صادرات فرش و موکت ایرانی با تمرکز بر بازار ترکیه (ویدیو)
آقای دکتر محسن صادقیان مدیر بازرگانی شرکت فرش پرشین مشهد
در حاشیه دومین دوره نمایشگاه فرش و کفپوش استانبول با دکتر محسن صادقیان، مدیر بازرگانی شرکت فرش پرشین مشهد، به بررسی چالش‌ها، فرصت‌ها و راهکارهای توسعه صنعت فرش و نساجی ایران پرداخته‌ایم. دکتر صادقیان با تجربه‌ای گسترده در این حوزه، از اهمیت تحقیق و توسعه، ضرورت توجه به نیازهای مشتریان و استراتژی‌های مناسب برای رقابت در بازارهای داخلی و بین‌المللی سخن می‌گوید. همچنین، به بررسی نقش نمایشگاه‌های بین‌المللی، به‌ویژه نمایشگاه فرش استانبول، در ایجاد فرصت‌های صادراتی و تقویت جایگاه ایران در این صنعت پرداخته شده است.
تولیدات شرکت
فرش ماشینی
- نخ‌های مورد استفاده: پلی‌پروپیلن و آکریلیک.
موکت
- انواع تولید: موکت مخمل و موکت تافتینگ.
- مواد اولیه: نخ‌های پلی‌پروپیلن و الیاف خاص.
چالش‌های صادراتی شرکت‌های ایرانی در ترکیه
غرفه‌داری شرکت‌های ایرانی
- به نظر می‌رسد تعداد شرکت‌های ایرانی که در نمایشگاه‌ها غرفه دارند، زیاد است؛ اما این اقدام در بسیاری موارد کارآمد نیست.
- دلیل: بسیاری از این شرکت‌ها با هزینه‌های کمتر می‌توانند در ایران فعالیت مشابهی داشته باشند.
رقابت‌پذیری در بازار ترکیه
- ترک‌ها دیدگاه اروپایی دارند و تمرکز بیشتری بر روی تولید فرش‌های بازیافتی (ریسایکل) دارند.
- این سبک تولید با نخ‌های آکریلیک و پلی‌پروپیلن ایرانی مقدور نیست.
- سهم بازار فرش‌های پلی‌استر در ترکیه بالا (حدود ۷۰%) است، در حالی که شرکت‌های ایرانی به تولید فرش‌های آکریلیک و پلی‌پروپیلن ادامه می‌دهند که خواهان کمتری دارند.
مسائل صادراتی در ایران
مشکل رفع تعهد ارزی:
- تا چند ماه پیش، صادرکنندگان می‌توانستند با استفاده از روش‌هایی مانند تهاتر، صادرات را انجام دهند و تعهدات ارزی خود را رفع کنند.
- اما اکنون با اجباری شدن عرضه ارز در اتاق مبادلات ارزی، رغبت به صادرات کاهش یافته است.
محدودیت‌های داخلی:
- در ایران، برخلاف ترکیه که به صادرکنندگان یارانه و تسهیلات می‌دهد، موانع متعددی برای صادرات وجود دارد.
روند صادرات غیرمستقیم:
- برخی تولیدکنندگان ترجیح می‌دهند صادرات را به نام دیگران انجام دهند تا از مشکلات تعهدات ارزی و دیگر پیچیدگی‌ها اجتناب کنند.
نتیجه‌گیری و راهکارها
- برای رقابت در بازارهای خارجی، تولیدکنندگان ایرانی باید محصولات خود را بر اساس نیازهای صادراتی و تقاضای بین‌المللی به‌روزرسانی کنند.
- تمرکز بر تولید فرش‌های پلی‌استر و ریسایکل می‌تواند نقش مهمی در افزایش سهم بازار ایران داشته باشد.
- دولت باید با اصلاح سیاست‌های ارزی و ارائه تسهیلات به صادرکنندگان، انگیزه‌های صادراتی را تقویت کند.
بررسی چالش‌ها و فرصت‌های بازار فرش ایرانی: روندها، استراتژی‌ها و رویکردها
۱. روند افزایش قیمت فرش و اثرات آن بر بازار صادراتی
در سال‌های اخیر، قیمت فرش ایرانی روند افزایشی چشمگیری داشته است:
- از ۷۰۰ هزار تومان به ۱۰۰۰، سپس ۱۲۰۰، ۱۵۰۰ و اکنون صحبت از ۱۷۰۰ هزار تومان است.
- این افزایش قیمت، بازار صادراتی محصولات لوکس را محدود کرده است، اما نباید این تصور ایجاد شود که فرش‌های ارزان‌تر بازار صادراتی ندارند.
- ترکیه، به عنوان رقیب قوی، با تمرکز بر تولید فرش‌هایی با قیمت پایین‌تر (مانند شانه‌های کم) توانسته بازارهای صادراتی در آفریقا و دیگر کشورها را به خود جذب کند.
۲. چالش فرش به‌عنوان کالای مصرفی در بازار داخلی
- با افزایش قیمت‌ها، فرش در ایران به یک کالای لوکس تبدیل شده است.
- نسل جوان (نسل Z) کمتر ازدواج می‌کند و در نتیجه تقاضای فرش به‌عنوان نیاز اولیه کاهش یافته است.
- نیاز است که تولیدکنندگان به سلایق نسل مسن‌تر که تصمیم‌گیرندگان اصلی بازار فعلی ایران هستند، توجه کنند.
- بازنگری در طراحی و رنگ‌بندی فرش‌ها (مثلاً بازگشت به طرح‌ها و رنگ‌های قدیمی مانند لاکی) می‌تواند برای بازار داخلی موثر باشد.
۳. چالش‌ها و فرصت‌های حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی
- آلمان:
- سخت‌گیری در صدور ویزا، حضور شرکت‌های ایرانی را محدود کرده است.
