کارگر: فرش گران نیست/ عراقچی: به فرش ایرانی با وجود اشتغالزایی بالا بها نمی دهند

بخش خصوصی و دولتی از چالش‌ها، قیمت بالا، عدم تبلیغات، عدم آگاهی دولت، پز وفخر فرش دستباف سخن به میان آورد و رکود در بازار صادراتی را در گرو بازار داخلی دانست وسوالی که بی‌پاسخ ماند چرایی عدم‌ توجه به فرش با وجود مجموعه از اشتغال است.

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، مجتبی عراقچی رئیس اتحادیه فرش‌فروشان تهران و حمید کارگر سرپرست مرکز ملی فرش ایران، در نشست “چالش‌های فرش دستباف ایران” که در خبرگزاری تسنیم برگزار شد، با تاکید بر این که تورم عامل اصلی وضعیت فعلی فرش است، بر این عقیده هستند فرش دستباف ایرانی بزرگترین مجموعه اشتغال را در دل خود دارد و تنها با تبلیغ مناسب و تاثیر‌گذار می‌توان از وضعیت فعلی فرش البته به اعتقاد کارگر فرش ایرانی بازارهای خود را از دست نداده و تنها سهم حضور آن در بازارهای هدف کم شده، است.

*** رکود صادرات در پی رکود بازار داخلی

کارگر با اشاره به این که حدود ۶۷ درصد تولید فرش دستباف صادر می‌شود، بیان کرد: در سال‌های اخیر به دلایل متعدد روند عرضه و تقاضا فرش ایرانی دچار تغییراتی شد، که تحریم آمریکا در چهار سال اخیر برای ورود فرش ایرانی از مبدا ایران که ۲۵درصد بازار صادراتی فرش ایران را تشکیل می‌داد، انقلاب‌ در کشورهای عربی، رکود اقتصادی اروپا، اشباع بخشی از بازار هدف، افزایش هزینه حمل‌و‌نقل، بیمه و مشکلات نقل‌و‌انتقال پول از این دست عوامل تاثیر گذار بوده است.

وی ادامه داد: قیمت‌ تمام شده فرش نیز در پی برخی از عوامل افزایش یافت که در مقایسه با دستبافت‌های دیگر کشورها گران‌تر است و افزایش قیمت حامل‌های انرژی حتی بر میزان سرکشی ناظران کیفیت و چگونگی بافت فرش تاثیر‌گذار بود در این حال نباید تاثیر تغییر سلیقه، تغییر سبک زندگی در بازارهای هدف و ورود کفپوش‌های جایگزین را بر وضعیت فرش ایرانی فراموش کرد.

سرپرست مرکز ملی فرش تاکید کرد: تورم مهم‌ترین عامل ایجاد وضعیت فعلی فرش دستباف ایران در بازار داخلی و خارجی است و فرش دستباف ایرانی کالایی لوکس شناخته می‌شود که در سبد خانوار ضرورتی ندارد.

به گزارش تسنیم در ادامه این نشست، عراقچی حرف‌های خود را با رد نظر کارگر در رابطه با تاثیر تحریم‌ آمریکا مبنی بر این که برای بازار آمریکا جایگزین ایجاد شد، آغاز کرد و گفت: تولید فرش از آغاز در کنار جنبه هنری مایحتاج زندگی بوده و کارایی تختخواب، مبل، میز ناهارخوری و صندلی فعلی را دارا بوده است.

رییس اتحادیه فرش دستباف تهران تاکید کرد: صادرات در راستای مستعمل شدن فرش خانه‌دار‌ها ایجاد شد که هر کدام از آن‌ها سفیری از ایران بودند، بازار داخلی رابطه تنگاتنگی با بازارهای صادراتی دارد که اگر خانواده ایرانی فرش دستباف خرید کند و بعد از مدتی به فکر تعویض آن باشد بازار داخلی و صادراتی رونق خواهد گرفت.

