کشف گنجی به بزرگی تمام دارایی نفت و گاز ایران
مجری طرح اکتشاف منابع هیدرات گازی دریای عمان از شناسایی بخش اعظم منابع هیدرات گازی در آبهای عمیق کشور خبر داد.
به گزارش خبرنگار پژوهشی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، دکتر ناصر کشاورز، محقق پژوهشگاه صنعت نفت که در نشست خبری دستاوردهای پژوهشی پژوهشگاه سخن می‌گفت، خاطرنشان کرد: براساس مطالعات لرزه‌نگاری که به منظور شناسایی گستره حضور این منابع در آبهای عمیق صورت گرفته، وسعت منابع هیدرات گازی کشور با منابع هیدروکربوری متداول در خشکی و دریا برابری می‌کند.
به گفته وی این طرح در دو فاز شناسایی گستره‌ی منابع گازی در آبهای عمیق با استفاده از مطالعات لرزه‌نگاری و توسعه‌ی تکنولوژی اکتشاف این منابع تعریف شده است.
کشاورز با اشاره به این که فاصله تکنولوژیک ایران با سایر کشورها در این حیطه زیاد نیست، خاطرنشان کرد: کشورهایی مانند کانادا، روسیه و آمریکا نیز بر روی فناوری اکتشاف و بهره‌برداری این منابع کار می‌کنند که این نشان از اهمیت منابع هیدرات گازی دارد.
مجری طرح اکتشاف منابع هیدرات گازی کشور با اشاره به این که فناوری اکتشاف این منابع به اکتشاف منابع متداول نیز کمک می‌کند، تصریح کرد: در جریان شناسایی منابع هیدرات گازی کشور موفق به کشف برخی منابع هیدروکربوری متداول نیز در بسترهای آبی کشور شدیم.
به گفته وی با وجود آن که در سالهای اخیر انرژی‌های نو و تجدید‌پذیر به عنوان جایگزین منابع نفت وگاز معرفی شده‌اند اما هیچ کدام از اینها نمی‌توانند جایگزین واقعی منابع هیدروکربوری باشند چرا که از یک سو خوراک فرآیندهای پتروشیمی را فراهم نمی‌کنند و از سوی دیگر نمی‌توانند به صورت کامل جایگزین سوخت وسایل نقلیه شوند. به همین دلیل است که منابع غیر متعارف هیدروکربوری به عنوان یکی از راه‌های تامین انرژی در دنیا مطرح شده‌اند.
کشاورز تصریح کرد: محتوای هیدروکربوری ذخیره شده در منابع هیدرات گازی معادل ۳۰۰ برابر همه‌ی منابع متعارف جهانی( نفت، گاز و زغال‌سنگ) است. از سوی دیگر هر متر مکعب گاز ذخیره شده در منابع هیدرات گازی معادل ۱۶۴ مترمکعب گاز برای ما تامین می‌کند؛ اما به دلیل قرار گرفتن این منابع در مناطق یخ زده قطبی و در آبهای با عمق زیاد در حال حاضر، اکتشاف و بهره‌برداری از این منابع مقرون به صرفه نیست. این در حالی است که با کاهش میزان تولید نفت و کاهش منابع متعارف از شناسایی و بهره‌برداری از این منابع در سالهای آتی ناگزیر هستیم.
مجری طرح اکتشاف منابع هیدرات گازی درباره‌ی فعالیت‌های دیگر کشورها در این زمینه گفت: علاوه بر کانادا، آمریکا، روسیه و برزیل که خود دارای منابع متداول هیدروکربوری هستند کشورهای فاقد این منابع مانند چین، هند، ژاپن و نیوزلند نیز مطالعه هیدرات‌های گازی را آغاز کرده‌اند. در میان این کشورها تنها کانادا توانسته است بهره‌برداری از یک سایت را با سود آغاز کند. ژاپن و روسیه نیز برداشت آزمایشی از منابع هیدرات گازی با ضرر اقتصادی آغاز کرده‌اند.
