واکنش بانک مرکزی به انتقاد مردم از حسابهای ارزی
در ماههای اخیر خصوصا در هفته های گذشته موارد اعتراض و شکایات فراوانی از سوی برخی دارندگان حسابهای ارزی در شبکه بانکی مشاهده می شود که بر اساس آن، دارندگان این قبیل حساب ها از تعلل یا تأخیر در پرداخت وجوه حساب های ارزی خود در بانکها است، شکایت دارند.
بر اساس گفته های تعدادی از این افراد، زمانی که آنها برای برداشت ارزی که از کشورهای دیگر یا توسط افراد دیگری به حسابشان واریز و حواله شده است به شعبه ارزی خود مراجعه می کنند، بانک از پرداخت ارز حواله شده به حساب فرد که در واقع مالک قانونی آن تلقی می شود، سرباز می زنند.
در موارد دیگر نیز برخی دارندگان حسابهای ارزی در مراجعه به بانکها برای دریافت سود حساب ارزی خود یا دریافت سود اوراق مشارکت ارزی با پاسخ‌های مشابهی از سوی بانک ها مواجه شده اند. بانکها در مواردی نیز به مشتریان گفته اند معادل ارز مورد نیاز مشتری را با نرخ مرجع به ریال پرداخت خواهند کرد که تبعا با توجه به اختلاف قیمت میان ارز مرجع و بازار آزاد این پیشنهاد عجیب از سوی مشتریان پذیرفته نمی شود.
بنا بر گزارش های رسیده، برخی بانکها با بیان اینکه در حال حاضر ارز مطالبه شده توسط دارنده حساب را ندارند، از پرداخت وجه مورد نظر صاحب حساب امتناع می کنند یا در مواردی هم تنها بخشی از کل مبلغ درخواست شده را آن هم با تأخیر به دارنده حساب می پردازند.
نکته جالب اینجاست که مسئولان شعب در مقابل اعتراض دارندگان حسابها به این تخلف بارز از قانون، تقصیرها را متوجه بانک مرکزی می دانند و با گفتن این قبیل جملات که بانک مرکزی، ارز مورد درخواست آنان را در اختیارشان قرار نداده است، در واقع دارنده حساب و متقاضی وجه را با نهاد ناظر حاکمیتی روبرو می کنند.
اما اصل ماجرا چیست؟
بانکها در پاسخ مشتریان خود که علت این اقدام را جویا می شوند عمدتا تقصیرها را بر گردن بانک مرکزی می اندازند و عدم تامین ارز مورد نیاز یا کمبود ارز را علت عدم پرداخت اصل یا سود سپرده ارزی عنوان می کنند.
یکی از مقامات بانک مرکزی در توضیح این مطلب اما پرده از واقعیت برداشت. به گفته این مقام مطلع در بانک مرکزی، عدم پرداخت اصل یا سود سپرده های ارزی توسط بانکها به هیچ ربطی به بانک مرکزی یا کمبود ارز ندارد بلکه سوء مدیریت بانکها در حوزه منابع و مصارف ارزی چنین مشکلی را بوجود می آورد.
بنا به گفته این مقام مسئول، بانکها همانند حسابهای ریالی در مورد حساب های ارزی نیز موظفند هر زمان که دارنده سپرده، وجه خود را طلب کند، آن را به متقاضی پرداخت کنند. این قاعده در حسابها و سپرده‌های ریالی و ارزی یکسان است. از این رو این دلیل که به علت کمبود ارز یا سیاست‌های بانک مرکزی به سپرده گذاران ارز داده نشود مانند این است که دارندگان حسابهای ریالی از دسترسی به پول های خود محروم شوند آن هم به این علت که بانک مرکزی به بانک ها ریال نداده است!
وی ادامه داد: واقعیت این است که بانکها با ارزهایی که توسط مشتریان سپرده می شود یا ارزهایی که از نقاط مختلف به حساب دارندگان حسابهای ارزی حواله می شود مانند ریال هایی که سپرده و حواله می شود، برخورد می کنند، یعنی مقداری را به عنوان ذخیره احتیاطی نگداری می کنند و بقیه وجوه را به گردش درمی آورند. در شرایط فعلی اما به علل گوناگونی که در یک کلام می توان آن را سوء مدیریت نام نهاد، بانکها از نگهداری ذخیره احتیاطی ارز غفلت می کنند؛ بنا براین در برابر درخواست اصل یا سود سپرده ای ارزی یا ارزهای حواله شده دچار کمبود می شوند.
وی ادامه داد: در چند هفته اخیر خصوصا بانک مرکزی در برابر شدت گرفتن این مشکلات مدیریتی در برخی بانکها ناگزیر مقداری ارز در اختیار آنها قرار داده است تا پاسخ مشتریانشان را بدهند اما واقعیت این است که ایجاد این مشکل ارتباطی به بانک مرکزی یا کمبود ارز ندارد بلکه معلول سوء مدیریت بانک ها است.
بنا بر این گزارش، تکرار این تخلف از سوی بانکها طی هفته های اخیر علاوه بر اینکه به مستمسکی برای تحریم کنندگان کشور تبدیل شده است تا به تبلیغات مسموم علیه کشورمان بپردازند، بانک مرکزی را واداشته است تا بخشنامه های قبلی را خود را در این باره مجددا تکرار کند.
به عنوان نمونه در بخشنامه ای که به تاریخ ۱۸ مهر ماه توسط بانک مرکزی خطاب به شبکه بانکی صادر شده، آمده است:
سود متعلقه به حسابهای سرمایه‌گذاری ارزی مدت‌دار باید به صورت ارزی محاسبه و پرداخت شود. در این بخشنامه آمده است: دارندگان‌ارز (اسکناس) می‌توانند ضمن مراجعه به بانک‌های عامل در قالب سپرده‌های قرض‌الحسنه(پس‌انداز و جاری) و سرمایه‌گذاری(مدت دار)، نسبت به افتتاح حساب ارزی اقدام نمایند. چنانچه متقاضی خواهان دریافت سود متعلقه یا بخشی از سپرده مفتوحه بوده یا قصد انسداد حساب را داشته باشد، بانک عامل مکلف است عین ارز وصول شده یا معادل آن به سایر ارزهای جهان‌روا (با موافقت متقاضی) را به صورت نقدی (اسکناس) از محل منابع ارزی خود تامین و به صاحب حساب پرداخت نماید. اخذ هرگونه تعهد توسط بانک عامل از دارندگان حساب مبنی بر پرداخت ارز در حد مقدورات و یا معادل آن به ریال جهت افتتاح حساب ممنوع است.