او با بیان این که  فرش کهنه دستباف در گذشته به دلیل وجود زمینه صادرات آن، گران‌تر از فرش نو بود اما در حال حاضر این موضوع تغییر کرده است، تاکید کرد: ایران می‌تواند هرگونه نیاز دنیا در رابطه با فرش دستباف را تامین کند اما به دلیل گرانی فرش ایرانی، نیاز از طریق محصولات مشابه تامین می‌شود.

*** هزینه دستمزد ۸۰ درصد قیمت قالی

عراقچی ادامه داد: هر ساله به حق، حقوق کارگر ۲۰درصد افزایش می‌یابد که دستمزد بافنده از این قاعده مستثنی نیست، ۸۰درصد هزینه تولید فرش، دستمزد بافنده و ۲۰ درصد آن هزینه تامین مواد اولیه تولید فرش دستباف ایرانی است که افزایش قیمت فرش به طور سالیانه بنابر تاثیرپذیری از عوامل داخلی در بازارهای صادراتی قابل قبول نیست. با این وجود بافندگی که اکثرا به عنوان شغل دوم انتخاب می‌شود درآمد روزانه تا ۱۰ هزار تومان را برای افراد دارد.

وی جایزه صادراتی را “جبران خسارت صادرات فرش” دانست و یادآور شد: اغلب صادر کنندگان میزان جایزه صادراتی را بر قیمت تمام شده کالا محاسبه کرده‌اند که در چند وقت گذشته این میزان از سوی دولت ارائه نشده است، در کنار آن جای شکر دارد که بافندگی شغل دوم یا چندم به حساب می‌آید و اغلب خانم‌های خانه‌دار به دستمزد بسیار کم راضی هستند.

به گزارش تسنیم در ادامه کارگر در راستای تکمیل گفته‌های خود درباره بازار آمریکا گفت: دورزدن تحریم آمریکا با جایگزینی بازار‌هایی همچون کانادا و امارات صورت پذیرفت و از سوی دیگر صادرات به پاکستان که خود کشوری تولیدکننده محسوب می‌شود در پی خدشه‌دار شدن روابط ایران و کانادا، رشد غیرمتعارفی داشت، این رشد غیرمتغارف می‌تواند معنای صادرات مجدد فرش ایران را داشته باشد.

اوبا اشاره به این که اگر آمریکا بود بازار صادراتی بزرگ‌تری برای ایران وجود داشت، بیان کرد: چین به یکی از مشتریان اصلی ایران که یک تابو در راستای ایجاد خطر در حوزه‌های مختلف اقتصادی بدل شده بود  در رده پنجم واردکنندگان فرش دستباف ایران قرار گرفته است و دستمزد بافنده عدد قابل توجهی نیست، پرداخت نقدی یارانه در خانواده‌های روستایی پرجمعیت برخی از بافنده‌ها را از گردانه تولید فرش خارج کرد و به گرانی قیمت فرش دامن زد.

سرپرست مرکز ملی فرش ایران گفت: در کارگاه‌های متمرکز غیربهداشتی کشو‌ر‌های همسایه بافندگان به بی‌گاری گرفته می‌شوند.در داخل کشور قالی بافی شغلی مکمل در فصول خشک سالی بوده و زمان‌هایی که کشاورزی رونق ندارد کمک مهمی به اقتصاد خانواده می‌رساند که مهم‌ترین تاثیر آن در جلوگیری از مهاجرت افراد روستا به شهرها است.

***فرش گران نیست

وی با اشاره به این که فرش دستباف ایرانی پز و فخردارد یادآور شد:  عوامل متعددی به لحاظ روحی و روانی بر افکار عمومی کشور حاکم است که به میزان مصرف فرش تاثیرگذار بوده ، فرش دارای تنوع قیمت بسیار است اما مردم از آن اطلاعی ندارند و زمانی که صحبت از فرش به میان می‌آید در ذهن اکثر افراد گرانی آن نقش می‌بندد.

او با تاکید بر این که افکار عمومی نیاز به تلنگر دارد، ادامه داد: فرش دستباف ایرانی تنها نقش ریزبافت ابریشم قم یا تبریز نیست و ایراد بزرگی است که به یاد نمی‌آویم گبه های زیبا، اصیل وهنری ارزان قیمت نیز تولید می‌شود.

