گره در گره فرش دستبافت مازندران

هنر فرش ایرانی طی سالیان طولانی همواره الهام بخش هنرمندان و نمایانگر فرهنگ غنی ایران بوده است.

ترکیب بدیع نقش مایه‌های زیبای فرش‌های ایرانی همیشه مورد توجه شفیتگان هنر بوده و به عنوان یک اثر هنری تمام عیار، علاقمندان را به خود جلب کرده است، در این میان هنرمندان طراح و نقاش فرش مازندرانی نقش انکارناپذیری داشته و برای حفظ این ودیعه به جای مانده از گذشتگان به جد کوشیده و با خلاقیت‌های خود به غنای آن افزوده‌اند.

با وجود نقش انکارناپذیر این هنرمندان در رشد این صنعت، بافندگان فرش دستبافت استان از حمایت نشدن از سوی دستگاه‌های ذیربط گلایه دارند و گذر از هفت خوان برای دریافت وام را از دیگر مشکلات خود بیان کردند. آنها از گرانی ابزار و مواد اولیه برای دار قالی می‌نالند و خواستار حمایت مسئولین ذیربط در این بخش هستند.

ملیحه محمدی، رییس اتحادیه فرش دستبافت شهرستان ساری در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنای منطقه مازندران، در این زمینه اظهار کرد: در حال حاضر ۵ اتحادیه فعال تولید کننده فرش دستبافت در شهرستان ساری مشغول فعالیت هستند.

وی با بیان این‌که ۸۰۰۰ بافنده فرش دستبافت در شهرستان ساری در حال فعالیت هستند، افزود: فعالیت این بافنده‌ها در سال بیشتر به بافت تابلو فرش‌ها اختصاص دارد. همچنین در سال بیش از ۶۰۰۰ تخته فرش از سوی بافنده‌های فرش دستبافت ساری بافته می‌شود.
محمدی، کمبود بودجه و صادر نشدن فرش را از جمله مشکلات تولیدکنندگان فرش دستبافت برشمرد.

وی با بیان این‌که مازندران بهترین فرش را از لحاظ کیفیت تولید می‌کنند، تصریح کرد: با توجه به کیفیت بالای فرش مازندران، متاسفانه صادرات فرش از مازندران نسبت به تاجرهای شهرهای تبریز، قم و اصفهان کمتر صورت می‌گیرد و تولیدات استان با قیمت ارزان خریداری می‌شود و با قیمت بالا به فروش می‌رسد.

غلامرضا آقا گل زاده، رئیس اداره توسعه بازار و امور فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت مازندران در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا خاطرنشان کرد: در تمامی شهرستان‌های استان اتحادیه‌های صنفی وجود دارد. ۳۵ هزار بافنده فرش دستبافت با دارا بودن کارت شناسایی قالی بافی در مازندران وجود دارد و تاکنون حدود ۱۰۰ فقره پروانه کارگاه و مجتمع قالیبافی در مازندران صادر شده است.
وی، تشکیل اتحادیه شرکت‌های تعاونی فرش دستبافت روستایی را از مهمترین برنامه‌های این سازمان دانست و افزود: شکل گیری اتحادیه استانی در مازندران سبب خواهد شد تا ابزار و مواد اولیه تامین شود و فرش از فرش بافان خریداری شود.

آقاگل زاده ادامه داد: مشکلی که در استان وجود دارد این است که تجار فعال به تعداد انگشت شمار در استان وجود دارد که به صورت انفرادی در حال فعالیت هستند.

وی با اشاره به قیمت دستمزد بافنده‌های مازندرانی، اظهار کرد: قیمت‌ها به صورت متغیر و بر حسب گره‌ای است و برخی از قیمت‌ها بر مبنا گره و رج شمار و یا به صورت توافقی تعیین می‌شود. شورای مزد در استان تشکیل شده و این شورا، تعیین مزد بافنده فرش دستبافت و صدور کارت شناسایی را در اختیار دارد تا این صنف ساختارمند شود.

آقاگل زاده درباره عوامل موثر بر رونق فرش دستبافت در استان، گفت: بازار فرش از مهمترین عواملی است که باید وجود داشته باشد تا بافنده‌ها رغبت برای بافت فرش داشته باشند و در این راستا سازمانی برای خرید تضمینی فرش‌های دستبافت در استان وجود ندارد تا بافنده‌ها فرش‌های خود را به فروش برسانند.

