به مناسبت سالگرد درگذشت ارباب تفضلی بنیانگذار کارخانجات نساجی کاشان، مخمل و ابریشم کاشان و …

حسن تفضلی مشهور به ارباب تفضلی، زاده ۱۲۷۴ و درگذشته ۹ آبان ۱۳۶۶ یکی از بنیانگذاران مهم صنعت نساجی در کاشان است. کارخانه کوچک وی طی ۴۵ سال به یکی از بزرگ‌ترین واحدهای نساجی ایران تبدیل شد و از او به عنوان پدر نساجی کاشان یاد می‌شود.

او در ۲۸ آذر ۱۳۱۳ و زمانی که ۳۹ سال داشت، اولین کارخانه مدرن نساجی را در شهرش تأسیس کرد. ابتدا با کارگاه کوچک ریسندگی نخ پشمی شروع به کار کرد و در طی سالها به قدری این کارخانه را با تولید پارچه های کرپ، ژورژ، فاستونی و پوپلین توسعه داد که تعداد کارکنان شرکت در دهه ۱۳۵۰ به ۳۲۰۰ نفر رسید (در آن زمان جمعیت شهر کاشان کمی بیش از ۵۰هزار نفر بود).

دومین سرمایه‌گذاری تفضلی در سال ۱۳۳۴، با شراکت خاندان لاجوردی (گروه صنعتی بهشهر) در تاسیس کارخانه مخمل و ابریشم کاشان صورت پذیرفت. این کارخانه به تولید انواع پارچه‌های چادری، حریر، مخمل پتویی، مبلی، کبریتی، پلاش و شیفون می‌پرداخت و طی سالها به قدری توسعه یافت که در دهه ۱۳۵۰ بیش از ۲۵۰۰ نفر پرسنل داشت.

تفضلی و لاجوردیان در سال ‌۱۳۴۳ به فکر تولید پارچه آستری پلی استر و چادرمشکی افتادند. آنها به ژاپن رفتند و یک کارخانه حریربافی را با ۲۰۰ دستگاه بافندگی خریدند، و به همراه مهندسان نساج ژاپنی به ایران آوردند.

چند سال بعد از آن تفضلی و لاجوردیان در سال ‌۱۳۴۵ به حج رفتند و در آنجا سجاده های مخمل فرشی را مشاهده کردند و در ادامه اقدام به وارد‌کردن ماشین‌آلات تولید سجاده از بلژیک کردند که بعدها با تغییراتی در این ماشینها اولین فرش ماشینی ایران را تولید کردند که در نهایت این تولید منجر به تاسیس کارخانه فرش راوند کاشان (اولین کارخانه فرش ماشینی ایران) شد.

موضوع کمبود نخ پلی‌استر و اکریلیک برای این کارخانجات که در آن زمان عمدتاً از ژاپن وارد می شد، انگیزه تاسیس کارخانه بزرگ پلی‌اکریل را در اصفهان فراهم کرد، که این کارخانه با سرمایه‌گذاری مشترک با شرکت دوپونت آمریکا در دهه ۱۳۵۰ تاسیس گردید و زنجیره صنعت نساجی را به صنعت پتروشیمی ایران که تازه در حال شکل گیری بود متصل نمود.

ارباب تفضلی پس از انقلاب به سبب عضویت در هیئت مدیره بانک صنایع ایران (ادغام در بانک تجارت)، در مظان اتهام همکاری با خاندان پهلوی قرار گرفت و ممنوع المعامله شد. وی علی رغم اینکه بیمار بود، قریب ۹ سال در شعبه‌های مختلف دادگاه تا زمان مرگش پیگیر رفع اتهام خود بود و عاقبت بانک مرکزی در شهریور ۱۳۶۶ (دو ماه پیش از فوت) اعلام کرد خروج ارزی از سوی تفضلی صورت نگرفته ‌است و بیگناه هست، ولی چه فایده که مجموعه کارخانه های او با مدیریت دولتی حال و روز خوشی نیافتند !

از نکات جالب در نگاه بلند و والای ایشان، اینکه در همین دورانی که اموال خود را از دست داده بودند و توسط دولت متهم بودند، ایشان در سال ۱۳۶۴ با اهدا بیشترین کمک مالی به ساخت دانشکده جدید مهندسی نساجی دانشگاه صنعتی امیرکبیر به عنوان بزرگترین ساختمان دانشکده مستقل در کل دانشگاه های کشور که با مشارکت کارخانجات ساخته شد حضور داشتند و کلنگ آنرا به زمین زدند.