به گزارش ایسنا، وی با اشاره به این که چاه عمیقی با هدف مطالعه یا بررسی منابع هیدرات گازی در آبهای عمیق کشور حفر نشده است در مورد روش‌های شناسایی این منابع اظهار کرد: حفر چاه در آبهای عمیق و نمونه‌برداری یا برداشت نمودارهای چاهی یک روش دقیق اما پر هزینه برای شناسایی این منابع است. روش دوم نیز ژئوفیزیکی یا به عبارت دیگر غیر مستقیم است که اطلاعات آن از داده‌های الکترومغناطیس دریایی و داده‌های لرزه‌نگاری دریایی به دست می‌آید.
کشاورز تصریح کرد: این روش با هزینه کمتر و گسترش جانبی بالا، دید مناسبی از تغییرات مکانی این منابع ارائه می‌کند اما از نظر دقت با اندازه‌گیری‌ها در روش حفر چاه برابری نمی‌کند.
وی ادامه داد: یک روش دیگر نیز روش تلفیقی است که با تکیه بر مجموع داده‌های لرزه‌نگاری و چاهی می‌توان گستردگی پوشش داده‌های لرزه‌یی دریایی را با دقت اندازه‌گیری‌های چاهی همراه کرد و به دید مناسبی از گسترش و میزان این منابع دست یافت.
به گفته‌ی مجری این طرح «مطالعه‌ی زمین‌شناسی نواحی ساحلی مجاور دریای عمان برای بررسی ارتباط رسوبات خشکی با رسوبات بستر دریا»، «حفر یک حلقه گمانه ۲۰۰ متری در خشکی مجاور دریای عمان برای بررسی خواص مخزنی رسوبات بستر دریا»، «بررسی و صحت سنجی ارتباط واحدهای زمین‌شناسی بر اساس تطابق نمودار گامای طبیعی رخ‌نمون رسوبات با مشاهدات چاهی»، «بررسی ترمودینامیکی امکان تشکیل منابع هیدرات گازی در دریای عمان و پیش‌بینی نوع گاز موجود در شبکه هیدرات‌های گازی»، «بررسی شرایط تولید از این منابع با مدل‌سازی محاسباتی مبتنی بر مشاهدات لرزه‌یی»، «مدل‌سازی مفهومی لرزه‌یی برای شناسایی اثر منابع هیدرات گازی بر امواج لرزه‌یی برای بررسی کمی اشباع هیدرات گازی در رسوبات بستر دریا» و «پردازش مجدد داده‌های لرزه‌یی موجود بر کسب پارامترهای لرزه‌یی به منظور تعیین حجم این منابع» از جمله فعالیت‌های انجام شده در طول ۱۸ ماه گذشته است.
طرح شناسایی هیدرات گازی دریای عمان در مقیاس مطالعه‌ی موردی در اسفند ۱۳۸۹ از سوی مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران برای اجرا به پژوهشگاه صنعت نفت واگذار شد که این پژوهشگاه نیز از اردیبهشت سال ۱۳۹۰ با همکاری برخی شرکت‌های داخلی و خارجی اجرای آن را آغاز کرد. مدت اجرای این طرح ۳۶ ماه است که هم اکنون ۱۸ ماه از آن سپری شده است.
کشاورز درباره‌ی فعالیت‌های آتی در زمینه‌ی اجرای این طرح خاطرنشان کرد: «اندازه‌گیری و مدل‌سازی فیزیک سنگی برای شناسایی اثر هیدرات گازی بر روی امواج لرزه‌یی»، «تخمین لرزه‌یی پارامترهای لرزه‌یی به دنبال ساخت مدل چاه مصنوعی»،«بهینه سازی پارامترهای مخزنی به دستاوردها آمده از طریق مدل‌سازی مستقیم و وارون لرزه‌یی»، «محاسبه حجم این منابع بر اساس این آنالیزها»، «محاسبه اقتصادی تولید از این منابع و معرفی اهدافی با مقیاسی بزرگتر برای اکتشاف و بهره‌برداری از این منابع» در ادامه این طرح انجام خواهد شد.