- ترکیه:
- به‌عنوان تولیدکننده بزرگ فرش، ترکیه علاوه بر رقابت، برخی کارشکنی‌ها را علیه ایرانی‌ها انجام می‌دهد.
- چین:
- با وجود جایگاه بزرگ در تولید فرش، فاصله جغرافیایی و هزینه‌های بالای حمل‌ونقل، حضور در نمایشگاه‌های چین را کم‌اثر کرده است.
- دبی:
- به‌عنوان یک هاب صادراتی بدون تولید فرش، دبی فرصت مناسبی برای معرفی محصولات ایرانی است. نمایشگاه‌های فرش دبی، پلتفرمی مناسب برای صادرات و ایجاد ارتباطات تجاری فراهم می‌کنند.
۴. تغییرات در استراتژی‌های بازاریابی
- در بازاریابی مدرن، تنها تولید یک محصول خوب (مانند فرش بی‌نقص) کافی نیست. نیاز اصلی، پاسخ‌گویی به خواسته‌های مصرف‌کنندگان است.
- مثال: مردم نیاز به وسیله‌ای برای پوشاندن خانه‌های خود دارند، نه صرفاً فرش. این راه‌حل می‌تواند فرش‌های بی‌سی‌اف، آکریلیک، تایل، یا هر نوع محصول دیگر باشد.
- استراتژی موفق شامل توجه به چهار مؤلفه اصلی بازاریابی (محصول، قیمت، توزیع و تبلیغ) و تمرکز بر رفع نیاز واقعی مشتری است.
بررسی چالش‌ها و راهکارها در صنعت فرش و نساجی ایران
۱. اهمیت تحقیق و توسعه در شرکت‌ها
در دنیای امروز که تغییرات مداوم در بازارها و تقاضاها وجود دارد، پیش‌بینی دقیق آینده ممکن است سخت باشد، اما در عین حال کوتاه‌بینی نیز منجر به شکست می‌شود. یکی از نکات کلیدی این است که ما نباید به دنبال اختراع دوباره اصول باشیم، بلکه باید اصولی که در گذشته یاد گرفته‌ایم را اجرایی کنیم.
تحقیق و توسعه (R&D) برای هر شرکتی ضروری است. این تحقیق و توسعه فقط به معنای داشتن یک واحد مستقل برای انجام تحقیقات نیست. در واقع، واحدهایی مانند طراحی، فروش، تحقیق بازار، تدارکات و زنجیره تأمین، اگر به درستی مدیریت شوند، خود یک نوع تحقیق و توسعه محسوب می‌شوند.
در این فرآیند، افراد داخل سازمان باید تشویق شوند که ایده‌های جدید را مطرح کنند و تجربیات خود را به اشتراک بگذارند، حتی اگر این ایده‌ها به ظاهر ساده باشند. برای مثال، اگر مشتری با تجربه‌ای خاص از خرید فرش در یک فروشگاه به اشتراک بگذارد، این می‌تواند به عنوان یک بازخورد ارزشمند در نظر گرفته شود.
۲. ایجاد وفاداری مشتری و تأثیر آن در بازاریابی
یکی از مهم‌ترین استراتژی‌ها در بازاریابی، افزایش رضایت مشتری است. اگر ما بتوانیم چیزی بیشتر از حد انتظارات مشتری به او بدهیم، او به یک مشتری وفادار تبدیل می‌شود که باز هم از ما خرید خواهد کرد. در بازارهای نوین، زمانی که مشتری به طور مداوم از شما خرید کند، می‌توان او را به نوعی شریکی برای کسب‌وکار و حتی سهامدار آن شرکت دانست.
این وفاداری مشتری در بلندمدت باعث رشد کسب‌وکار و پایدار شدن آن می‌شود. بنابراین، هدف باید این باشد که نیازهای مشتریان را به بهترین شکل ممکن برآورده کنیم.
۳. چالش‌ها و فرصت‌ها در صنعت نساجی ایران
صنعت نساجی در ایران از دوران رضاشاه تحت حمایت قرار گرفت و رشد کرد. این صنعت به دلیل بومی بودن و وابسته بودن به مهارت‌های دستی مانند دار قالی، ظرفیت زیادی برای توسعه دارد.
کشورهایی مانند بنگلادش، هند، چین و ترکیه با سرمایه‌گذاری‌های زیاد در صنعت نساجی، به تولیدات با کیفیت بالا و رقابتی دست یافته‌اند.
در حالی که ایران نیز سابقه طولانی در این صنعت دارد، اگر حمایت‌های مناسب از این بخش انجام شود، ایران می‌تواند جایگاه خوبی در بازارهای جهانی پیدا کند. از آنجا که نساجی یک صنعت بومی و با ریشه‌های تاریخی در ایران است، با توجه به پتانسیل‌های داخلی می‌توان در این حوزه پیشرفت چشمگیری داشت.
۴. پیشنهادات برای ارتقای صنعت نساجی
- حمایت‌های دولتی:
برای رشد این صنعت در کشور، نیاز است که حمایت‌های دولتی به‌ویژه در زمینه تحقیق و توسعه، آموزش نیروی کار و تجهیز واحدهای تولیدی افزایش یابد. - بهبود فرآیندهای تولید:
استفاده از تکنولوژی‌های نوین در تولید و طراحی می‌تواند به رقابتی‌تر شدن محصولات کمک کند. - ایجاد بازارهای صادراتی جدید:
با توجه به تجربه موفق کشورهای دیگر در صنعت نساجی، ایران می‌تواند با توسعه بازارهای جدید (به‌ویژه در کشورهای همسایه و آسیا) رشد چشمگیری در این حوزه داشته باشد.
