هشدار دانش جعفری نسبت به دولتی شدن صندوق توسعه ملی

اهداف دولتی پشت تبدیل شدن منابع صندوق توسعه ملی به ریال وجود دارد/وزیر سابق امور اقتصادی و دارایی نسبت به دولتی شدن منابع صندوق توسعه ملی و تبدیل آن به بودجه دولت هشدار داد.

پس از آنکه هیات امنای صندوق توسعه ملی در مصوبه‌ای بی‌سابقه، با تفویض همه وظایف و اختیارات خود به «هیات عامل»، اختیارات گسترده‌ای به هیات عامل این صندوق برای تصمیم‌گیری درباره درآمدهای مازاد نفتی اعطا کرد، نگرانی‌ها درباره دولتی‌تر شدن این صندوق گسترش یافت. تبدیل منابع ارزی این صندوق به منابع ریالی از جمله مواری بود که به احتمال دچار شدن سرنوشت صندوق توسعه ملی به سرنوشت حساب ذخیره ارزی دامن می‌زد.

روز سه‌شنبه احمد توکلی نماینده تهران که پیش‌تر نیز در زمان بررسی بودجه ۹۱ در مجلس، ابتلای صندوق توسعه ملی به سرنوشت حساب ذخیره ارزی را «واویلا» دانسته بود، در اعتراض به مصوبات جدید هیات امنای صندوق توسعه ملی در صحن علنی مجلس، آنها را «قانون شکنی عجیب و غریب و بسیار خطرناک» خواند.
توکلی تصریح کرد: دولت قصد دارد به صندوق توسعه ملی نیز دست‌اندازی کند. اختیارات را از هیات امنا سلب کردند و به هیات عامل دادند و عجیب آن است که هیات عامل هم می‌تواند خود را عزل کند هم می‌تواند خود را نصب کند. توکلی گفت: کار دیگری که در همین جلسه هیات امنا انجام داده‌اند، این است که هیات عامل مجاز است از محل منابع صندوق تا ۲۵ درصد در بانک‌های داخلی صرفا سپرده‌گذاری کند. این کار برخلاف ماده ۸۴ قانون برنامه است، صندوق حق ندارد سپرده‌گذاری کند، آن هم سپرده‌گذاری صرفا در بانک‌های دولتی.
توکلی همچنین از رییس مجلس خواسته بود ازآنجایی که این نوع مصوبات را به صورت آیین‌نامه به رییس مجلس ابلاغ نمی‌کنند، تدبیری بیندیشید تا جلوی این قانون شکنی بسیار خطرناک را بگیرد.

صندوق توسعه ملی بر اساس سیاست‌های کلی برنامه پنجم و ماده ۸۴ قانون برنامه پنجم از ابتدای سال ۹۰ و با هدف تبدیل بخشی از عواید ناشی از فروش نفت و گاز و میعانات گازی به ثروت‌های ماندگار تشکیل شد. البته به نظر می‌رسد دولت تصمیم گرفته است که با انتصاب فرزین به عنوان رییس هیات عامل صندوق توسعه ملی، تاکید و تمرکز خود را بر چگونگی مدیریت منابع صندوق توسعه ملی قرار دهد؛ صندوقی که اینک حدود ۳۵ میلیارد دلار منابع دارد و تا پایان سال نیز ۲۰ میلیارد دلار دیگر به حساب صندوق واریز خواهد شد.
محمد رضا فرزین در اولین روزهای کاری خود در سمت ریاست هیات عامل این صندوق اعلام کرد که «از منابع صندوق در فعالیت‌های مولد و پربازده اقتصادی در عرصه ملی و بین‌المللی استفاده خواهد شد.» حالا هم با تفویض کلیه اختیارات هیات امنا (که متشکل از ۱۱ عضو دولتی و غیردولتی است) به هیات عامل (که تمام اعضایش با حکم رییس‌جمهور منصوب می‌‌شوند)، به نظر می‌رسد قدرت مانور دولت در این صندوق بیش از پیش شده باشد.

