پیدایش پوشاک و مد
”انسان از دورانی که آگاهانه و با ابرازهای طبیعی و ابتدایی به کار پرداخت ، جامعه نخستین بشری را پی ریخت و در راهی گام نهاد که او را از زندگی حیوانی جدا می ساخت ؛ به شکار حیوانات پرداخت ، از گوشت آنها خوراک و از پوستشان پوشاک تهیه کرد “…
“پوشاک همانند سایر پدیده های زندگی از بدو پیدایش در طول تاریخ سیر تکاملی خود را طی کرده و از صورت ابتدایی خود بیرون آمده است . اقوام مختلف هر یک بنا به مقتضیات اقلیمی ، عادات و روسوم ، مذهب ، درجه فرهنگ و تمدن ، وضع سیاسی – اجتماعی – اقتصادی و غیره به تهیه لباسهای گوناگون پرداخته و در دوخت و شکل تزئین آن ابتکاراتی از خود نشان داده اند ” .
“انسان اولیه از ماهیت پدیده های طبیعی که بقای او به آنها وابسته بود ، شناختی نداشت بنابراین آنها را با نیروی فرا طبیعی و جادویی مربوط دانست ، به آنها ایمان آورد و برخی از آنها را مورد پرستش قرار داد . این پرستش در قالب مراسم و آئین های ویژه ای به اجرا در می آمد . انسان صورتک بر چهره گذاشت و پوششی شبیه به جانواران بر تن کرد تا از این راه بتواند روح آنها را تسخیر کند ، یا با آنها ارتباط معنوی برقرار سازد و برای موفقیت در شکار یا پیروزی در جنگ از آنان یاری طلبد . آدمی از این پوشش همچون پشتیبان و حامی جادویی بهره جست .
پدید آمدن پوشاک امری تصادفی یا خواستی فردی نبوده است . پوشاک بر مبنای تفکرات و نیازهای اقلیمی ، مادی و معنوی اقوام به وجود آمد و آئینه تمام نمایی از تاریخ زندگی بشر شد و در طی قرون و اعصار در سرزمین های گوناگون شکل گرفت و تحول یافت ” .
“عواملی از قبیل آب و هوا ، کار و پیشه ، جنگ ، اکتشاف ، اختراع و انقلاب باعث تغییر و تحول لباس در ادوار گردیده است ” .”نظم و هماهنگی پوشاک دوران باستان ، در قرون وسطی جای خود را به شکل و ظاهری شکوهمند دارد . در عهد رنسانس پر زرق و برق شد و صورتی تجملی پیدا کرد ، و سپس در عصر نوین شکل نا مشخص و رمز گونه به خود گرفت . با آغاز جنگ جهانی دوم ، جنگی که بنیان تمدن را تکان داد ، تکامل لباس ، شکلی انقلابی به خود گرفت . لبای که بازتابی ست از توان اقتصادی ، نگرش سیاسی ، قابلیت های فرهنگی و اجتماعی ، باورهای مذهبی و فلسفی و پایبندهای رسمی و سنتی ، در روند تکامل خود ، زیر نفوذ و سیطره نظام نقشه دار سرمایه قرار گرفت . در این نظام ، پوشاک جایگاهی دیگر یافت ؛ و به کالا تبدیل شد ف و همانند کالا ارزشی دو گانه پیدا کرد . به دیگر
سخن هم بر آورنده نیازهای بشری گردید و هم محصولی شد برای فروش . پس می بایست نظیر هر کالای دیگر ، حداکثر سود آوری را داشته باشد و زمانی به این هدف دست می یافت که به گونه ای ساخته نشود که مدت زمانی طولانی ، قابل مصرف باشد . دیگر آنکه کالا باید وسیع ترین بازار ، یعنی بیشترین مصرف کننده و مشتری را دارا باشد .
به این نیازها ، طراحان و دوزندگان لباس پاشخ گفتند ، آنها با بهره گیری از گرایش مردم به تنوع طلبی و نوع جویی و با استفاده از جریان هایی چون جنگ ، بحران های اقتصادی ، تحولات فرهنگی و سیاسی ، طرح های تازه ای را ارائه دادند . بر خلاف سده های پیشین که نوع آوری های خود را در کسوت مانکن های چوبی و مومی لباس بر تن ، به نمایش می گذاشتند ، اکنون به یاری رسانه های گروهی چون سینما و تلویزیون و نشریات مد که بردی کاملاً جهانی دارند ، مورد پذیرش همگان قرار می دهند و از این راه ، سلیقه ای جهانی در شیوه لباس پوشیدن ، پدی آوردند .
دیگر کمتر ملتی را می توان یافت که در حیطه تمدن امروز قرار گرفته باشد و باز بتواند پوشاک سنتی احیاناً دست و پاگیر خود را کاملاً حفظ کند . چرا که لباس امروز خاص مردمان امروز است ، مردمانی که زمان در زندگی اجتماعی شان عنصری ست تعیین کننده ، و این نکته ای است که طراحان لباس نیز به آن توجه دارند . لباس ها بر تن راحتند ، سریع پوشیده می شوند ، اغلب پارچه های قابل شست و شو دارند ، دست و پاگیر نیستند ، جنبه های زیبایی و هنر در آنها رعایت می شود ، و از همه مهمتر با بودجه های متفاوت نیز امکان دستیابی به آنها وجود دارد .
اینکه در آینده ، چه جنبه هایی به لباس افزوده و چه چیزهایی از آن کاسته خواهد شد ، مقوله ای مجرد نیست و بی تردید تحولات اقتصادی ، سیاسی ، علمی ، فرهنگی و هنری عوامل تعیین کننده آن خواهد بود و ناگزیر ، بازتاب خود را در زمینه پوشاک جلوه گر خواهند ساخت
