الیاف پلی استر جزو الیاف مصنوعی بوده و همانطور که از نامش پیداست از مواد طبیعی درست نمی شوند و ریشه آنها مواد مصنوعی است. تغییر و تبدیل و انجام فرایندهای مختلف روی مواد مصنوعی باعث شکل گیری این الیاف شده و کاربردهای متنوعی را هم برای آنها بوجود آورده است. کاربرد الیاف پلی استر در صنایع و کارخانه های مختلف بسیار حائز اهمیت است و با استفاده از آنها می توان محصولات متفاوتی تولید کرد.
مواد اولیه مورد نیاز برای تولید این الیاف به صورت عمده دی متیل ترفتالات، اتیلن گلیکول یا EG بوده که طی انجام فرایندهای متفاوت و متنوع روی آنها تبدیل به پلی استر می شوند. کاتالیست، حرارت و تکمیل بخشی از عملیات های انجام شده روی این مواد اولیه بوده که پس از انجام آنها این الیاف مصنوعی تهیه و برای مصارف کارخانه های ریسندگی ارسال می شود.
بعد از اینکه پلیمر حاصل از سه فرایند یاد شده به کارخانه های ریسندگی منتقل شد، ریسیده شده و به صورت نوارهایی به نام TOW درمی آیند. این نوارهای TOW باید در ظرف هایی به نام کن نگهداری شده تا فرایند آماده سازی آنها تکمیل شود. بعد از آن برای انجام عملیات های کشش، تثبیت، برش و عدلبندی به کارخانه های ریسندگی فرستاده می شوند.
با توجه به تولید و مصرف بیش از ۱۰۳ میلیون تن الیاف در سال ۲۰۱۸ میلادی مشخص است که پس از پلی استر و پنبه به عنوان دو بازیگر اصلی صنعت نساجی، مجموع مصرف سایر الیاف نساجی نظیر پشم، ابریشم، پلی آمید( نایلون )، اکریلیک، ویسکوز و … کمتر از ۱۸ میلیون تن در سال می باشد که این موضوع حاکی از اهمیت بسیار زیاد توجه به الیاف پلی استر و پنبه در صنعت نساجی دارد.
برطبق نمودار زیر، درحال حاضر پس از الیاف پلی استر و پنبه به ترتیب الیاف سلولزی بازیافته ( ویکسوز، استات، تنسل و …)، نایلون، پلی پروپیلن، اکریلیک و پشم پرمصرف ترین الیاف در صنایع نساجی و کاربردهای مشابه آن می باشند.
۱-الیاف مصنوعی در ساخت موکت و فرش مورد استفاده قرار می گیرند.
۲-برای تهیه و ساخت عایق های حرارتی و عایق های مقاوم در برابر رطوبت کاربرد دارند.
۳-برای ساخت فیلتر های مختلف و با کاربردهای متفاوت استفاده می شوند.
۴-برای ساخت زئوتسکتایل کاربرد دارند. زئوتسکتایل صفحاتی هستند که از پلیمر ساخته شده و مواد اولیه آنها پلی استر، پلی پروپلین و نایلون است. این ماده مقاومت و قدرت کشش خاک را بالا برده و در صنایع و کارهای عمرانی مورد استفاده قرار می گیرد.
۵-برای درست کردن پارچه و رو مبلی هم از پلی استر استفاده می کنند.
۶-یک کاربرد مهم الیاف پلی استر استفاده از آنها در تولید بالش و متکا است که به وفور استفاده می شود.
۷-تهیه لحاف و تشک و همچنین کف پوش و محافظ کف ماشین و انواع خودروها هم با این الیاف مصنوعی صورت می گیرد، چون مقرون به صرفه از تر از الیاف طبیعی هستند.
۸-در کارخانه های عروسک سازی هم از این الیاف برای دوخت و ساخت قسمت های مختلف عروسک استفاده می کنند.
۹-اسکاچ و لایی لباس بخشی دیگر از کاربرد الیاف پلی استر در صنعت و نیازهای خانگی است.
وجه مشترک محصولات ذکر شده در ضد آب بودن آنها، مقاوم بودن و ضد آلرژی و بهداشتی بودن آنهاست که توسط الیاف پلی استر همه این ویژگی ها تامین می شود.
الیاف مصنوعی به لحاظ منشا بوجود آمدن آنها به دو دسته با منشاء شیمیایی و منشاء طبیعی تقسیم می شود. ( نخ طبیعی و کاربردهای آن در صنعت و تجارت نخ طبیعی )الیاف مصنوعی با منشاء شیمیایی شامل پلی استر، پلی آمید، پلی پیروپلین، پلی اتیلن، اکرلیک، مدا اکرلیک هستند و الیاف مصنوعی با منشاء طبیعی به دو دسته ویسکوز و الیاف شیشه طبقه بندی می شوند.
الیاف پلی استر ویژگی های خاص و منحصر به فردی دارند که باعث شده در تولید محصولات مختلف مورد استفاده قرار بگیرند. از جمله این ویژگی ها می تواند به نرم و سبک بودن آنها، با دوام و بهداشتی بودنشان، ضد آلرژی بودن، امکان شستشوی آنها با ماشین و به صورت دستی اشاره کرد، ضم آنکه این الیاف بو نمی گیرند و دوام زیادی هم دارند.
الیاف پلی استر بیشترین سهم را در تولید الیاف مصنوعی دارد و همانطور که گفته شد، کاربرد این الیاف بسیار متنوع است. بیشترین کاربرد الیاف پلی استر در صنعت نساجی و تولید نخ است و از مشخصات آن می توان به عدم پرز دهی، ثبات شستشویی و گرمایی، مقاومت شیمیایی، پایداری بالا، ثبات نوری و سایشی بالا، عدم ایجاد حساسیت، نرمی و لطافت و… اشاره کرد. این الیاف در صنایعی از جمله تولید انواع لباس، منسوجات خانگی مانند ملحفه، رو تختی، رو بالشی، پرده، فرش ماشینی و موکت، لباس رسمی و… مورد استفاده قرار می گیرد.
————————————————————————————
————————————————————————————
تبلیغات روی جلد: کاوان شیمی فهرست مطالب شماره 90 مجله نساجی کهن نمایشگاه پیشرفتهترین فناوریهای…
در نمایشگاه Heimtextil 2025، بخش فرش و کفپوش به سطح جدیدی از گسترش و نوآوری…
نویسنده:سیامک عیقرلو آری، تیتر این نوشتار درست نوشته شده است و به درستی آن را…
فناوریهای نوظهور و هوش مصنوعی با وجود همه اثرات مثبت و غیرقابل انکاری که برای…
ایتما آسیا ۲۰۲۴ فرصتی برای نمایش پیشرفتهای چشمگیر صنعت نساجی چین بود، جایی که شرکتهای…
شرکتهای دانشبنیان در ایران به شرکتهایی اطلاق میشود که بر پایه دانش و فناوریهای نوین…