صندوق توسعه ملی، منبع بودجه دولت ؟

در همین زمینه وزیر سابق امور اقتصادی و دارایی دیروز در حاشیه همایش تولید ملی گفت که صندوق توسعه ملی نباید تبدیل به منابع تامین بودجه دولت شود. به گزارش خبرگزاری فارس، داود دانش‌جعفری در مورد نقش صندوق توسعه ملی در تولید ملی گفت: صندوق توسعه ملی بر اساس یکی از تصمیمات مهم نظام تشکیل شده و براساس قانون سالی ۲۰ درصد از درآمد نفتی در آن واریز شده و هر سال ۳ درصد به این رقم اضافه می‌شود یعنی تا ۵ سال دیگر ۳۵ درصد از درآمد نفتی در صندوق توسعه ملی واریز می‌شود.وزیر سابق امور اقتصادی گفت: اگر این روند از درآمدهای نفتی ادامه داشته باشد بخش قابل توجهی از درآمدهای نفتی وارد بودجه دولت نخواهد شد و در صندوق توسعه ملی قرار می‌گیرد که باید در جهت سرمایه‌گذاری در بخش خصوصی استفاده شود. عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام افزود: صندوق توسعه ملی نباید به منبعی برای تامین بودجه دولت تبدیل شود و گرچه این صندوق به عنوان یک صندوق دولتی شمرده شده، اما منابع آن با یک منبع با کارکرد بودجه‌ای تفاوت دارد و نباید منابع صندوق توسعه ملی برای بودجه دولت خرج شود.

تسهیلات به بخش خصوصی

دانش جعفری تاکیدکرد: از محل منابع صندوق توسعه ملی باید به بخش خصوصی تسهیلات پرداخت شود تا باعث افزایش سرمایه‌گذاری در بخش خصوصی و تعاونی شود. وی افزود: اولین رسالت صندوق توسعه ملی این است که منابع به بخش خصوصی با دو رویکرد طرح‌های مورد توجه بخش خصوصی و مالکیت خصوصی طرح‌ها پرداخت شود.این کارشناس اقتصادی یادآور شد: در بسیاری از موارد دولت مالکیت را به بخش خصوصی واگذار کرده اما این طرح‌ها مورد توجه دولت قرار گرفته است مثلا مسکن مهر گرچه در مالکیت مردم و بهره‌برداران بخش خصوصی است؛ اما در واقع مورد توجه دولت قرار دارد. دانش جعفری افزود: بنابراین اختصاص منابع صندوق توسعه ملی به بخش مسکن با اختصاص این منابع به پالایشگاه یا کارخانه صنعتی بزرگ تفاوت دارد و منابع صندوق توسعه ملی باید به اهدافی از بخش خصوصی پرداخت شود که به آن نیاز دارد.

اهداف دولتی پشت قضیه ریالی شدن

وی همچنین با انتقاد از ریالی شدن بخشی از منابع صندوق توسعه ملی گفت: با این اقدام اهداف اولیه مورد نظر صندوق توسعه ملی دچار مشکل می‌شود؛ زیرا بسیاری از اهداف دولتی پشت قضیه تبدیل شدن منابع صندوق توسعه ملی به ریال وجود دارد. دانش جعفری گفت: ‌اگر منابع صندوق توسعه ملی در جهت توانمندسازی بخش خصوصی استفاده نشود از اهداف صندوق فاصله گرفته است.

وی همچنین در پاسخ به سوالی در مورد دهه چهارم پیشرفت و عدالت گفت: البته به خیلی از موارد پیشرفت رسیده‌ایم؛ اما به نظر می‌رسد بسیاری از کشورهای دیگر نیز پیشرفت خوبی داشته، مثلا در آسیا کشورهای چین، هند و ترکیه پیشرفت‌های قابل توجهی داشته‌اند و ما باید پیشرفت خود را در مقایسه با این کشورها در نظر گرفته و از ظرفیت کشور حداکثر استفاده به عمل آید. دانش جعفری گفت: پیشرفت در کشور ما همه جانبه بوده؛ مثلا در تولیدات کشاورزی پیشرفت خوبی از جمله در خودکفایی گندم اتفاق افتاده یا در صنعت نفت به ویژه صنایع نفت و پتروشیمی پیشرفت‌های مناسبی حاصل شده به گونه‌ای که ۵۰ درصد صادرات غیرنفتی کشور در بخش پتروشیمی و کالاهای صنعتی اتفاق افتاده است.