صنایع دستی فرصت های شغلی که فراموش می شود

تهران – صنایع دستی در ایران که می تواند جمعیت وسیعی به ویژه زنان را مشغول به کار کند، هر روز بیش از گذشته به فراموشی سپرده می شود تا شاید روزی برسد که تنها نامی از این هنرهای ارزشمند در کتابها به یادگار بماند.

به گزارش ایرنا، صنایع دستی در ایران به دلیل ویژگی های فرهنگی خاصی که دارد، همواره مورد توجه نه تنها ایرانیان بلکه جهانیان بوده است.

بافت فرش، گلیم، جاجیم، منبت کاری، شیشه گری، سفالگری و سرامیک سازی، سوزن دوزی، قلاب دوزی، ملیله دوزی، خوس دوزی، گلابتون دوزی، پته دوزی، مینیاتور، نقره کاری و بسیاری دیگر از انواع صنایع دستی در ایران نه تنها می تواند کاری ارزشمند در جهت معرفی فرهنگ غنی ایرانی باشد، بلکه می تواند به سبب جذب گردشگر، اشتغالزایی بالایی را در کشور رقم بزند.

بر اساس سرشماری سال ۹۰، جمعیت روستایی کشور به ۳۰ درصد کاهش یافته که دلیل عمده این کاهش، مهاجرت روستاییان به شهرهای بزرگ و کلان شهر بوده است.

کوچک شدن روستاها و در بسیاری از موارد خالی شدن یک روستا از جمعیت به معنای آن است که هنر صنایع دستی همراه با خانه های روستایی رو به نابودی می روند.

وجود صنایع دستی در مناطق روستایی می تواند زمینه ساز جذب گردشگر به یک منطقه باشد، به طوری که در کنار رونق این نوع صنایع به دلیل جذب گردشگر، مشاغل بی شمار دیگری در مناطق روستایی ایجاد شود.

هنر صنایع دستی با توجه به استفاده از مواد اولیه داخلی، ارزان و فناوری ساده که نیاز به سرمایه گذاری بالایی هم ندارد و همچنین نداشتن آلایندگی زیست محیطی، می تواند گزینه ای درخورد توجه برای ایجاد اشتغال به خصوص برای روستاییان و زنان روستایی محسوب شود.

بالا بودن نرخ بیکاری در کشور به ویژه برای زنان این پرسش را در ذهن ایجاد می کند که چرا توان بالقوه ای که در کشور در زمینه های مختلف و به خصوص در زمینه صنایع دستی وجود دارد، به بالفعل تبدیل نمی شود.

صنایع دستی ایران که نمادی از تجلی فرهنگی کشور محسوب می شود، همه اشتغال کشور نیست، اما می تواند بخش قابل توجه ای از جمعیت کشور را مشغول به کار کند و زمینه جذب گردشگر را نیز فراهم کند.

افرادی که در بخش صنایع دستی کار می کنند، تنها کارگری نمی کنند، بلکه این هنرمندان با دستان توانمند خود هنر ایرانی را دوباره متولد می کنند.

کارشناسان اقتصادی نیز معتقدند که موضوع بیکاری و به ویژه بیکاری جوانان از مهمترین دغدغه های اجتماعی می باشد و این در حالی است که برخی از زمینه های اشتغال هر روز در کشور از بین می روند.

به گفته این کارشناسان، هم اکنون نرخ بیکاری زنان در کشور بیش از ۲۰ درصد است و این نرخ برای زنان جوان بیش از ۴۰ درصد گزارش شده است.

کارشناسان اقتصادی می گویند: کم نیستند تعداد فارغ التحصیلان رشته های صنایع دستی که هر ساله پس از فارغ التحصیلی شدن از جستجوی کار در زمینه تحصیلی خود ناامید می شوند و به مشاغل دیگر روی می آورند.

به گفته آنان، استقبال گردشگران داخلی و خارجی برای بازدید و خرید از تولیدکنندگان انواع صنایع دستی، یکی از مهمترین مزیتهای پرداختن به این هنر و تقویت آن محسوب می شود.

ارتقا سطح اشتغال با سرمایه ای بسیار اندک، بالا رفتن درآمد کشور از طریق جذب گردشگر، ارتقا صنعت توریسم، جایگزینی صادرات غیرنفتی و در نهایت هویت بخشی به اقوام گوناگون ایرانی از جمله مهمترین دستاوردهای توسعه صنایع دستی در کشور محسوب می شود.

‘سیروس دادوند’ یکی از کارشناسان حوزه کار در صنایع دستی در خصوص وضعتی این هنر در کشور می گوید: متاسفانه تاکنون بازبینی عمیقی از تاریخ گذشته و چرخش اقتصادی بسیار مفید صنایع دستی در کشور صورت نگرفته است.

وی افزود: نگاه و شناخت ما از هنرهای دستی یا صنایع دستی و دیگر حرفه های ساخت دست بشر متاسفانه به دلیل ویژگیهای فرهنگی و اقتصادی بسیار اندک است.

دادوند گفت: همین عدم شناخت و آگاهی و حضور کم رنگ صنایع دستی ایران در بازارهای جهانی که همه ساله با دیگر کشورها به صورت اقتصادی در رقابت هستند، موجب توقف حرکت ما در این زمینه شده است.

