مهر توقف کامل بر روی گام دوم هدفمندی یارانه‌ها
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) نمایندگان مجلس امروز جزئیات طرح الحاق یک تبصره به بندهای ۴۴ و ۴۵ قانون بودجه سال ۹۱ را در مورد توقف گام دوم هدفمندی یارانه‌ها در سال جاری به تصویب رساندند که به نوعی یادآور “طرح تثبیت قیمت‌ها” در مجلس هفتم است.
بر این اساس مصوب شد “افزایش قیمت حامل‌های انرژی و سایر کالاها و موضوع قانون هدفمند کردن یارانه‌ها در سال ۹۱ نسبت به سال ۹۰ ممنوع است.” همچنین در تبصره دیگری تاکید شد “در ماه‌های باقیمانده سال ۹۱ هرگونه افزایش یارانه سرانه نقدی نسبت به پرداختی شهریور ماه سال جاری از هر منبعی ممنوع است.”
به این ترتیب قانون هدفمندسازی یارانه‌ها که به عنوان یکی از هفت بند طرح تحول اقتصادی دولت از آذر ماه سال ۸۹ با پسوندهایی چون “طرح عظیم” و “جراحی بزرگ اقتصادی” کار خود را آغاز کرد به دلیل شرایط کنونی اقتصاد کشور فعلا متوقف شد در حالی که این سوال اساسی را در پی دارد که آیا با این اقدام آثار فاز اول از بین نمی‌رود و شکاف قیمت حامل‌های انرژی در داخل و خارج کشور بار دیگر افزایش نمی‌یابد؟
بر اساس قانون هدفمندسازی یارانه‌ها دولت از زمان اجرا باید طی پنج سال اقدام به آزادسازی قیمت‌ها کند. بنابراین دولت باید در سال جاری گام دوم این قانون را اجرا می‌کرد و به رغم آن‌که عجله زیادی برای اجرا داشت و حتی گفته می‌شد که تلاش بر این است که قانون به گونه‌ای اجرا شود که فاز دوم تقریبا مرحله آخر آن باشد، اما روند تصویب لایحه بودجه در مجلس شرایط را به گونه‌ای رقم زد که تصمیم دولت برای اجرای فاز دوم هدفمندی دستخوش تغییر شد.
ابتدا دولت رقم ۱۳۵ هزار میلیارد تومان را برای اجرای قانون هدفمندسازی در لایحه بودجه سال ۹۱ کل کشور پیشنهاد کرد اما مجلس با این رقم مخالفت کرد آن را به ۶۶ هزار میلیارد تومان کاهش داد. همین موضوع باعث شد که دولت برای اجرای مرحله دوم تعجیل نکند و به گفته مسئولان اقتصادی به برنامه‌ریزی مجدد بپردازد.
در همین زمان در حالی که دولت با پرداخت یارانه نان به حساب خانوارها نشان داد در پی اجرای مرحله دوم است اما شرایط اقتصادی کشور به‌خصوص نوسان‌های شدید در قیمت ارز و نیز مصوبات مجلس باعث شد که دولتمردان انگیزه لازم برای برداشتن گام دوم را نداشته باشند.
در همین زمینه اوایل امسال محمدرضا فرزین – دبیر ستاد هدفمندسازی یارانه‌ها – در پاسخ به این سوال ایسنا که آیا تعلل دولت در اجرای قانون به معنای توقف آن نیست اظهار کرد: اسم آن را نمی‌شود توقف گذاشت، درمورد فاز اول هم در حالی که از فروردین ماه اجرای قانون مطرح بود اما قانون در آذر ماه اجرا شد بنابراین باید زمان برای اجرای قانون مناسب باشد. اگر دولت در شرایط فعلی قانون هدفمندی را اجرا کند باید پاسخگوی همه هزینه‌های آن هم باشد بنابراین باید بررسی‌های کافی در مورد زمان اجرای این قانون صورت بگیرد.