***رسانه در تبلیغات به حق صنف فرش اجحاف می‌کند

وی ادامه داد: به طور مثال در تبلیغات کمیته امداد و سازمان‌های حمایتی یک خانم و آقای کهن سال  که در حال بافندگی قالی در حالی که که هنرمند محسوب می‌شوند را به عنوان یک نیروی نیازمند جامعه به تصویر می‌کشند و از سوی دیگر برای به تصویر کشیدن افراد شیاد، دلال و طمع کار یک فرش فروش را نمایش می‌دهند که این موضوع اجحاف در حق قالیباف و افراد شاغل در صنف فرش است.

سرپرست مرکز ملی فرش ایران با بیان این که فرش دستباف گران است سوالی مبنی بر این که این گرانی نسبت به چه کالایی اعلام می‌شود را مطرح کرد و ادامه داد: قیمت اعلامی برای خرید فرش ماشینی خانه دار بعد از یک روز مصرف کم‌تر از ۱۰۰ هزار تومان است اما این موضوع در فرش دستباف صدق نمی‌کند و این در حالی است که فرش دستباف هیچ آسیبی برای محیط زیست و مصرف‌کننده ندارد که سوالی مبنی بر این که این موضوعات تا چه حد به افکار عمومی اطلاع داده شده است شکل می‌گیرد.

عراقچی یادآور شد: باید تبلیغ برای فرش دستباف انجام شود، در هفته گذشته که نمایشگاه فرش تهران برگزار شد تبلیغاتی که باید انجام می شد صورت نگرفت. زمانی که نمایشگاه کتاب برگزار می‌شود همه دست به دست هم می‌دهند تا بهترین‌ها برای این نمایشگاه انجام شود و مقامات بلند پایه در آن شرکت می‌کنند اما این اتفاق برای نمایشگاه فرش انجام نمی‌شود و این در حالی است که فرش خود هنر، کتاب یا به عبارت بهتر فرش کتاب زندگی افراد بسیاری است.

*** کارخانه ۵میلیون نفری فرش در حال تعطیلی

رییس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف تهران با بیان این که به فرش بها داده نمی‌شود، تاکید کرد: فرش دستباف اشتغال‌زایی خوبی دارد و در حال حاضر اگر فردی خواهان ایجاد کارخانه‌ای با اشتغال ۵ هزار نفر باشد دولت حمایت‌های بسیاری از آن صورت می‌دهد اما کارخانه‌ای با ۲میلیون کارگر که هیچ باری برای دولت ندارد در حال تعطیلی است.

وی با اشاره به این که در برنامه‌های تلویزیونی به جای فرش دستباف از فرش ماشینی و موکت استفاده می‌شود، بیان کرد: در زمان وزارت وزیر بازرگانی سابق در برنامه‌ای تلویزیونی زیر پای وزیر از فرش گرد قاچاق چینی استفاده شده بود که در گفت‌و‌گو با رییس سازمان صدا و سیما تقصیر به گردن وزیر به دلیل عدم تشخیص آن، افتاد.

عراقچی از آمادگی اتحادیه در راستای ارائه فرش برای مصرف در برنامه‌های صداو سیما به صورت قرضی خبر داد و گفت:  تعدادی کارخانه پول دار اما محدود به شدت کالای خود را تبلیغ می‌کنند که در این تبلیغات به گونه‌ای از فرش دستباف همچون “فرش دستباف گونه و دار” استفاده می‌شود.

***لباس زنانه ترک جایگزین بازار فرش دستباف ایرانی

او بحث را به سمت مالیات هدایت کرد و تاکید کرد: تولیدکننده و صادرکننده فرش معاف از مالیات هستند و این در حالی است که واسطه این دو گروه باید مالیات‌های سنگین که در سال‌ جاری بدون شکوفایی اقتصادی  5 تا ۱۰ برابر سال گذشته شده مالیات پرداخت کنند.

وی تصریح کرد: اغلب فرش فروشی‌ها مغازه‌های خود را به دلیل مالیات بسته یا به فروش رسانده‌اند، در حال حاضر بازار عباس‌آباد که عمده فرش فروشان بازار تهران را در خود جای داده بود مغازه‌های خود را به عرضه کنندگان لباس زنانه تحویل داده‌اند که این فعالیت برای کارگران چینی، تایلندی و ترکی ایجاد شغل کرده است.