وی معتقد است که ارتقا و توسعه چنین صنعتی احتیاج مبرمی به برنامه ریزی بسیار دقیق و کلان دارد تا هنرمندان زحمتکش و خلاق صنایع دستی در این پروژه ها به حرفه های دیگری روی نیاورند.

وی ادامه داد: تا زمانی که دستاوردهای ملی و سنتی بسیار ارزشمند در زمینه صنایع دستی را در اختیار داریم، به ما این اجازه را می دهد که از دست اندرکاران و مسئولان بخواهیم توجه قابل ملاحظه ای به این نوع صنایع در برنامه ریزی های اقتصادی و پاک کردن لایه هایی که مانع شفافیت صنایع دستی کشورمان است، مبذول دارند.

دادوند تاکید کرد: باید در جهت ارتقا و افزایش توان عملکردهای تعاونی های مختلف در بخش های دولتی و خصوصی و تشکیل اصناف و مراکز صنایع دستی در سطوح مدارس و دانشگاهها و بالا بردن اعتبارات مالی و معنوی در جهت آموزش و بیمه کردن صنعتگران و بازاریابی های کلان و به کارگیری صحیح از تولیدات در محل کار و منازل در رشد و تقویت این صنعت فراموش شده اقدام کرد.

وی با اشاره به این که، اشتغالزایی در صنایع دستی با اندکی سرمایه گذاری قابل حصول است گفت: جهت نجات معنوی و مالی این صنعت و هنرمندان ارزشمند فراموش شده در صنایع دستی باید مدیریتی توانمند و کارشناسانه در ابن بخش به کار گرفته شود.

دادوند که خود یکی از فعالان در بخش صنایع دستی کشور است تاکید کرد: صنایع دستی از جمله مشاغلی است که نیروی کار در آن نقش اصلی و اساسی دارد.

وی با اشاره به هزینه سرمایه گذاری در بخش صنایع دستی گفت: از ویژگی های صنایع دستی، سرانه اشتغال اندک آن نسبت به سایر رشته ها است، چرا که هم اکنون سرانه اشتغال در رشته های صنایع دستی به طور میانگین ۸۰ میلیون ریال برآورد می شود.

وی افزود: سرمایه گذاری در بخش صنایع دستی در مقایسه با موارد مشابه در صنعت و کشاورزی و سایر خدمات بسیار مناسب است و از آنجا که عمده تولید در رشته های صنایع توسط صنعتگر و هنرمند صورت می گیرد، لذا باعث ایجاد اشتغال خواهد شد.

دادوند در خصوص جهت گیری های صنایع دستی در بخش اشتغال نیز گفت: ایجاد اشتغال پایدار در صنایع دستی از طریق تسهیلات ارائه شده در بخش بنگاههای کوچک اقتصادی زودبازده و همینطور توسعه مشاغل خانگی و حمایت های لازم در خصوص ایجاد بیمه هنرمندان از جمله اهداف صنایع دستی است.

وی در مورد این که آیا تسهیلات دولتی به امر صنایع دستی تخصیص یافته است؟ افزود: طی سالهای اخیر توجه خاصی به بخش صنایع دستی شده و تسهیلاتی نیز به این امر اختصاص یافته است، به طوری که در بخش مشاغل خانگی در سال جاری ۱۹ میلیارد و ۴۳۰ میلیون ریال تسهیلات در نظر گرفته شده که با توجه به گستردگی و اهمیت موضوع نیازمند تسهیلات بیشتر نیز می باشد.

دادوند با اشاره به تاثیر صنایع دستی در جامعه گفت: مهمترین ویژگی های صنایع دستی تاثیر فرهنگی و تاریخی آن در جامعه و همچنین معرفی فرهنگ و هنر هر منطقه ای است.

وی تاکید کرد: صنایع دستی دارای ارزش افزوده بسیار بالا و اشتغالزایی فراوان است و از این رو یکی از راههای مناسب در جوامع رو به رشد و توسعه یافته توجه به صنایع بومی و منطقه ای آن و صادرات محصولات صنایع دستی است که این مهم موجب رشد و شکوفایی در تولید ناخالص ملی شده و می تواند جایگزین مناسبی در صادرات محصولات نفتی و پتروشیمی شود.

وی با اشاره به این که صنایع دستی چه میزان شغل ایجاد کرده و یا چه تعداد فرصت شغلی می تواند ایجاد کند؟ گفت: در سال جاری صنایع دستی استان تهران ۱۱ هزار فرصت شغلی در این استان ایجاد کرده است.

صنایع دستی از فرصتهایی است که می توان با توسعه آن نه تنها به ارتقا فرهنگ پر بار ایرانی کمکی شایسته نمود، بلکه در سایه این توسعه به رونق اشتغال و افزایش درآمد کمک شایانی کرد.

غفلت از صنایع دستی و رشته های مختلف این صنعت ارزشمند می تواند موجب شود که در سالهایی که شاید نه چندان دور باشد این صنعت ارزشمند را فقط در لابلای کتابها جستجو کنیم و از مینیاتور، شیشه گری، خطاطی،قلم کاری و رشته های بی شمار دیگر فقط تصویری خالی از احساس هنرمند باقی بماند و چه بسیار فرصتهای اشتغال را در کشور از دست داده باشیم.