تفکر و تامل دولت در حالی بود که این نمایندگان مجلس بودند که خواستار سرعت دولت در اجرای گام دوم هدفمندی بودند. مرداد ماه رییس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در گفت‌وگو با ایسنا با تاکید بر اجرای مرحله دوم هدفمندسازی یارانه‌ها تا پایان سال ۹۱ تصریح کرد: “یقینا دولتمردان گام دوم اجرای هدفمندسازی یارانه‌ها را به سال ۱۳۹۲ موکول نخواهند کرد چرا که وقفه یا تاخیر در اجرای گام دوم هدفمندسازی یارانه‌ها به مفهوم زمینه‌سازی برای قاچاق کالا و سوخت، اسراف در مصرف سوخت و کاهش منابع ریالی ناشی از فروش سوخت و انرژی قاچاق است.”
مصباحی مقدم تاکید کرد که “اگر گام دوم اجرا نشود نمی‌توان به تامین منابع لازم برای اجرای بهداشت و درمان دولتی، رایگان شدن درمان، کمک به تولید و صنعت و ارائه تسهیلات به بخش‌های تولیدی امیدوار بود.”
با این وجود در حالی طی هفته‌های اخیر صحبت از توقف فاز دوم قانون هدفمندسازی یارانه‌ها به میان می‌آمد برخی کارشناسان این اقدام را باعث از بین رفتن آثار مثبت فاز اول می‌دانستند و حتی عنوان می‌کردند که بیم آن می‌رود قاچاق حامل‌های انرژی مجددا افزایش یابد.
در این‌باره جمشید پژویان – رییس شورای رقابت – معتقد است که فاز دوم قانون هدفمندسازی یارانه‌ها در چارچوب اصول اقتصادی و زیر نظر کارشناسان اقتصادی باید اجرا شود و توقف آن اشتباه بزرگی است.
وی به ایسنا گفت: تصور می‌کنم این اقدام مجلس اشتباه بزرگی است به ویژه در شرایط فعلی اقتصاد کشور که با مشکلاتی مانند تحریم روبه‌رو هستیم و باید بیشتر به اقتصاد داخلی و تولید ملی متکی باشیم.
این تئوریسین اقتصادی بر این باور است که با توقف قانون هدفمندسازی مجددا با تغییر الگوی مصرف و همچنین افزایش قاچاق حامل‌های انرژی روبه رو خواهیم شد.
سید‌شمس‌الدین حسینی – وزیر امور اقتصادی و دارایی – نیز بر این امر اذعان دارد. او چندی پیش در این زمینه اظهار کرد: در پی نوسانات نرخ ارز شکاف قیمت حامل‌های انرژی در داخل و خارج بیشتر شده و در مجموع آن مشکلاتی که در مورد قاچاق بنزین به خارج که تا حدودی حل شده بود دوباره پیدا شده است.
فرزین نیز با صحه گذاشتن بر این مسئله اعلام کرد: فاصله ایجاد شده بین نرخ حامل‌های انرژی در داخل و خارج از کشور چیزی طبیعی است در واقع با افزایش نرخ ارز فاصله مجددی بین نرخ حامل‌های انرژی در داخل و خارج از کشور ایجاد شده است و طبیعی است باید در گام دوم بخشی از این شکاف را جبران کنیم.
حال باید دید آیا توقف گام دوم در سال ۹۱ و انتقال آن به سال آینده که در میانه‌های خود تغییر چهره دولت و انتخابات ریاست‌جمهوری را به همراه دارد نهایتا به جاانداختن این طرح بزرگ ملی کمک می‌کند یا آن را از اهدافش دور.
آیا طرحی که به گفته دولتمردان با همراهی مردم به خوبی آغاز شده بود و برای تداوم به همکاری آنها نیاز داشت و نیز قرار بود نهایتا در پنج سال به سرانجام برسد می‌تواند اقتصاد کشور را به اهداف پیش بینی شده برساند؟