رییس اتحادیه فرش دستباف تهران افزود: اگر فروش فرش از مالیات معاف شود تعداد مغازه‌های فرش فروشی در سطح شهر افزایش خواهد یافت که سرمایه زیادی را به این صنف وارد خواهد کرد در حال حاضر سرمایه به سمت بازار مسکن و ساخت و ساز حرکت کرده است.

***دولت به سهم صنعت فرش در اشتغالزایی توجه کند

اصلی‌ترین سوال این نشست مبنی بر این بود که چرا دولت از صنف فرش که از دامدار تا فروشنده و صادرکننده که مجموعه بسیار بزرگی را تشکیل می‌دهند  حمایتی انجام نمی‌دهد تا در راستای ایجاد شغل هزینه کمتری بپردازد؟ که عراقچی با بیان این که ۱۰ میلیون نفر به صورت مستقیم و غیرمستقیم با این شغل در ارتباط هستند، گفت: رونق فرش برای یک هفتم جمعیت کشور بدون هیچ بار و هزینه‌ای برای دولت، ایجاد شغل خواهد کرد.

وی ادامه داد: رونق فرش از مهاجرت روستاییان به شهر جلوگیری و اقتصاد روستا را نیز رونق خواهد بخشید اما دولت این مسائل را نمی داند.

***شعار سال با حمایت از فرش عملی خواهد شد

به گزارش تسنیم در همین ارتباط کارگر خاطرنشان کرد: شعار سالجاری به فرهنگ و اقتصاد اهمیت داده که به طور قطع فرش دستباف کالایی است که هر دو صفت شعار سال را دارد، وجه اقتصادی در اشتغال زایی طراح، پژوهشگر، فروشنده، چله‌کش، ریسنده و… سهم خواهد داشت که در ارزآوری برای کشور نقش مهمی را ایفا خواهد کرد.

او با بیان این که فرش جز کالاهای صادراتی غیر نفتی است، تصریح کرد: فرش دستباف ایرانی به عنوان پرچم دوم کشور و مهم‌ترین هنر ایرانی آن سوی مرزها شناخته می‌شود، “دنیا ایران را به فرش و فرش را به ایران” می‌شناسند و توجه به فرش با عزم ملی توجه به شعار سالجاری است.

سرپرست مرکز ملی فرش تاکید کرد: وزارت ارشاد، سازمان‌های فرهنگی هنری، بانک مرکزی و صندوق توسعه ملی می‌تواند در توجه به وجوه فرهنگی و اقتصادی فرش نفش مهمی را ایفا کنند.

*** فرش در تحریم‌ها آسیب پذیر نیست

کارگر با تاکید بر این که در چینش اولویت‌ها و انتخاب مهمترین‌ها برخی مواقع دچار اشتباه می‌شویم، ادامه داد: در حال حاضر که در دروان تحریم و اقتصاد مقاومتی به سرمی‌بریم، از فرش دستباف ایرانی می‌توان بهترین کمک را دریافت کرد زیرا تحریم‌ها به حوزه‌هایی آسیب وارد می‌کند که دانش و مهارت فنی آن در کشور وجود ندارد و در کنار آن به صنایعی که نیاز به سرمایه‌گذاری زیاد وجود دارد نیز آسیب وارد می‌کنند که فرش دستباف ایرانی این‌گونه نیست.

تسنیم: بازاریان و اهالی صنف فرش که به توزیع و صادرات فرش دستباف ایرانی می‌پردازند براین باورند که یهودیان در چند سال گذشته به کشورهای آسیای شرقی و همسایه سفارش تولید فرش داده‌ و در کنار آن در بازارهای اروپا در راستای فروش فرش این مناطق تبلیغات گسترده‌ای انجام داده‌اند.

