نقش شرکت های توسعه صادارت در افزایش صادرات فرش ماشینی

نگارش : بهنام قاسمی

صادرات فرش ماشینی از مباحث مهمی است که شاید کمتر کسی باشد که ورود به آن را ضروری نبیند. در واقع صادرات پل صراط صنعت فرش ماشینی است. جایی که عبور از آن به معنی رستگاری و موفقیت است وافتادن جز خسران و تیرگی چیزی در بر ندارد. عبور از این پل برای صنعت فرش ماشینی ما حیاتی است. بنابراین باید برای مواجهه با آن به خوبی خودسازی کرده و مجهز باشیم.
یکی از ابزارهایی که برای رشد صادارت بسیار کار گشاست و در کشور ما تقریبا کمرنگ است تاسیس و فعالیت شرکت های مدیریت صادرات است. شاید تعداد شرکت های مدیریت صادرات در صنعت فرش ماشینی که به طور تخصصی و حرفه ای بر روی این محصول فعالیت کنند به اندازه تعداد انگشتان یکدست هم نباشند.
اما شرکت های مدیریت صادرات چطور عمل می کنند ؟
اگر بخواهیم محصولات تولید شده در کارگاه‌های کوچک و متوسط را به عاملی صادراتی برای اقتصاد کشور بدل کنیم در گام نخست و قبل از هر اقدامی باید زمینه به کار‌گیری شرکت‌های واسطه‌یی را مهیا کرد. ایده‌یی که در بسیاری کشورها در راستای رفع موانع توسعه صادرات بنگاه‌های کوچک و متوسط استفاده می‌شود، به‌کار‌گیری واسطه‌های صادراتی است. واسطه‌های صادراتی شرکت‌های تخصصی هستند که محصولات داخلی و خدمات را به نمایندگی از بازارهای خارجی بازاریابی می‌کنند که عمدتا به عنوان شرکت مدیریت صادرات شناخته می‌شوند. شرکت مدیریت صادرات یکی از انواع واسطه‌های صادراتی است که برای کمک به بنگاه‌های اقتصادی در جهت ورود به بازارهای جهانی ایفای نقش می‌کند. این شرکت‌ها بسته به شرایط و نیاز می‌توانند مدیریت تمام یا بخشی از فعالیت‌های صادراتی بنگاه‌های کوچک و متوسط را به عهده بگیرند.

 واسطه‌ها چگونه عمل می‌کنند
براساس تعاریف شرکت‌های مدیریت صادرات، یک شرکت کاملا مستقل است که مانند یک دپارتمان انحصاری فروش صادراتی برای صادرکننده‌ها عمل می‌کند. این شرکت‌ها معمولا از طرق عقد قرارداد رسمی، جهت مدیریت امر صادرات، اخذ نمایندگی تمام یا بخشی از محصولات یک شرکت یا حق انحصاری فروش در بازارهای خارجی اقدام می‌کنند. این شرکت‌ها در صورت اخذ نمایندگی شرکت صادر‌کننده، پس از یافتن مشتری و عقد قرارداد، با نام خود صادرکننده اصلی فعالیت می‌کنند. فاکتورها به نام خود تولید‌کننده صادر می‌شود و به تولید‌کننده در تمامی مراحل و جزییات انجام صادرات کمک می‌کند، در این حالت صادرکننده خود ریسک عدم پرداخت پول را می‌پذیرد و ممکن است قیمت را به تولید‌کننده پیشنهاد دهد ولی در این حالت تصمیم و قیمت نهایی توسط تولید‌کننده گرفته می‌شود.
در اغلب موارد شرکت مدیریت صادرات به‌مثابه یک توزیع‌کننده انحصاری است به‌طوری‌که محصول را از تولید‌کننده با یک قیمت ثابت و توافقی می‌خرد و سپس به مشتری خارجی با قیمت مورد نظر خودش می‌فروشد. در این حالت شرکت مدیریت صادرات خود مسوول صدور فاکتور و پذیرش ریسک عدم پرداخت است. دراین موارد تولید‌کننده هیچ کنترلی بر قیمت صادراتی ندارد و حتی ممکن است مشتری خارجی را نیز نشناسد.

 شفاف‌سازی مدیریت بازاریابی خارجی
اما شاید مهم‌ترین وظیفه شرکت‌های مدیریت صادرات را شفاف‌سازی محیط بازار خارجی برای محصولات با مزیت‌های صادراتی بنگاه‌های کوچک و متوسط دانست. این وظیفه عمدتا با تحلیل آمارهای محصولات در کشورهای هدف و توان سنجی رقبا در کشورهای هدف صورت می‌گیرد و درجه اطمینان شرکت‌های صادراتی را برای تصمیم‌گیری در امر صادرات افزایش می‌دهد.

نقش این شرکت‌ها با رویکرد توسعه صادراتی فعلی دولت تدبیر و امید، با وضعیت رکودی حاکم بر بازار با حجم گسترده‌یی از صنایع کوچک و متوسط (نزدیک به ۸۳هزار واحد صنعتی با سهم ۴۱درصدی از اشتغال بخش صنعت) که بخش عمده‌یی از آنها با زیر ظرفیت متوسط در حال فعالیت هستند، بیش از پیش ضروری است، چراکه معمولا این صنایع با مشکلات عدیده‌یی در بخش نقدینگی، تامین مواد اولیه و فروش دست به گریبانند که تنها راه گریز از وضعیت فعلی آنها ورود به بازارهای جهانی جهت عرضه و صادرات محصولات مازاد است.
از سوی دیگر، صادرات، یک فرآیند تخصصی و پرهزینه است که گاه از عهده این شرکت‌ها خارج است، بنابراین شرکت‌های مدیریت صادرات می‌توانند با ارائه مشاوره و مطالعات بازار، حضور در نمایشگاه‌های خارجی و رایزنی‌های حرفه‌یی و تقبل صادرات ریسک حضور آنها در تجارت خارجی را کاهش داده و باعث افزایش توان رقابتی این صنایع در امر صادرات شوند.

اگر تاسیس و فعالیت تخصصی چنین شرکت هایی در صنعت فرش ماشینی رونق بگیرد شاهد تحول بزرگی در صادرات خواهیم بود. اما موانعی هم در این راه وجود دارد که مهمترین آنها عدم اعتماد متقابل است. همان مساله ای که موجب شده در سالهای گذشته تولیدکنندگان فرش ماشینی حتی حوزه توزیع داخلی فرش را نیز خود در دست بگیرند و صنف توزیع کننده را به کنار بزنند. اینکه در حوزه صادرات واقعا شرکت های تولیدکننده تن به چنین همکاری هایی می دهند یا نه و یا اینکه در چه شرایطی می توان این اعتماد را به وجود آورد را در مقالات تکمیلی بعدی بررسی خواهیم کرد.

نگارش : بهنام قاسمی

مجله کهن

۰۲۱۷۷۲۴۳۲۹۶