۲ میلیون و ۹۹۲ هزار بیکار داریم

با وجود اجرای ۴ طرح بزرگ اشتغالی طی ۷ سال گذشته از زودبازده‌ها، مشاغل خانگی تا وعده‌های ۱.۶ و ۲.۵ میلیونی اشتغال‌زایی؛ نرخ بیکاری همچنان دورقمی مانده و تغییرات آن نشانه‌هایی از پایان بیکاری حدود ۳ میلیون نفر را به همراه ندارد.
به گزارش مهر، بررسی وضعیت نرخ بیکاری کشور در فاصله سالهای ۸۴ تا ۹۰ نشان می دهد که با وجود اجرای طرحهایی مانند بنگاه های کوچک زودبازده، بازگشایی پرونده مشاغل خانگی، ادامه خوداشتغالی ها، تعیین سهمیه سالیانه برای ایجاد ۱ میلیون و ۶۰۰ هزار فرصت شغلی در سال ۸۹ و ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار فرصت دیگر نیز در سال گذشته، همچنان کشور با نرخ بیکاری بالای ۱۰درصد مواجه است.

بر پایه این گزارش، در زمان مطرح شدن زودبازده ها که حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان منابع نیز از بانکها برای ایجاد طرحهای مختلف اشتغالی در کشور هزینه شد، قرار بود به نیاز سالیانه ۱ میلیون و ۲۰۰ هزار نفری اشتغال پاسخ داده شود.

پرونده اشتغالی که حاشیه دار شد

با وارد شدن این طرح به حاشیه و گزارش دهی دستگاه هایی مانند بانک مرکزی، پلیس و سازمان بازرسی مبنی بر خروج منابع بانکی به نام زودبازده ها و منحرف شدن تا ۵۰ درصدی تسهیلات این بخش، رفته رفته روند توقف اجرای زودبازده ها کلید خورد.

بعد از آن در سالهای اخیر نیز ایجاد ۱ میلیون و ۶۰۰ هزار فرصت جدید شغلی در سال ۸۹ و متعاقب آن ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار فرصت دیگر در سال ۹۰ مطرح شد که سرنوشت این طرح ها نیز مانند زودبازده ها وارد حاشیه شد و حتی برخی نمایندگان مجلس نیز در این بخش مواضع انتقادی گرفته و نسبت به عدم تحقق وعده دولت سخن گفتند.

موضوع مربوط به طرح ایجاد و حمایت از مشاغل خانگی نیز که در سال گذشته به تایید دولت و مجلس رسید هم نتوانست چندان اقبالی را در بانک ها به خود جلب کند به نحوی که شاید نتوان امروز این طرح را در ردیف طرح های جدی اشتغال زایی قرار داد.

حداقل بیکاری؛ ۱۰.۴ درصد

به صورت کلی نرخ بیکاری در یک دهه گذشته بالای ۱۰ درصد مانده است و این موضوع در گزارشات رسمی مرکز آمار ایران وجود دارد. همچنین نرخ مشارکت اقتصادی که نشان دهنده پویایی و تحرک جامعه در تلاش برای ورود به بازار کار و به دست گرفتن تصدی های مختلف است نیز دچار نوساناتی شد.

با این وجود کمترین نرخ بیکاری در ۷ سال گذشته (دوره فعالیت دولت های نهم و دهم) مربوط به سال ۸۷ با ۱۰.۴ درصد و بیشترین آن نیز مربوط به سال ۸۹ است که نرخ بیکاری به ۱۳.۵ درصد افزایش یافت، با این وجود برای سال ۸۹ اعلام شد که ۱ میلیون و ۶۰۰ هزار فرصت جدید شغلی نیز ایجاد شده است.

با اینکه طبق برنامه چهارم توسعه قرار بود نرخ بیکاری به ۸ درصد کاهش یابد، اما این مهم هرگز محقق نشد و نرخ ها همچنان بالای ۱۰ درصد ماندند. برای برنامه پنجم توسعه نیز هدفگذاری شده است تا نرخ بیکاری در پایان سال ۹۳ به ۷ درصد کاهش یابد.

جدول نرخ بیکاری دورقمی ۷ ساله کشور

وضعیت نرخ مشارکت اقتصادی کشور نیز که نشان دهنده میزان اقبال جوانان برای ورود به بازار کار و همچنین امیدواری آنها برای موفقیت در کسب یک فرصت شغلی است نیز در طول سال های مختلف دستخوش تغییر شده است.

کارشناسان بازار کار سخت تر شدن دستیابی به فرصت های شغلی و همچنین ناامیدی در ورود به بازار کار را دو مولفه اساسی در کاهش میزان مشارکت اقتصادی کشور می دانند؛ با این حال دولتی ها معقتد هستند کاهش یافتن نرخ مشارکت همیشه به معنای کاهش امید به ورود در بازار کار نیست و دلایلی از جمله ادامه تحصیل و انصراف زنان از ورود به بازار کار را نیز با خود به همراه دارد.

کاهش نرخ مشارکت اقتصادی

بررسی نرخ مشارکت اقتصادی در برخی از سال های یک دهه گذشه نشان دهنده بروز نوساناتی در این بخش است به نحوی که نرخ مشارکت اقتصادی کشور از ۳۹.۸ درصد در سال ۸۶ به ۳۸ درصد در سال ۸۷ کاهش یافته است.

همچنین این نرخ در سال ۸۸ به نسبت سال ۸۷ به میزان ۹ دهم درصد رشد یافت و به ۳۸.۹ درصد رسید اما در سال ۸۹ دوباره با کاهش مواجه شده و به ۳۸.۳ درصد رسید که البته طبق گزارش مرکز آمار ایران برای سال ۹۰ نیز نرخ مشارکت اقتصادی جمعیت فعال به میزان سال قبل تر از آن باقی مانده است.

ثبت آمار حدود ۳ میلیون نفر بیکار

این گزارش می افزاید، با وجود وعده اشتغال زایی ۱ میلیون و ۶۰۰ هزار نفری در سال ۸۹، تعداد بیکاران کشور با محاسبه ۱ تا ۲ ساعت کار در هفته که مرز بین بیکار و شاغل محسوب می شود به میزان ۲ میلیون و ۹۹۲ هزار نفر بوده است که در صورت تغییر این الگو (۱ تا ۲ ساعت کار در هفته) احتمالا تعداد بیکاران به آمارهای غیررسمی که ارقام بیش از ۳.۵ تا ۴ میلیون نفر را مطرح می کند، نزدیک خواهد شد.

در سال ۸۹ جمعیت فعال کشور به میزان ۲۳ میلیون و ۴۶۹ هزار نفر بوده است که این میزان در سال ۹۰ به تعداد ۲۳ میلیون و ۳۸۷ هزار و ۶۳۳ نفر کاهش یافت. در این آمار تغییر چندانی در کاهش جمعیت فعال مشاهده نمی شود اما تعابیر گوناگونی در زمینه کاهش ۱۱۴ هزار و ۳۹۲ نفری جمعیت فعال کشور از سال ۸۹ به ۹۰ وجود دارد.