کارگر با رد این مطلب بیان کرد: کلیمی‌ها قبل از انقلاب در تجارت فرش ایرانی تاثیر به سزایی داشتند که بعد از انقلاب بخش زیادی از تجارت فرش ایران خارج شدند که این موضوع به این معنا نیست که با رفتن خود از کشور برای فرش ایران رقیب تراشی کرده‌اند.

عراقچی نیز در این‌باره معتقد است یهودیان در جهان تاجرهای بسیار خوبی هستند که تبلیغات خوبی نیز انجام می‌دهند و در دنیا در حال گردش هستند تا کالا با درآمد بالا برای تجارت به دست بیاورند.

***رکود فرش سرمایه یهودیان را به سمت بورس و جواهر برد/ سفارش تولید از ایران به کشورهای همسایه

وی ادامه داد: بعد از انقلاب درآمد فرش بسیار خوب بود و زمانی که رکود فرش آغاز شد یهودیان سرمایه خود را خارج و در بورس و جواهرات سرمایه گذاری کردند، برخی از ایرانیان تولید فرش با طرح ایرانی را به هندی‌ها و پاکستانی‌ها سفارش دادند، فرش بلوچ ایران در افعانستان نصف قیمت با پشم قاچاق شده از ایران تولید می‌شود.

رییس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف تهران با بیان این که اصلی‌ترین عامل رکود فرش، گرانی آن است، خاطرنشان کرد: در نمایشگاه فرش تهران غرفه ای فرش خریداری شده را در آمریکا تحویل می داد که این موضوع به دلیل آن بود که قبل از کسادی بازار و آغاز تحریم آمریکا این فرد ۲هزار تخته فرش به آمریکا صادر کرده است.

عراقچی بار دیگر تاکید کرد: اگر قیمت تولید فرش در ایران کاهش یابد صادرات و عرضه در بازارهای صادراتی بهتر خواهدشد.

کارگر یادآور شد: عدد کل تجارت جهانی فرش در حدود ۵/۱ میلیون دلار است که تقریبا ثابت  و برخی مواقع روبه کاهش بوده است و تمام کشورهای تولید کننده مانند ایران در این کاهش حضور داشتنه‌اند.

تسنیم: آیا برخی فرش فروشان، فرش را گران عرضه نمی‌کنند؟

عراقچی: نه، زیرا در بازار فضای رقابتی حاکم است کسی بخواهد گران فروشی‌ کند بازار خود را از دست خواهد داد.

کارگر در تکمیل گفته های خود در رابطه با تحریم آمریکا، گفت: آمریکا خودش را از فرش دستباف ایرانی محروم کرده و با این  تحریم دولت تحریم نشده زیرا دولت هیچ نقشی در تولید و صادرات فرش ایفا نمی‌کند.

*** صداو سیما باور کند فرش کالایی فرهنگی است

او ادامه داد: راه چاره در بازار داخلی و خارجی تنها تبلیغ است که فرآیند زمان بر با استمرار و هزینه بر است، صداو سیما اگر باور کند فرش کالایی فرهنگی و هنری است همچون نمایشگاه کتاب به رایگان برای فرش تبلیغ شود، بسیار تاثیرگذار خواهد بود اما این در حالی است که زمانی که نامی از فرش دستباف به میان می‌آید صدا و سیما به دنبال ساخت برنامه مشارکتی است.

تسنیم: دلیل این امر پول دار بودن فرش فروشان نیست؟

عراقچی: دیگر چنین نیست در حال حاضر فرش فروشان مانند گذشته پول دار نیستند. در رابطه با کسادی فرش صحبتی به میان آمده که در شهر همدان هندوانه فروش شعار می دهد ” ارزان کردم تا فرش‌فروشان نیز بتوانند بخرند”.

*** بافت قالی گره زندگی شهرستان را باز می‌کند

وی بیان کرد: در شهرستان‌ها زندگی افراد و خانواده‌ها به ویژه دختران با بافت فرش ارتباط تنگاتنگی دارد و دختران برای کمک رسانی به خانواده برای تهیه جهیزیه، فرش می بافند که در رکود بازارف قیمت خرید فرش دچار تغییر شده اما قیمت جهیزیه دچار تغییر نشده و مسئولین از این مشکلات اطلاعی ندارند.