.

این مشكل در مورد بافت های دابی نیز صدق می كند. با این وضعیت اولاً هر فكر نو و ایده جدیدی كه خریدار ارائه نماید، به راحتی در اختیار شونهر قرار می گیرد و می تواند آن را به بقیه بفروشد و یا در بهترین حالت برای رفع مشكلات بافت سایرین استفاده نماید. ثانیاً به دلیل این كه خریدار نمی داند آیا تغییرات یا اصلاحات مورد نظر از لحاظ فنی و كامپیوتری شدنی است یا خیر، در نتیجه دایره نوآوری ها در این ماشین محدودتر از آن چیزی است كه تبلیغ می شود.

برای مدیریت و چیدن نقشه های فرش در داخل ماشین از برنامه CSS Carpet weaver استفاده می شود. برنامه ساده ای است كه پیچیدگی خاصی نداشته و بدون آن هم می توان كار كرد.

ماشین CRX از برنامه Weavelink استفاده می كند. استفاده از این برنامه برای اپراتور عادی مشكل است و پیچیدگی های خاصی دارد. چندین شركت ایرانی از جمله بوریا، جهان بافت و پویش پژوه كاشان برنامه های به مراتب ساده تر و مفیدتری برای این منظور تهیه كرده اند.

مقایسه بافت ها

در مقایسه كلی، تنوع بافت های ماشین شونهر به دلیل داشتن دابی الكترونیك بیش از ماشین های وندویل است. اما نكته مهم در این جاست كه شرط استفاده از قسمت اعظم این بافت ها مشترك نمی باشد. به عنوان مثال نمی توان در بافت تك پودی با شانه نمره500، و 8رنگ از بافت دابل پایل استفاده نمود. در نتیجه از نظر تعداد بافت ها، این دو ماشین اختلاف زیادی با هم ندارند. ‏

الف) بافت تك پودی: ‏

برای بافت تك پودی (‏Single shot‏) هیچ تفاوتی بین این دو ماشین وجود ندارد. هم چنین سبك فلت- دابل پایل و نوشته پشت فرش نیز مشابه هم است. از نظر تولید به دلیل این كه تنها یك راپیر در هر سیكل كار می كند، بنابراین تولید آنها نیز یكسان است. نحوه حركت نخ های خاب در هر دو ماشین ‏Alpha 360‎‏‌ و ‏CRX 83‎‏‌ یكسان است.

ب) بافت دو پودی در ماشین های شونهر:

نوع بافت دو پودی و میزان تولید آن در ماشین های دو راپیری یكسان است.‏
برای تراكم های بالا، شونهر پیشنهاد داده است كه پود داخل فرش به صورت یك در میان حذف شود.
این بافت دارای دو ایراد مهم است: اولاً نقشه روی فرش مثل نقشه دو پودی واضح نیست و در بعضی نقاط به هم ریخته است، و ثانیاً هر پیكسل طرح در پشت فرش به صورت دوبله نمایان می شود. ‏

ج) بافت دو پودی در ماشین وندویل:

از بافت مشابهی در ماشین های دو راپیری خود استفاده می كند. ‏در این بافت ریشه های خاب به صورت یك در میان روی پود داخل و پود بیرونی قرار گرفته اند. در مقایسه با نمونه بافت شونهر، مصرف نخ خاب كمتر است و نقشه بافت فرش وضوح بیشتری دارد.‏

اما در ماشین های سه راپیری وندویل مانند ‏CPX 83‎‏‌ می توان چند بافت جدید شبیه دو پودی استفاده نمود. ‏
در این بافت، پودی كه ریشه خاب ندارد داخل ریشه قرار دارد. وضوح نقشه در روی فرش و پشت فرش بالاست. برای استفاده در تراكم های بالا بسیار مناسب است. كیفیت زیردست فرش بهتر از بافت دو پودی كلاسیك است. به دلیل این كه سیستم سه راپیری است، می توان برای پود توی از پود غیر مشابه استفاده كرد.  ‏

د) بافت های سه پودی:

بافت سه پودی كلاسیك در ماشین های ‏Alpha 360‎‏ و‏CPX 83‎‏ مشابه هم است.‏
* در ماشین سه راپیری CPX 83‎‏‌ با حذف یكی از پودهایی كه ریشه خاب ندارند، ضمن بالا بردن كیفیت بافت، مقدار تولید نسبت به بافت بالا 50% اضافه می شود.‏

* هم چنین بایستی توجه كرد كه برای تولید بافت های سه پودی، ماشین سه راپیری 50 درصد تولید بیشتری نسبت به ماشین های دو راپیری دارند.‏ در مقایسه این بافت با بافت های سه پودی كلاسیك؛ تولید بالاتر، تراكم بالاتر، زیردست بهتر و نقشه واضح تر خواهد بود. ضمن این كه پشت فرش تمیزتر است.‏ی

ه) كات لوپ:

دستگاه ‏UCL‏‌ می تواند دو فرش كات لوپ به صورت ‏face to face‏‌ تولید كند، بدون این كه طرح بافت و كیفیت فرش ها با هم فرق داشته باشند. هم چنین می تواند با استفاده از ژاكارد 4 حالته و سه راپیر، پود رنگی در داخل فرش های كات لوپ قرار دهد.‏

نقطه قوت دیگر این دستگاه تولید متراكم 1000 لوپ سینگل در متر است.‏ مهم ترین نكته در مورد آلفا360 این است كه در بافت ‍‏Cut-loop‏ فرش رو به صورت ضایعات در می آید.‏ در بافت ‏Loop-loop‏ فرش رو ضایعات نیست، اما تولید ماشین در این حالت بسیار پایین است. ‏

نكات جانبی:

1) سیستم برش خاب

در ماشین های وندویل با استفاده از بند تیغ – گیربكس تیغ و كالسكه تیغ این كار انجام می شود. سرعت برش خاب مستقل از سرعت پیچش (تراكم پودی فرش) است.

در ماشین های سری آلفا360 از یك سیستم ‏Servo-controlled‏‌ استفاده می شود. حركت كالسكه تیغ از طریق تسمه و توسط سرو موتور انجام می شود. سرعت برش خاب نسبت معینی با سرعت پیچش فرش دارد، یعنی هر چه سرعت پیچش فرش زیادتر شود (تراكم پودی كمتر باشد)، سرعت برش خاب نیز بالا می رود.

مزیت این سیستم این است كه خاب فرش به صورت رج به رج بریده می شود و از یكنواختی بیشتری برخوردار است. ضمناً مشكلات پاره شدن بند تیغ – خراب شدن گیربكس تیغ و شل شدن بند تیغ را ندارد.‏

2) مكانيسم حركت راپيرها

‏ در ماشين آلفا360 از چرخ دنده خورشيدی برای اين كار استفاده می شود.
در ماشين ‏CRX 82‎‏ از سيستم ‏Air cushion guiding‏‌ استفاده می شود. سايش ندارد و سر و صدای آن كم تر است. ‏

3) دهنه خاب
‏ ارتفاع خاب براي هر دو سيست تا 50 ميليمتر قابل تنظيم است. ‏

4) غلتك چله ها

در ماشین ها آلفا360 شونهر، ‏CRX 82‎‏‌ و ‏‎ CRX 83‎‏‌از سكوی چله دو طبقه استفاده می شود. اما در ماشین ‏UCL‏‌، سكوی چله یك طبقه است كه باعث سایش بیشتر نخ های تار می شود و راندمان را پایین می آورد. البته به خاطر این كه در ماشین ‏UCL‏ از شانه های پایین استفاده می شود، این مسئله چندان حاد نیست.‏

5) سرعت ماشین

سرعت ماشین آلفا360 با اكریلیك 105 دور بر دقیقه، و با نخ پلی یروپیلن 125 دور بر دقیقه است.

سرعت ماشین ‏CRX 83‎‏‌ با اكریلیك 100 دور بر دقیقه و با نخ پلی پروپیلن 120 دور بر دقیقه است.

سرعت ماشین ‏UCL 400‎‏‌ با نخ پلی پروپیلن برای بافت ‏Cut-loop‏‌ 125 دور بر دقیقه است.‏

نتیجه گیری:

• بافت تك پودی در هر سه م ذكر شده مشابه هم بوده و تلفن: آن نیز مساوی است.
• بافت دو پودی در ماشین Alpha 360 و CRX 82 یكسان است. هر كدام بافت مخصوصی برای تراكم های بالا طراحی كرده اند كه مزیت و معایب خود را دارد.
• بافت دو پودی در ماشین CRX 83 كاملاً با ماشین های فوق متفاوت است. زیردست بهتر و تراكم بالا از مشخصات این بافت هاست.
• برای بافت سه پودی تولید ماشین CRX 83 بیشتر (50%) از دو ماشین دیگر است.
• برای بافت های تركیبی از دو پودی و سه پودی، فقط ماشین سه راپیری بهتر است.
• ماشین 700 شانه تنها مزیتی كه دارد، كیفیت عالی نقشه و بافت است. راندمان تولید این ماشین كمتر از آن چیزی است كه وندویل ادعا می كند.
• در ماشین های شونهر دست خریدار برای اعمال تغییرات مورد نظر بازتر است.
• اگر در آینده بافت های تركیبی جایگزین بافت های كلاسیك فعلی شوند، ماشین سه راپیری بهترین گزینه است.
• از نظر آموزش پرسنل و دسترسی به منابع (كاتالوگ – سی دی – جزوات آموزشی) شونهر قوی تر از وندویل عمل می كند.
• مهارت های بافندگی كمپانی وندویل بالاتر از شونهر بوده و مشكلات مربوط به بافت فرش راحت تر حل می شود.
• برای بافت Cut-Loop ماشین UCL مناسب تر از Alpha 360 است.