رضا عبدی، معاون اشتغال و سرمایه گذاری تعاون، کار و رفاه اجتماعی مازندران در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا اظهار کرد: در سال ۹۰ و اوایل ۹۱، ۹۰۵ فقره تسهیلات با اعتباری بالغ بر یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان در حوزه مشاغل خانگی پرداخت شده است. در سال گذشته و ۵ ماهه نخست امسال نیز ۵۹۳ فقره تسهیلات با اعتبار بالغ بر یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان در حوزه مشاغل خانگی پرداخت شده است.

وی یادآور شد: از سال‌ ۹۱ تاکنون در حوزه فرش دستبافت ۲۰۰۰ مجوز برای کسانی که در منزل مشغول فعالیت هستند صادر شده است.

عبدالله کیاکجوری، معاون امور تعاون، کار و رفاه اجتماعی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا با اشاره به فعالیت اتحادیه فرش دستبافت در سطح استان، اظهار کرد: ۱۰۹ تعاونی فرش دستبافت ثبت شده در مازندران وجود دارد که از این تعداد ۳۶ تعاونی فعال، ۲۸ تعاونی در حال ایجاد شدن و مابقی غیرفعال هستند. ۳۸۶۱ اعضای تعاونی فرش دستبافت با ۱۱۱۵ مورد اشتغالزایی در استان ثبت شده است. همچنین ۳۱ تعاونی بانوان فرش دستبافت در استان در حال فعالیت هستند.

کیاکجوری درباره عوامل موثر بر افزایش رونق فرش دستبافت در مازندران، گفت: کشور چین سعی داشت تا نمونه‌ای از فرش دستبافت ایرانی را تولید کند که نتوانست موفق شود. بافنده‌های ایرانی با عشقی که دارند بر سر دار قالی می‌روند و این عشق بافندگی در کشوری مانند چین وجود ندارد.

معاون امور تعاون، کار و رفاه اجتماعی مازندران خاطرنشان کرد: متاسفانه در ارایه تبلیغات دچار ضعف هستیم که باید در اصلاح آن تلاش جدی صورت گیرد. فرش به عنوان یک کالای استراتژیک برای کشور ما محسوب می‌شود که می تواند جایگزین نفت شود.

وی با بیان این‌که سازمان تخصصی فرش دستبافت ایرانی در کشور وجود ندارد، عنوان کرد: در هیچ جای دنیا فرش دستبافت با کیفیت بالا وجود ندارد و تنها در ایران بافته می‌شود. در این راستا باید از نیروهای جوان حمایت شود تا این صنعت قوی بر زمین نماند.

کیاکجوری، وجود واسطه‌ها در امر فرش دستبافت را بزرگترین مشکل فراروی این بخش دانست و افزود: تولیدات ما بهای تمام شده زیادی ندارد و این واسطه‌ها هستند که هزینه تولید را بالا می‌برند. باید دست واسطه‌ها کوتاه شود و دولت با حمایت مالی و قانونی همچون حذف مالیات و پشتیبانی بیمه‌ای می‌تواند این قشر هنرمند را کمک کند.

وی افزود: تعاون به عنوان یک کشور کوچک است و در سطح استان یک استان کوچک است. این بخش بعد از ادغام با اداره کار هنوز نتوانسته از نظر بودجه استانی سامان دهی شود و تاکنون در زمینه مشوق‌ها و تامین اعتبارات بخش تعاون در سطح استان برنامه ریزی لازم صورت نگرفته است.

کیاکجوری درباره ارایه تسهیلات به تعاونی‌ها، گفت: باید دستگاه‌های دولتی در خدماتی که به بخش خصوصی و غیر دولتی ارایه می‌کنند بخش تعاون را در اولویت قرار دهند و در حال پیگیری هستیم تا با همکاری سازمان بازرگانی به تعاونی‌های فرش دستبافت توجه ویژه‌ای شود.

معاون امور تعاون، کار و رفاه اجتماعی مازندران به تعاونی‌های فعال بانوان فرش دستبافت در استان اشاره کرد و افزود: ۵۳۱ تعاونی فعال و در دست اجرا در سطح استان وجود دارد که در گرایش‌های مختلف در حال فعالیت هستند.

کیاکجوری خاطرنشان کرد: از سال ۸۴ تاکنون از محل اعتبارات تکلیفی در بخش تعاون ۲۶ میلیارد و ۳۱۱ میلیون ریال تسهیلات در اختیار تعاونی بانوان قرار داده شده که اکثر تسهیلات به صورت بلند مدت و تعدادی هم به صورت بلاعوض پرداخت شده است.